Μόνιμη online πρόσβαση του ΑΠΘ σε ένα από τα μεγαλύτερα οπτικοακουστικά αρχεία ιστορίας στον κόσμο

Μόνιμη online πρόσβαση στην ηλεκτρονική βάση του Οπτικοακουστικού Ιστορικού Αρχείου Προφορικών Μαρτυριών του USC Shoah Foundation Institute for Visual History Archive and Education έχει αποκτήσει από τις αρχές του τρέχοντος έτους η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα οπτικοακουστικά αρχεία ιστορίας στον κόσμο, με περισσότερες από 55.000 μαρτυρίες βίντεο σε 42 γλώσσες, με τη συνολική διάρκεια των συνεντεύξεων να φτάνει τις 115.000 ώρες. Περιλαμβάνει ακόμη περίπου 2.000.000 ονόματα και 719.000 εικόνες, ενώ σήμερα στο Αρχείο έχουν προστεθεί και άλλες μαρτυρίες, όπως οι μαρτυρίες για την Αρμενική Γενοκτονία της περιόδου 1915 -1923. Σημαντική είναι η θέση της Ελλάδας στο Οπτικοακουστικό Ιστορικό Αρχείο, καθώς περισσότερες από 770 μαρτυρίες αναφέρονται στη χώρα μας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Η ηλεκτρονική αυτή βάση παρουσιάστηκε σε σημερινή συνέντευξη Τύπου, στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου, Περικλή Μήτκα, τον πρόξενο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη, Βάλτερ Στέχελ, τον αντιπρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (ΙΚΘ), Λάζαρο Σεφιχά και εκπροσώπους του USC Shoah Foundation, παρουσία του επιζώντος του Ολοκαυτώματος Βίκτωρα Βενουζίου, της Χρυσούλας Παλιαδέλη, κόρης της επιζήσασας των στρατοπέδων Auschwitz II-Birkenau και Ravensbruck, Άννας Σαατσόγλου-Σαντικάριο, ακαδημαϊκών, φοιτητών και πλήθους κόσμου.

Η δυνατότητα πρόσβασης του ΑΠΘ σ’ αυτό το αρχείο δόθηκε αρχικά τον Οκτώβριο του 2011, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας του με το Freie Universitat Berlin και με τη χρηματοδότηση από τη Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD). Αυτή η πρόσβαση (μόνο από τρία τερματικά, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, στο Επιστημονικό Αναγνωστήριο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ) επρόκειτο να διακοπεί στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2018.

Ωστόσο, με τη συνεισφορά του ΑΠΘ και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, καθώς και με την υποστήριξη του γενικού προξενείου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη από πόρους του Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον, επιτεύχθηκε η μόνιμη πρόσβαση για τα μέλη της Κοινότητας ΑΠΘ από οποιονδήποτε υπολογιστή. Επιπλέον, δίνεται για πρώτη φορά πρόσβαση και εκτός ΑΠΘ, στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη του Δήμου Θεσσαλονίκης, στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης και στην Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τη συνεργασία μεταξύ των φορέων και τη διάχυση της πρόσβασης στο Αρχείο Προφορικών Μαρτυριών για το Ολοκαύτωμα.

Για ένα «σπουδαίο κοινό επίτευγμα» και ένα «εξαιρετικά σημαντικό αρχείο» μίλησε, μεταξύ άλλων, ο πρύτανης του ΑΠΘ Περικλής Μήτκας, κατά την παρουσίαση της ηλεκτρονικής βάσης του αρχείου και εξήρε την ουσιαστική συνδρομή του γερμανικού προξενείου και της ΙΚΘ ώστε να μην διακοπεί η πρόσβαση στο αρχείο και να διευρυνθεί η πρόσβαση σ’ αυτό. «Ο στόχος της ενίσχυσης της συνεργασίας των διαφόρων ερευνητών αλλά και της εκπαίδευσης για τη διάχυση της πρόσβασης αυτής της πληροφορίας ενισχύεται», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρύτανης του ΑΠΘ, επισημαίνοντας το «ειδικό βάρος» που δίνει το Αριστοτέλειο στις ανθρωπιστικές σπουδές -πέρα από τους παραδοσιακούς ερευνητικούς τομείς- καθώς πιστεύει ότι «ένα πανεπιστήμιο που φέρει το όνομα του Αριστοτέλη θα πρέπει να έχει πάντα πολύ ψηλά και τις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές σπουδές».

Η γερμανική κυβέρνηση είναι περήφανος χορηγός του όλου εγχειρήματος, ανέφερε από την πλευρά του ο Γερμανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Βάλτερ Στέχελ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη διατήρησης της μνήμης και της «ταυτότητας» της άλλοτε «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων», αλλά και του να περάσει στις επόμενες γενιές «τη μνήμη και το μήνυμα του ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ». Μέσα από έναν έντονα βιωματικό λόγο, ο Γερμανός πρόξενος χαρακτήρισε «τεράστιο επίτευγμα» του αρχείου το γεγονός ότι κατορθώνει να διατηρεί ζωντανή τη μνήμη των θυμάτων και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα συναντήσει η όλη προσπάθεια «πολλά ανοιχτά μάτια, ανοιχτά αυτιά, ανοιχτά μυαλά».

Τη σημασία των μαρτυριών που καταγράφονται στο αρχείο ως μια «κληρονομιά – ασπίδα» για τους νεότερους, που είναι ιδιαίτερα σημαντική στις ημέρες μας που «καταγράφεται ένα αυξανόμενο κύμα μισαλλοδοξίας και αντισημιτισμού που δεν εκδηλώνεται μόνο λεκτικά αλλά και με πράξεις βίας» και στη χώρα μας με την καταστροφή μνημείων, υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ο αντιπρόεδρος της ΙΚΘ, Λάζαρος Σεφιχά, επισημαίνοντας ακριβώς αυτή την ανάγκη διατήρησης της μνήμης προκειμένου να μην επαναληφθούν ανάλογες τραγωδίες στο μέλλον.

Για την αποστολή του αρχείου, που είναι η υπέρβαση των προκαταλήψεων, της μισαλλοδοξίας και της θρησκοληψίας, όπως και του πόνου που αυτά προκαλούν μέσα από τις εκπαιδευτικές χρήσεις των βίντεο μαρτυριών του USC Shoah Foundation Institute, μίλησε η Kori Street (senior Director of Programs and Operations), η οποία μαζί με την Karen Jungblut (director of Global Initiatives), εκπροσώπησαν το USC Shoah Foundation Institute for Visual History Archive and Education στη σημερινή παρουσίαση του αρχείου στο ΑΠΘ. Πρόκειται για μια «εμβληματική στιγμή», είπε η Kori Street και υπενθύμισε τη ρήση του σκηνοθέτη Στίβεν Σπίλμπεργκ, τη «σφραγίδα» του οποίου φέρει το Shoah, ότι «οι μαρτυρίες είναι πιο ισχυρές απ’ ό,τι το μίσος».

Όλοι οι ομιλητές εξήραν επίσης τη συμβολή του επίκουρου καθηγητή της Επώνυμης Έδρας Εβραϊκών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ, Γεώργιου Αντωνίου, στην υλοποίηση του όλου εγχειρήματος. Τη βάση του Οπτικοακουστικού Ιστορικού Αρχείου (Visual Historic Archive – VHA) παρουσίασε στην εκδήλωση η προϊσταμένη Διεύθυνσης της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ, Αικατερίνη Νάστα και τη χρήση του η Πολυξένη Αγουρογιάννη, επίσης από την Κεντρική Βιβλιοθήκη.

Η εκδήλωση «έκλεισε» με σύντομη παρέμβαση του επιζώντα του Ολοκαυτώματος Βίκτωρα Βενουζίου, ο οποίος τόνισε την ανάγκη να μαθαίνει ο κόσμος τι σημαίνει Ολοκαύτωμα «καθώς δεν είναι μόνο θέμα των εβραίων» αλλά και της Χρυσούλας Παλιαδέλη, η οποία χαρακτήρισε πολύ σημαντική την πρωτοβουλία κι εξέφρασε την ελπίδα πως οι επόμενες γενιές θα μπορέσουν να ενημερωθούν, χάρη στις καταγεγραμμένες μαρτυρίες αυτών που έζησαν τη σκληρότερη περίοδο του 20ου αιώνα, «προκειμένου να απομακρυνθεί το απειλητικό φάντασμα του αντισημιτισμού ή του φασισμού, το οποίο βασανίζει την ήπειρο εδώ και πάρα πολλά χρόνια».

Πηγή: ΑΠΕ