Ο Παλαμάς και τα απόνερά του

Εικόνα εξωφύλλου: Θα μπορούσε να είναι και μια ειδυλλιακή κατάσταση σε μια τριτοκοσμική χώρα, σαν και αυτές που παρακολουθούμε στα ντοκιμαντέρ. Όπου οι άνθρωποι μακριά από τον πολιτισμό βρίσκουν χαρά στην απλότητα και την επαφή με τη φύση. Αλλά είναι η ζωή των τελευταίων ημερών στον Παλαμά.

Λέξεις: Mαρία Αργυροπούλου

Ο Δήμος Παλαμά δεν εκκενώθηκε. Δεν υπήρξε άλλωστε καμία σχετική ενημέρωση. Ο καθένας πήγαινε σε λόφους, σε σπίτια συγγενών με πυλωτή. Το βράδυ της καταστροφής άνθρωποι ξημέρωσαν στις σκεπές των σπιτιών τους. Το είδαμε και αυτό. Τα κινητά είχαν ακόμα υπόλοιπο φόρτισης και έτσι είχαμε επικοινωνία. Είχαμε μάθει από πρώτο χέρι το τι συμβαίνει. Ψυγεία και λέβητες επέπλεαν και περιφέρονταν στις αυλές.

Όσο μένουν ακόμα εκεί κινδυνεύει η υγεία τους. Ήδη εκδηλώθηκαν οι πρώτες ασθένειες. Δεν λύνεται το πρόβλημα με το να τους τροφοδοτούν νερό και γάλα με τις βάρκες, όπως έγινε τις πρώτες ημέρες. Όταν υποχώρησε το νερό και η πρόσβαση για παροχή βοήθειας σε ήδη βασικών αναγκών ήταν εφικτή, άρχισε να υπάρχει και μια κινητοποίηση από αρχές και εθελοντικές ομάδες ή μεμονωμένους ανθρώπους που έκαναν ό,τι μπορούσαν και νόμιζαν.

Ο κόσμος είχε μοιραστεί σε δύο στρατόπεδα. Σε αυτούς που έριχναν την ευθύνη στον Δήμαρχο και στον Περιφερειάρχη και σε αυτούς που επικαλούνταν την ανίκητη φύση. Αλλά, χρειάζεται να φτάνουμε σε αυτό το σημείο και να κρίνουμε τους ιθύνοντες από τέτοιου είδους προσφορές, που φαινομενικά και μόνο –και όχι επί τις ουσίας- μπορεί να τις δει κανείς ως εκδηλώσεις κοινωνικής πρόνοιας και αντιμετώπισης έκτακτης κρίσης;

Η κοινωνική ευαισθησία δεν φαίνεται από το να ενεργείς μετά την κρίση, αλλά από το να προλαμβάνεις την κρίση. Πού είναι τα έργα αντιπλημμυρικής προστασία, οι μελέτες επικινδυνότητας; Πόσα χρήματα καταβλήθηκαν από το Ταμείο Ανάκαμψης στην Περιφέρεια Θεσσαλίας και πόσα τελικά διατέθηκαν για έργα αντιπλημμυρικής προστασίας; Ενεργεί τελικά κανείς για το δημόσιο συμφέρον;

Όσοι δεν ανησύχησαν και δεν σοκαρίστηκαν για κάποιο μέλος της οικογένειάς τους που αγνοούνταν ή πνίγηκε στον ύπνο του, το μεγάλο σοκ ήρθε όταν υποχώρησε το νερό αισθητά και κατάφεραν να μπουν στα σπίτια τους. Οι άνθρωποι βρέθηκαν αντιμέτωποι με το μέγεθος της καταστροφής. Χάθηκαν όλα τα προσωπικά αντικείμενα. Καταστράφηκαν κουφώματα, ντουλάπια, οικοσκευές, υπολογιστές. Μέχρι και τζάμια θρυμματίστηκαν.

Έπεσαν σπίτια. Ευτυχώς κάποιοι είχαν προνοήσει και βρήκαν προσωρινό καταφύγιο σε ένα λόφο κάπου στη μέση του Παλαμά. Έβρεχε καταρρακτωδώς την προηγούμενη μέρα. Οι δρόμοι είχαν πλημμυρίσει. Και όσοι είχαν επισφαλή σπίτια, είχαν ταυτόχρονα και τον φόβο της καταστροφής.

Η ατμόσφαιρα αποπνικτική και το νερό θα είναι ακατάλληλο για πολύ καιρό. Όλη η περιοχή είναι ακατάλληλη για κατοίκηση. Η δυσοσμία από τα πνιγμένα ζώα και πτηνά, οι ακαθαρσίες από τους βόθρους και το πετρέλαιο των δεξαμενών καθιστά το έδαφος και τα κτίσματα φορείς μικροβίων και ασθενειών.

Παρόλα αυτά οι κάτοικοι δύσκολα αφήνουν τις περιουσίες τους έρμαια των απόνερων. Αψηφώντας τον κίνδυνο για οποιαδήποτε σωματική βλάβη στρώθηκαν στη δουλειά. Με ψυχραιμία κράτησαν ό,τι σώζονταν και επιδιορθώνονταν και τα υπόλοιπα τα έβγαλαν στο δρόμο. Αυτή ήταν και η εντολή του Δημάρχου.

Χρόνια τώρα γίνεται λόγος για κλιματική αλλαγή. Εδώ και καιρό μιλάμε για κλιματική κρίση. Τώρα πια ήρθαμε αντιμέτωποι με την απόλυτη καταστροφή. Γνωρίζαμε για τις απειλές από ποικίλες μελέτες και έρευνες, ωστόσο εφαρμόστηκαν ελάχιστες δημόσιες πολιτικές για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Οι υπανάπτυκτοι μηχανισμοί πρόληψης και οι γραφειοκρατικοποιημένες διαδικασίες στις οποίες το ελληνικό κράτος φαίνεται ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί, καθιστούν αδύνατη την Πολιτική Προστασία να ανταποκριθεί στις ανακύπτουσες κρίσεις.

Η οικογένεια της αδελφής μου βρέθηκε χωρίς σπίτι, μαγαζί και αυτοκίνητο. Έκλεγε όταν ο γερανός μετέφερε τα στρώματα των κρεβατιών τους. Πέταξε τα ντουλάπια της κουζίνας. Κράτησε το νεροχύτη, στηρίζοντάς τον σε μια πρόχειρη κατασκευή για να μπορεί τουλάχιστον να πλένει. Εκεί εναπόθεσε και ένα μάτι με φιάλη υγραερίου, το οποίο κατάφερε να περιμαζέψει. Σ’ αυτό θα μαγειρεύει για πολύ καιρό. Οποιαδήποτε ανακαίνιση θα είναι εφικτή από το επόμενο καλοκαίρι. Το νερό πότισε τους τοίχους. Έχουν πεταχτεί ακόμα και εσωτερικές πόρτες. Κοιμούνται σε ράντζα που τους παραχώρησε ο Δήμος.

Για τους περισσότερους κατοίκους του Παλαμά η ζημιά ήταν πολλαπλή. Δεν έχασαν μόνο τα σπίτια τους, αλλά και τις δουλειές τους. Χωράφια που αμφίβολο σε πόσο χρονικό διάστημα θα ξαναγίνουν εύφορα. Ολόκληρες κτηνοτροφικές μονάδες καταστράφηκαν. [Και να μην αναφερθούμε στο επισιτιστικό πρόβλημα που δημιουργεί στο σύνολο της χώρας.] Σχολεία ακατάλληλα να τεθούν σε λειτουργία. Η αγορά δεν μπορεί να βρει το ρυθμό της. Οι άνθρωποι από κύριοι του εαυτού τους βρέθηκαν στο απόλυτο τίποτα. Και όλα αυτά από αμέλεια των διοικούντων. Η ευθύνη είναι όλων‧ των κυβερνήσεων, των τοπικών αυτοδιοικήσεων, των Δημάρχων και των Περιφερειαρχών δηλαδή, των ίδιων των πολιτών που δεν λαμβάνουν σοβαρά τη σημαντικότητα της εκλογικής συμμετοχής. Η έλλειψη πολιτικής παιδείας καθιστά τον πολίτη έρμαιο των ανεπαρκών πολιτικών. Υπάρχει μια σύγχυση ως προς το κριτήριο με το οποίο επιλέγουμε αυτόν που θα ψηφίσουμε. Τα Political Schools που οργανώνονται κατά καιρούς για τους ρομά, πρέπει τελικά να οργανώνονται και για τους υπόλοιπους πολίτες; Πού ακριβώς υπάρχει το πρόβλημα; Στην απομυθοποίηση των ίδιων των πολιτικών και της εκλογικής διαδικασίας; Και τί περιμένει ο νοήμων πολίτης να ενεργοποιηθεί έστω και μέσω της λελογισμένης ψήφου του; Βρισκόμαστε στον παλμό των αυτοδιοικητικών εκλογών. Ας ενεργοποιηθούμε, όντας περισσότερο σκεπτόμενοι.

Το μόνο που ξέρουν πολύ καλά αυτοί οι άνθρωποι να κάνουν είναι να σκύβουν το κεφάλι και να δουλεύουν σκληρά. Να παλεύουν με το τέρας των κοινωνικών ανισοτήτων και του πληθωρισμού. Να προσπαθούν να ζουν πολιτισμένα και με αξιοπρέπεια, χωρίς την κρατική συνδρομή. Χωρίς το κράτος δικαίου. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που απαξιούν να φτάσουν στην κάλπη. Δεν θεωρούν ότι το εκάστοτε κυβερνών κόμμα είναι ικανό να τους σώσει ή τουλάχιστον ότι έχει και μεγάλη σημασία το ποιος μας κυβερνά. Ή ακόμα, θεωρούν ότι οι ίδιοι δεν είναι δυνατό να κατέχουν τα πράγματα της πολιτικής, επειδή δεν ξέρουν πολλά γράμματα -όπως οι ίδιοι διστακτικά και χωρίς ίχνος αυτοπεποίθησης λένε. Οι ίδιοι τοποθετούν τους εαυτούς τους σε μια θέση δυσμενή, κατώτερη και του περιθωρίου. Δυστυχώς.

Οι άνθρωποι πρέπει να επιστρέψουν στις δουλειές τους και στις ασχολίες τους. Πρέπει να συνεχίσουν τις ζωές τους. Δεν ξέρω ποιος ιθύνων το επέτρεψε αυτό; Η αμέλεια και η έλλειψη μέριμνας για κατάλληλες υποδομές είναι επιλογή κάποιων. Δεν είναι δυνατόν με την τόση εξέλιξη της τεχνολογίας ακόμα να επιχειρηματολογούμε για την ανίκητη φύση. Προνόησες για να αποφύγεις ή τουλάχιστον να αποτρέψεις έστω και στο κατ’ ελάχιστο την απόλυτη καταστροφή; Ποιος επιτέλους θα λογοδοτήσει σε αυτή τη χώρα για τις πράξεις του; Όλοι ρίχνουν το μπαλάκι της ευθύνης στον διπλανό τους. Ούτε θα αναλάβει τελικά κανείς την ευθύνη; Τότε ποιος θα επανορθώσει και με ποιο τρόπο; Και τι νόημα έχει το γεγονός ότι οι πληγέντες θα λάβουν ένα αδιάφορα χρηματικό ποσό ως αποζημίωση για τα όσα έχουν υποστεί; Και αυτό δεν είναι ένα σημαντικό ποσό το οποίο θα μπορούσε να διατεθεί και να επενδυθεί σε έργα υποδομής; Δεν σκεφτήκαμε να το κάνουμε, και τώρα θα δείξουμε το ανθρώπινό μας πρόσωπο; Όταν έχουμε τους επιστήμονες άνεργους στο σπίτι, άπραγους και αποκομμένους από την όποια επιστημονική κατάρτιση και εξειδίκευση, πού πάει η ανθρωπιά κάτω από την οποία πρέπει να σχεδιάζονται οι πολιτικές και να εφαρμόζονται;

Ο πολίτης αυτής της χώρας φαίνεται ότι δεν περιμένει και πολλά από τους κυβερνόντες και προσπαθεί να βρει λύση μόνος. Ευτυχώς που υπάρχει ακόμα το φιλότιμο, η ενσυναίσθηση και η αλληλεγγύη. Ομάδες ανθρώπων συσπειρώθηκαν και οργανώθηκαν για να προσφέρουν την όποια βοήθεια. Από τη συλλογή ειδών πρώτης ανάγκης μέχρι και την προσφορά προσωπικής -και ιδιαίτερα κοπιαστικής- εργασίας.

Μεγάλο το κόστος. Οικονομικό, ψυχικό και σκεφτείτε ό,τι άλλο νομίζετε ή μπορείτε να φανταστείτε. Οι σκέψεις, που μπορεί να κάνει όποιος αποτελεί μέρος αυτής της καταστροφής, είναι πολλές. Να παραμείνει στο χωριό, βρίσκοντας τη δύναμη να ξαναφτιάξει απ’ την αρχή όσα σε μερικές ώρες γκρεμίστηκαν; Ή να φύγει; Και πού να πάει; Εδώ ήταν η δουλειά του, η όποια περιουσία του. Άνεργος και άστεγος πού να πάει; Ποιο αστικό κέντρο θα τον περιμαζέψει; Για τους νέους και όσους δεν επένδυσαν ακόμα στον τόπο τους, ίσως να είναι πιο εύκολο να πάρουν την απόφαση. Όσοι δούλευαν μια ζωή για να φτιάξουν ένα σπίτι, να φύγουν;

Οι ηλικιωμένοι πού να πάνε;

Ας αναλογιστούμε λοιπόν, όλοι μαζί. Πολιτικοί και πολίτες. Πληγέντες και μη πληγέντες. Ιθύνοντες και μη ιθύνοντες. Όλοι όμως είμαστε συνυπεύθυνοι.

Λίγα λόγια για τη Μαρία Αργυροπούλου

Η Μαρία Αργυροπούλου σπούδασε Θεολογία και σπουδάζει Πολιτικές Επιστήμες. Έχει αποκτήσει τρεις μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών· στην Κοινωνιολογία του Χριστιανισμού, στο Εκκλησιαστικό Δίκαιο και τη Λογοτεχνία της Θρησκείας. Όλες αυτές οι σπουδές στα τμήματα Νομικής, Πολιτικών Επιστημών, Κινηματογράφου και Θεολογίας του ΑΠΘ συνετέλεσαν στην επαγγελματική εξειδίκευση και αποκατάσταση της. Εργάζεται στο Αυτοτελές Κλιμάκιο Ασύλου Ασφαλών Χωρών Καταγωγής στη Θεσσαλονίκη. Είναι σύζυγος του Νοσηλευτή και αντιπροέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αμπελοκήπων-Μενεμένης Αθανάσιο (Σάκη) Γκαλέτση, με τον οποίο έχει αποκτήσει δύο κόρες. Ήταν υποψήφια με την Παράταξη Κοιτάμε Μπροστά και προτεινόμενη υποψήφια βουλευτής από την νομαρχιακή επιτροπή Α΄ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ, το 2019. Μεγάλωσε στον Παλαμά Καρδίτσας και συχνά επισκέπτεται την οικογένειά της. Οι γονείς και τα αδέλφια της συνεχίζουν τη ζωή τους εκεί, όπως και θα εξακολουθήσουν να κάνουν.