Όρραον: Ένα οδοιπορικό στον οικισμό των ελληνιστικών χρόνων, όπου έμενε η Ολυμπιάδα

Ένα …οδοιπορικό στο χρόνο και την ιστορία θα κάνουν όσοι βρεθούν στις αρχές του Αυγούστου στην Ήπειρο.

Ως σημείο συνάντησης έχει οριστεί το Όρραον, ένας οικισμός των ελληνιστικών χρόνων, η ίδρυση του οποίου τοποθετείται στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ.. Σήμερα, αποτελεί επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, που βρίσκεται στα όρια των νομών Άρτας και Πρέβεζας.

Οι ιδιαιτερότητες αυτού του μικρού οικισμού, τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής από την εποχή του Χαλκού έως τους Βυζαντινούς χρόνους, καθώς και πληροφορίες σχετικά με την περιοχή του Δυτικού Ξηροβουνίου, τα χωριά του και τους αγώνες που έδωσαν οι κάτοικοί τους για την ελευθερία, είναι μόνο μερικά σημεία που θα φωτιστούν στην εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στον αρχαιολογικό χώρο «Όρραον».

«Κάνουμε αυτή την ημερίδα γιατί η περιοχή του Δυτικού Ξηροβουνίου περιλαμβάνει αρκετά χωριά που ήταν βασικά περάσματα. Αν ήθελες να πας από τον κάμπο της Άρτας, από τον Αμβρακικό κόλπο ή από την Πρέβεζα στα Γιάννενα, περνούσες υποχρεωτικά από εδώ, ήταν ο μοναδικός δρόμος. Ήταν ανάγκη λοιπόν να γίνει κάτι και για να μάθουμε την ιστορία μας και για να σώσουμε το αρχαίο Όρραον, εκεί που λέγεται ότι έμενε ο Πύρρος και άλλοι βασιλιάδες, όπως και η Ολυμπιάδα, η μαμά του Αλέξανδρου», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Χρήστος Αποστόλου, εμπνευστής της ιδέας της εκδήλωσης, την οποία διοργανώνουν ο σύλλογος «Περί Βιβλίου» Φιλιππιάδας, οι «Φίλοι του Όρραον», η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας και υποστηρίζει ο Δήμος Ζηρού.

Ο ίδιος ήταν από τους πιο ενεργούς πολίτες, που «πίεζαν» τους αρμόδιους ώστε ο χώρος να καθαριστεί και να αναδειχθεί όπως του αξίζει, αφού έχει μνήμες από την περίοδο που ο αείμνηστος καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Σωτήρης Δάκαρης, σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, πραγματοποιήσαν ανασκαφές στην περιοχή τη δεκαετία του ‘70 – 80 και έφερε στο φως το λεγόμενο «σπίτι Α» του οικισμού, που διατηρείται έως και σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση.

«Η μεγάλη ιδιαιτερότητα του Όρραον, που έχει και επιστημονικά πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, είναι ότι όλα τα σπίτια του οικισμού είναι χτισμένα εξ ολοκλήρου -από τα θεμέλιά τους μέχρι και τις στέγες τους- από λίθο», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, Δρ. Αρχαιολογίας Ανθή Αγγέλη, εξηγώντας ότι στην αρχαιότητα όλα τα σπίτια είχαν πέτρα μόνο στα θεμέλια και μέχρι ένα ύψος γύρω στα 80 εκατοστά.

Από εκεί και πάνω, οι τοίχοι τους ήταν κατασκευασμένοι από πλίνθους, δηλαδή από λάσπη ψημένη στον ήλιο, που με την πάροδο των χρόνων χάνονταν τελείως. «Λόγω όμως του γεγονότος ότι υπήρχε πολύ αφθονία ασβεστόλιθου, τους ήταν πιο εύκολο να τον εξορύσσουν και να χτίζουν τα σπίτια τους μόνο από λίθο. Γι’ αυτό έχουν διατηρηθεί σε πολύ καλή κατάσταση και μας δίνουν και μία πολύ καλή εικόνα για το πώς ήταν τα σπίτια στην αρχαία Ήπειρο κατά την ελληνιστική περίοδο», συμπληρώνει η κ. Αγγέλη.

Σύμφωνα με την ίδια, ο οικισμός, παρόλο που ήταν μικρός, χτίστηκε με πολεοδομικό σύστημα, είχε δρόμους που διασταυρώνονται κάθετα μεταξύ τους και σχηματίζουν οικοδομικές νησίδες, στο πλάτος των οποίων υπάρχει μόνο ένα σπίτι -και όχι δύο όπως συμβαίνει σε μεγαλύτερες αρχαίες πόλεις της περιοχής.

Η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας είναι μία εκ των ομιλητών της εκδήλωσης και θα αναφερθεί επίσης στα ευρήματα που ήρθαν στο φως κατά την κατασκευή της Ιόνιας Οδού, όπως για παράδειγμα μία ελληνιστική αγροικία, κάποια ευρήματα των προϊστορικών χρόνων με πιθάρια, αλλά και ευρήματα των μεταβυζαντινών χρόνων.

«Θα παρουσιαστεί επίσης για πρώτη φορά μία νέα ανασκαφή μιας παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, που γίνεται κοντά στην περιοχή του Δυτικού Ξηροβουνίου, από τη Δρ. Αρχαιολογίας Βαρβάρα Παπαδοπούλου. Το συγκεκριμένο σημείο ήταν χειμαδιό, δηλαδή ένα από τα σημεία του κάμπου, όπου κατέφευγαν οι βλαχοποιμένες με τα ζώα τους για να ξεχειμωνιάσουν. Η παλαιοχριστιανική εκκλησία που βρέθηκε το τελευταίο διάστημα εκεί, εκτιμάται ότι ίσως ήταν μέρος μεγαλύτερης μονής και αυτό αλλάζει πολλά για την περιοχή», αναφέρει ο Ιστορικός Ερευνητής Φώτης Βράκας, ο οποίος έχει γράψει βιβλία, που αφορούν τους νεότερους χρόνους, την περίοδο της Οθωμανοκρατίας και τα τοπωνύμια της περιοχής.

Στόχος της εκδήλωσης είναι να στρέψει τα βλέμματα ακόμα περισσότερο στο συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο, ώστε να αξιοποιηθεί περαιτέρω.

Το «ταξίδι» από τη Μυκηναϊκή εποχή ως την απελευθέρωση του 1912 στην περιοχή του Δυτικού Ξηροβουνίου, θα «ξεκινήσει» την Τετάρτη 7 Αύγουστου στις 8 το βράδυ με ομιλητές -εκτός από τους κ.κ. Αγγελή, Βράκα και Παπαδοπούλου- τον αρχαιολόγο Αθανάσιο Αρκουμάνη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας, την επίκουρη καθηγήτρια βυζαντινής ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ευστρατία Συγκέλου και τον αρχιτέκτονα – αναστηλωτή, καθηγητή του τμήματος αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών Σταύρο Μαμαλούκο. Την εκδήλωση θα συντονίσει η επιμελήτρια εκθέσεων του πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κωνσταντίνα Παπακώστα, ενώ περιλαμβάνεται μουσικό διάλειμμα με τους ήχους του βιολιού του Κώστα Κωσταγιώργου.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Βαρβάρα Καζαντζίδου

*Τις φωτογραφίες παραχώρησε ο κ. Αποστόλου