Οι «πρωταθλητές» το πρώτο 9μηνο στις απευθείας αναθέσεις έργων

Ακόμη μεγαλύτερη… θραύση έκαναν το εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου του 2024 οι απευθείας αναθέσεις, καθώς «κατέχουν» πλέον το 75% του συνολικού αριθμού των δημοσίων συμβάσεων που υπογράφηκαν στο συγκεκριμένο διάστημα.

Το πρόβλημα ωστόσο δεν περιορίζεται μόνο στον μεγάλο αριθμό των δημοσίων συμβάσεων με απευθείας ανάθεση. Επεκτείνεται και στο εύρημα ότι στην κορυφή των δαπανών στο ισοζύγιο των δημοσίων συμβάσεων, δηλαδή των δαπανών του Δημοσίου, βρίσκεται η «αγορά» υπηρεσιών, που πλέον υποσκελίζουν τις δαπάνες για την κατασκευή έργων, αλλά και την προμήθεια αγαθών, όπως θα παραθέσουμε με στοιχεία στη συνέχεια. Με βάση τα στοιχεία που αντλήθηκαν από το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ), από 1/1/2024 έως και τις 30/9/2024, επί συνόλου 169.928 συμβάσεων οι 127.703 έγιναν με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης.

Δηλαδή για τις τρεις στις τέσσερις συμβάσεις που συνάπτει το Δημόσιο ακολουθείται η εν λόγω διαδικασία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των συμβάσεων με απευθείας ανάθεση κινείται συνεχώς ανοδικά, φτάνοντας να αντιστοιχούν στο 75%, ποσοστό αυξημένο κατά περίπου 10% σε σχέσηΟΤΑμε τρία χρόνια πριν, αλλά και σε σχέση με το εξάμηνο του τρέχοντος έτους (74%). Σε ό,τι αφορά το ποσό που διατέθηκε για τις συμβάσεις με απευθείας ανάθεση, ανέρχεται στο 1,8 δισ. ευρώ και είναι αυξημένο κατά 600 εκατ. ευρώ (50%) από το συνολικό ποσό των απευθείας αναθέσεων του πρώτου εξαμήνου του 2024 (80.361 συμβάσεις).

Επισημαίνεται ότι το ποσό που διατέθηκε για το σύνολο των δημοσίων συμβάσεων του εννεαμήνου Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου ανήλθε στα 12,035 δισ. ευρώ. Στις απευθείας αναθέσεις «ενεπλάκησαν» 1.791 αναθέτουσες αρχές, που σημαίνει ότι κατά μέσο όσο η κάθε αρχή υπέγραψε το εννεάμηνο 71 συμβάσεις με απευθείας ανάθεση. Αν διαιρέσουμε το συνολικό ποσό ύψους 1,8 δισ. ευρώ με τον αριθμό των απευθείας αναθέσεων, προκύπτει ότι η αξία για κάθε σύμβαση κινείται λίγο πάνω από τις 14.000 ευρώ.

Πρωτοπόροι οι ΟΤΑ

Στο «σπορ» των απευθείας αναθέσεων, αδιαμφισβήτητοι πρωταθλητές είναι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι με τις πρακτικές των ΟΤΑ στις δημόσιες συμβάσεις και ειδικότερα με τον «εθισμό» που έχουν στις απευθείας αναθέσεις ασχολήθηκε πέρυσι τέτοια εποχή το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο σε έκθεσή του κατέγραφε τις πρακτικές που ακολουθούν, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: αδικαιολόγητες απευθείας αναθέσεις, σπάσιμο των συμβάσεων ώστε να εμπίπτουν στα όρια των απευθείας αναθέσεων, επίκληση επειγουσών καταστάσεων χωρίς να υφίστανται, φωτογραφικοί διαγωνισμοί κ.ο.κ.

Παρά τις επικρίσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου αλλά και της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, οι ΟΤΑ συνεχίζουν και φέτος τον πρωταθλητισμό.

Συγκεκριμένα, το εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου προχώρησαν σε 53.913 συμβάσεις αξίας 646 εκατ. ευρώ με απευθείας ανάθεση. Αυτές υπογράφηκαν από 973 αναθέτουσες αρχές και οι ανάδοχοι ανήλθαν σε 24.782. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Κεντρική Διοίκηση με 15.971 απευθείας αναθέσεις αξίας 438,7 εκατ. ευρώ. Οι συμβάσεις προήλθαν από 260 αναθέτουσες αρχές και αποδέκτες ήταν 7.119 ανάδοχοι. Στην τρίτη θέση βρίσκονται οι Φορείς Υγείας με 40.685 συμβάσεις απευθείας ανάθεσης, αξίας 383 εκατ. ευρώ. Υπογράφηκαν από 149 αναθέτουσες αρχές και δόθηκαν σε 3.375 αναδόχους.

Στην τελευταία θέση, παρά τον δικαιολογημένα πολύ μεγάλο θόρυβο που προκάλεσε η υπόθεση του λογότυπου του Μετρό Θεσσαλονίκης, βρίσκονται οι Λοιποί Φορείς με 17.331 συμβάσεις αξίας 331,3 εκατ. ευρώ. Εγκρίθηκαν από 409 αναθέτουσες αρχές και τις έλαβαν 9.074 ανάδοχοι. Αγοράζουμε υπηρεσίες Πώς κατανεμόνονται όμως ο συνολικές δαπάνες για τις δημόσιες συμβάσεις των 12 και πλέον δισ. ευρώ; Τα περισσότερα δίνονται για την αγορά υπηρεσιών.

Συγκεκριμένα, το εξεταζόμενο διάστημα διατέθηκαν για την αγορά υπηρεσιών 4,631 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 38,5% των συνολικών δαπανών. Δηλαδή, τα 4 στα 10 ευρώ πάνε για… υπηρεσίες. Στη δεύτερη θέση βρίσκονται οι δαπάνες για έργα με 3,980 δισ. ευρώ και ποσοστό 33%, στην τρίτη θέση οι δαπάνες για προμήθειες (αγαθά) με 3,218 δισ. ευρώ, ακολουθούν οι μελέτες με 139,5 εκατ ευρώ και ποσοστό 1,16% και στην τελευταία θέση οι τεχνικές ή λοιπές συναφείς υπηρεσίες.

Δηλαδή, σε μια χώρα που πέρυσι βίωσε τις συνέπειες της κακοκαιρίας «Daniel», όπου οι ζημιές σε υποδομές ανέρχονται σε δισ. ευρώ και η αποκατάστασή τους δεν έχει καν ξεκινήσει, σε μια χώρα που στερείται βασικών υποδομών -νοσοκομείων, σχολείων, οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου κ.ο.κ.-, το Δημόσιο και για την ακρίβεια ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ξοδεύει το 40% των κονδυλίων για την αγορά υπηρεσιών.

Στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, μπορούν να συνάψουν δημόσιες συμβάσεις περίπου 3.500 φορείς, που αποκαλούνται αναθέτουσες αρχές και υπάγονται σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), Υγείας, Κεντρικής Διοίκησης (υπουργεία) και Λοιπούς Φορείς (ευρύτερος δημόσιας τομέας). Από τα 12,035 δισ. ευρώ των συμβάσεων του εννεαμήνου, τα 4,620 δισ. ευρώ (ποσοστό 38,4%) ξοδεύτηκαν από τους Λοιπούς Φορείς. Στη δεύτερη θέση βρίσκονται οι φορείς ΟΤΑ με συμβάσεις ύψους 3,524 δισ. ευρώ (ποσοστό 29,3%), στην τρίτη θέση η Κεντρική Διοίκηση με 2,546 δισ. ευρώ (ποσοστό 21,15%) και στην τελευταία θέση οι φορείς Υγείας με 1,343 δισ. ευρώ (ποσοστό 11,17%).

Ανά είδος διαδικασίας

Παρά την έξαρση των απευθείας αναθέσεων, ευτυχώς, στην πρώτη θέση βρίσκονται οι δημόσιες συμβάσεις με ανοικτή διαδικασία, όπου σε αξία στο εξεταζόμενο διάστημα ανήλθαν σε 7,6 δισ. ευρώ.

Στη δεύτερη θέση σε αξία βρίσκονται οι συμβάσεις με απευθείας ανάθεση με 1,8 δισ. ευρώ και ακολουθούν οι συμβάσεις σε αξία:

• Κλειστή διαδικασία με 1,22 δισ. ευρώ
• Διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη γνωστοποίηση με 1,15 δισ. ευρώ
• Διαδικασία άρθρου 128 με 143,5 εκατ. ευρώ
• Συνοπτικός διαγωνισμός με 41,25 εκατ. ευρώ
• Ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση με 25,7 εκατ. ευρώ
• Διαπραγμάτευση με προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού με 22 εκατ. ευρώ
• Απευθείας ανάθεση (Covid-19) με 11,25 εκατ. ευρώ
• Ανταγωνιστικός διάλογος με 2,5 εκατ. ευρώ
• Διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση με 1,75 εκατ. ευρώ
• Σύμπραξη καινοτομίας με 138 χιλιάδες ευρώ.

Από τα 4,620 δισ. ευρώ των συμβάσεων των Λοιπών Φορέων, τα 2,306 δισ. ευρώ (50%) διατέθηκαν μέσω 13.563 συμβάσεων από 405 αναθέτουσες αρχές σε 7.531 αναδόχους για υπηρεσίες.

Για έργα υπογράφηκαν 690 συμβάσεις, αξίας 1,766 δισ. ευρώ, από 83 αναθέτουσες αρχές, με τους αναδόχους να ανέρχονται στους 517.

Για προμήθειες διατέθηκαν 444 εκατ. ευρώ από 290 αρχές με 7.358 συμβάσεις σε 2.990 αναδόχους, ενώ για συμβάσεις μελετών υπογράφηκαν 306 συμβάσεις αξίας 93 εκατ. ευρώ.

Ο αριθμός των αναδόχων ανήλθε σε 323 και οι αναθέτουσες αρχές σε 57. Οι συμβάσεις για τεχνικές ή λοιπές συναφείς υπηρεσίες ανήλθαν σε 293, συνολικής αξίας 11,521 εκατ. ευρώ.

Οι συμβάσεις αυτές υπογράφηκαν από 77 αναθέτουσες αρχές με 255 αναδόχους.

Φορείς ΟΤΑ

Από τους φορείς ΟΤΑ, για έργα υπογράφηκαν 2.936 συμβάσεις, αξίας 1,382 δισ. ευρώ, από 433 αναθέτουσες αρχές προς 1.558 ανάδοχους. Για υπηρεσίες υπογράφηκαν 39.108 συμβάσεις, αξίας 1.019 δισ. ευρώ, από 929 αναθέτουσες αρχές οι οποίες ανατέθηκαν σε 18.773 ανάδοχους. Για προμήθειες υπογράφηκαν 22.693 συμβάσεις, αξίας 1,054 δισ. ευρώ, από 862 αναθέτουσες αρχές σε 10.508 ανάδοχους. Για μελέτες υπέγραψαν 574 συμβάσεις, αξίας 37,33 εκατ. ευρώ.

Ενεπλάκησαν 226 αναθέτουσες αρχές και 478 ανάδοχοι. Για τεχνικές ή λοιπές συναφείς υπηρεσίες υπογράφηκαν 1.155 συμβάσεις, αξίας 30,750 εκατ. ευρώ, από 195 αναθέτουσες αρχές σε 788 ανάδοχους.

Κεντρική Διοίκηση

Σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης, το εξεταζόμενο εννεάμηνο υπογράφηκαν 7.765 συμβάσεις για υπηρεσίες αξίας 965 εκατ. ευρώ από 198 αναθέτουσες αρχές, τις οποίες ανέλαβαν 4.034 ανάδοχοι. Ο αριθμός των συμβάσεων για προμήθειες ανήλθε σε 10.567, αξίας 954 εκατ. ευρώ.

Οι αναθέτουσες αρχές που ενεπλάκησαν ήταν 214, ενώ οι ανάδοχοι 4.297. Για έργα, η κεντρική διοίκηση υπέγραψε 342 συμβάσεις, αξίας 600 εκατ. ευρώ. Οι αναθέτουσες αρχές ήταν μόλις 34, ενώ οι ανάδοχοι 266.

Για μελέτες υπογράφηκαν 223 συμβάσεις, αξίας 8,772 εκατ. ευρώ, από 14 αναθέτουσες αρχές προς 171 ανάδοχους, ενώ τέλος για τεχνικές ή λοιπές συναφείς υπηρεσίες υπογράφηκαν 345 συμβάσεις, αξίας 19 εκατ. ευρώ (39 αναθέτουσες αρχές, 262 ανάδοχοι).

Φορείς Υγείας

Οι φορείς Υγείας υπέγραψαν 53.830 συμβάσεις για προμήθειες αξίας 766,5 εκατ. ευρώ (150 αναθέτουσες αρχές, 2.943 ανάδοχοι), για υπηρεσίες 7.464 συμβάσεις αξίας 340,5 εκατ. ευρώ (151 αναθέτουσες αρχές, 1.981 ανάδοχοι), για έργα 169 συμβάσεις αξίας 231,1 εκατ. ευρώ (17 αναθέτουσες αρχές, 101 ανάδοχοι), για τεχνικές ή λοιπές συναφείς υπηρεσίες 544 συμβάσεις αξίας 5,342 εκατ. ευρώ (57 αναθέτουσες αρχές, 243 ανάδοχοι) και τέλος για μελέτες υπέγραψαν 34 συμβάσεις αξίας 380 χιλιάδες ευρώ (20 αναθέτουσες αρχές, 31 ανάδοχοι).

Πηγη – naftemporiki