Οι Έλληνες πιέζονται από το 2008 και η οργή πια ξεχειλίζει

Το 2008 ο 16χρονος Αλέξης Γρηγορόπουλος δολοφονείται από αστυνομικό στα Εξάρχεια τη Αθήνας, το 2013 ο Παύλος Φύσσας  δολοφονείται από μέλη του ακροδεξιού κόμματος της Χρυσής Αυγής, το 2018 ο Ζακ Κωστόπουλος ξυλοκοπάτε μέχρι θανάτου σε κοσμηματοπωλείο στην Αθήνα,  στο μεταξύ δεκάδες γυναικοκτονίες, παιδοβιασμοί και οπαδικά επεισόδια εκτυλίσσονται και οι λίστες των θυμάτων μεγαλώνουν, ενώ η κοινωνία αλλάζει και αποδέχεται πια την βία ως καθημερινότητα. Η αρχή ενός ατέλειωτου δυστοπικού ταξιδιού μιας χώρας.

Την Τετάρτη υπάλληλοι του πλοίου Blue Horizon σκοτώνουν εν ψυχρώ έναν επιβάτη πετώντας τον στην θάλασσα, τα στιγμιότυπα από το εν ψυχρώ έγκλημα κυκλοφορούν παντού, η κοινωνία για ακόμη μία φορά σοκάρεται.

Στο μεταξύ, μία εβδομάδα πριν «σερίφηδες» στον Έβρο «συλλαμβάνουν» με δική τους πρωτοβουλία μετανάστες και πρόσφυγες διότι θεωρούν πως βάζουν τις φωτιές στην περιοχή. Μία κοινωνία που έχει πια σαστίσει και έχει αναλάβει την εξουσία στα χέρια της.

Ο κοινωνιολόγος και Επίκουρος Καθηγητής του τμήματος Ιστορία και Ανθρωπολογίας του ΑΠΘ, εξηγεί πως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ειδικοί στρέφονται προς την έρευνα για τις πράξεις οργής:

“Σήμερα ακόμη και στις χώρες που υπάρχει θανατική ποινή, δεν υπάρχει πουθενά νόμιμος αποκεφαλισμός. Σε κάποιες συνθήκες λοιπόν, δυστυχώς κάποια πράγματα θεωρούνται ως αυτονόητα, δυστυχώς συχνά τα αυτονόητα αλλάζουν. Υπάρχει ένας γενικός ευτελισμός της ανθρώπινης ζωής, πια σκοτώνουμε ανθρώπους λόγω διαφορετικών πεποιθήσεων, διαφορετικού χρώματος, επειδή έκλεψαν.

Όταν λοιπόν ευτελίζεται η ανθρώπινη ζωή, ευτελίζεται για όλους δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Αυτό όμως δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που συμβαίνει. Αρχικά, εγκληματεί το κράτος και μετά οι πολίτες. Οι εξάρσεις των λόγων που οδηγούν τα άτομα σε εγκληματικές πράξεις υπάρχουν και εμφανίζονται ανά διαστήματα. Τώρα αυτές οι πράξεις αποκτούν μεγαλύτερη θεατότητα διότι έχουν περισσότερη επίδραση πια στην κοινωνία. Η πανδημία μας έκανε να συνηθίσουμε σε μία υποταγή.

Όσον αφορά την αποτύπωση ακραίων πράξεων με το κινητό, το κινητό δηλώνει μία άμυνα, ωστόσο αυτή η κίνηση με έχει προβληματίσει κι εμένα. Όμως πολλές φορές οι άνθρωποι που σηκώνουν το κινητό για να αποτυπώσουν μία τόσο ακραία κατάσταση σκέπτονται πως θα έχουν ένα τεκμήριο, μία μαρτυρία για αυτό που συμβαίνει, ωστόσο δεν μας απαντά γιατί οι αυτόπτες μάρτυρες δεν κάνουν κάτι για να σώσουν έναν άνθρωπο που είναι εκτεθειμένος.”

Ο κ. Αγγελόπουλος εξηγεί πως όταν οι άνθρωποι έχουν συσσωρευμένη πίεση γίνονται βίαιοι:

“Oι πολίτες της Ελλάδας έχουν πιεστεί πάρα πολύ και για πάρα πολλά χρόνια. Ο Δεκέμβρης του 2008, ήταν μία κατάστασης απίθανης βίας, από εκείνη την χρονική στιγμή και μετά οι άνθρωποι επάγονται στην βία και όταν επάγονται στην βία βγάζουν βία. Η κατάσταση αυτή δεν είναι ούτε λογική ούτε σωστή, ωστόσο αποτελεί μία απλή και ωμή πραγματικότητα. Μπορεί να επέλθει κοινωνική ειρήνη, ότι και να κάνουμε όμως αν δεν μειώσουμε τους λόγους που ενισχύουν την βία δεν θα είναι παραγωγική η οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια.

Επίσης, πρέπει να απονομιμοποιήσουμε την βία, αν οι θύτες μένουν ατιμώρητοι στην επόμενη χρονικά στροφή τα περιστατικά βίας θα είναι πιο ακραία. Αν δεν υπάρχει το αίσθημα της δικαιοσύνης θα έρθουν πολύ πιο σκληροί καιροί. Η απονομιμοποίηση της βίας γίνεται με την απόδοση της δικαιοσύνης. Οι πολίτες βλέπουν την αστυνομία να δολοφονεί ανθρώπους οπότε συμπεραίνουν πως μπορούν να το κάνουν και οι ίδιοι, βλέπουν λιμενικούς να πνίγουν κόσμο άρα μπορούν κι έκεινοι, βλέπουν γενικά τις αρχές του τόπου να βιοπραγούν και φυσικά να μην δέχονται καμία τιμωρία για τις πράξεις τους. Η απονομιμοποίηση πρέπει να γίνει έμπρακτη.

Ο Ψυχίατρος-Παιδοψυχίατρος και Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ, Νίκος Ζηλίκης λέει πως τα ηλικιακά όρια των βίαιων περιστατικών και της παραβατικότητας κατεβαίνει επικίνδυνα:

“Στην πραγματικότητα η κατάσταση αυτή δείχνει μία κρίση θεσμών. Υπάρχουν κάποια παιδιά που δυστυχώς επιβεβαιώνονται μονάχα μέσω της επιβολής βίας των άλλων. Οι ελλείψεις που υπάρχουν στο σύστημα ψυχικής υγείας για παιδιά και εφήβους είναι τρομακτικές, όμως αυτό το σύστημα μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά. Οι βία ανάμεσα σε ενηλίκους, έχει άλλη μορφή από εκείνη των ανηλίκων, πρόκειται για έγκλημα. Είδαμε τους 200 Κροάτες χούλιγκανς που κατέβηκαν στην χώρα μας για να σκοτώσουν, αυτοί όλοι είναι ψυχοπαθητικά άτομα, με μία διαταραχή προσωπικότητας.

Τα άτομα αυτά, λειτουργούν με την βία, δεν έχουν ενοχές για τις πράξεις τους, δεν έχουν ενσυναίσθηση για άλλους ανθρώπους. Σε αυτά τα άτομα λοιπόν, εντοπίζουμε μία ψυχρή συμπεριφορά επιβολής του πόνου στον άλλον, όμως έτσι νοιώθουν πως είναι κάτι. Η άσκηση οποιαδήποτε μορφής βίας έχει μία ιδιαίτερη ψυχοπαθητική μορφή. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μία έντονη δυσφορία στις σύγχρονες κοινωνίες, κυρίως από νέους ανθρώπους που δεν έχουν ένα όραμα μπροστά τους.

Εντοπίζουμε βίαιες συμπεριφορές σε περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες. Η κοινωνία όμως δυστυχώς περιθωριοποιεί. Όλες οι ματαιώσεις οδηγούν σε μία δυσφορία, αυτή η δυσφορία ανάλογα με την ψυχοσύνθεση και τον χαρακτήρα του καθενός ξεσπά σε μία ατομική συμπεριφορά. Οι σερίφιδες που είδαμε να συλλαμβάνουν τους μετανάστες, γνωστικά έχουν θέμα, διότι προχωρούν στην πραγματοποίηση μίας παράνομης πράξης και την προβάλλουν. Προβάλλουν μία παράνομη πράξη ως κατόρθωμα. Υπάρχει μίσος και η βία είναι μία βασική διάσταση του μίσους.”

Ο κ. Ζηλίκης τονίζει πως όταν ένα άτομο από μία κοινωνική ομάδα προχωρά σε μία ακραία πράξη δεν σημαίνει πως όλη η ομάδα ανήκει σε αυτή την κατηγορία:

“Η δολοφονία του Πειραιά είναι μία εγκληματική πράξη, οι υπάλληλοι θα έπρεπε να τον προστατεύσουν για να μην πέσει στην θάλασσα και κάνανε το ακριβώς αντίθετο. Αφού τον είδαν να πέφτει στο νερό δεν έκαναν τίποτε, για να σταματήσουν τις μηχανές. Μας έχει σοκάρει η αγριότητα της κατάστασης. Σε κάποια ψυχοπαθητικά άτομα ασκούν βία χωρίς συναίσθημα.

Δυστυχώς η συμπεριφορά αυτή ήταν ψυχρή και όταν είσαι σε θέση που πρέπει να εξυπηρετείς κόσμο και να τον προστατεύεις δεν είσαι ο κατάλληλος γι αυτή την θέση. Οι θεσμοί οφείλουν να φροντίζουν να υπάρχει ένας επαγγελματισμός στους χώρους, πως οι μορφές βίας δεν είναι αποδεκτές.

Θα πρέπει να ξαναβρούμε την αίσθηση της αλληλεγγκύης, δεν είμαστε χάλια σαν κοινωνία, πρέπει θεσμικά, οργανωμένα και ατομικά να δράσουμε. Πρέπει να μιλάμε απέναντι σε τέτοια γεγονότα. Η εκπαίδευση της ενσυναίσθησης πρέπει να γίνεται από πολύ μικρή ηλικία. Είναι ένας χώρος παρέμβασης πολύ σημαντικός το σχολείο.”