Όταν η Θεσσαλονίκη «ψηνόταν» – Οι καύσωνες που άφησαν εποχή στην πόλη και τη χώρα

«Καυτή» αναμένεται η εβδομάδα που έρχεται με τον πρώτο καύσωνα του καλοκαιριού να είναι προ των πυλών. Όχι ότι οι προηγούμενες ημέρες κύλησαν καλύτερα, αλλά στη μετεωρολογία ως «επεισόδιο καύσωνα» ορίζεται μία σειρά τουλάχιστον τριών διαδοχικών ημερών με θερμοκρασία μεγαλύτερη ή ίση από 36,5° C.

Οι προβλέψεις του meteo.gr για τη Θεσσαλονίκη δείχνουν τον υδράργυρο στο «κόκκινο».

Η μέγιστη θερμοκρασία των 35 βαθμών της Δευτέρας θα είναι… παιχνιδάκι μπροστά στο τι θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες.

Για την Τρίτη η πρόβλεψη δίνει μέγιστη θερμοκρασία 38 βαθμούς, με τον υδράργυρο στο κέντρο της πόλης να δείχνει 31 το πρωί εκείνης της ημέρας και 34 βαθμούς στις 21:00 το βράδυ.

Όσον αφορά την Τετάρτη η μέγιστη θερμοκρασία, σύμφωνα με το meteo, θα είναι στους 40 βαθμούς. Το πρωί στις 09:00 ο υδράργυρος θα δείχνει 33 και το βράδυ στις 21:00 θα είναι στους 36.

Με αφορμή λοιπόν τη θερμική εισβολή των επόμενων ημερών, που σχεδόν τους περισσότερους θα μας βρει στην πόλη αναζητώντας ανάσες δροσιάς μιας και παραδοσιακά οι άδειες ξεκινούν αργότερα, κάνουμε μια αναδρομή στις «καυτές» ημέρες του παρελθόντος που έμειναν στην ιστορία και μνημονεύονται μέχρι και σήμερα.

600 νεκροί το 1958

Όσο περνούν τα χρόνια τόσο σβήνει από τη μνήμη ο φονικός καύσωνας του 1958.

Είχε προηγηθεί ένα επίσης «καυτό» καλοκαίρι το 1957, όταν στο Αγρίνιο επί επτά ημέρες η θερμοκρασία ήταν άνω των 40 βαθμών με μέγιστη τους 45 και στη Λάρισα τους 42.

Ο ισχυρότερος αυγουστιάτικος καύσωνας μεταπολεμικά σημειώθηκε 20 – 26 Αυγούστου 1958. Στη διάρκειά του η υψηλότερη θερμοκρασία ήταν 47,2 °C και σημειώθηκε στα Τρίκαλα. Την ίδια μέρα το θερμόμετρο έδειξε στη Λάρισα 45 °C και την επομένη 43,6 °C στην Αθήνα, 43,5 °C την Ελευσίνα.

Όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη η μέγιστη θερμοκρασία καταγράφηκε στη Θέρμη (43,2 °C), με την πόλη να μπαίνει στο… φούρνο για έξι τουλάχιστον ημέρες.

Δύο «καυτά» χτυπήματα τη δεκαετία του 70′

Από τις 17-20/7/1973, εξαιρετικά ισχυρός καύσωνας, με υψηλότερες θερμοκρασίες στη Λαμία (46,5 ° C) και στην Ελευσίνα (46,4 ° C).

Στις 10/7/1977, ο καύσωνας με τα ρεκόρ θερμοκρασιών. Στο Τατόι και στην Ελευσίνα τα θερμόμετρα έδειξαν 48° C. Aπό τις 24-28/6/1982, ισχυρός καύσωνας κυρίως στα ανατολικά, με μέγιστες θερμοκρασίες στη Νέα Φιλαδέλφεια (44,6° C) και στα Τρίκαλα Θεσσαλίας (43,8° C). Ο Γ. Μελανίτης κάνει λόγο για 40 νεκρούς.

Ο εφιάλτης του 1987

Επόμενη «στάση» μας δε θα μπορούσε να είναι άλλη από το 1987 και τα όσα δραματικά σημειώθηκαν σε όλη τη χώρα εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών από τις 20 έως τις 31 Ιουλίου.

1.300 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ ανεπίσημα λέγεται ότι ο αριθμός μπορεί να ήταν και μεγαλύτερος.

Η μέγιστη θερμοκρασία που μετρήθηκε στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στο κέντρο της Αθήνας, ήταν 41,9°C στις 23 Ιουλίου και στη Νέα Φιλαδέλφεια ήταν 43,6°C στις 27 Ιουλίου, η οποία ήταν και η υψηλότερη που καταγράφηκε στην περιοχή της Αθήνας. Αυτές οι θερμοκρασίες συνδυάστηκαν με υψηλά ελάχιστα, με το υψηλότερο να είναι 30,2°C στο κέντρο της Αθήνας στις 27 Ιουλίου και 29,9°C στις 24 Ιουλίου στη Νέα Φιλαδέλφεια. Το χαμηλότερο ελάχιστο ήταν 25,6°C στο κέντρο της Αθήνας. Επιπλέον, η υγρασία ήταν υψηλή (60% στην Αθήνα στις 23 Ιουλίου) και οι ταχύτητες του ανέμου χαμηλές, συμβάλλοντας στη δυσφορία, ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Οι πρώτοι νεκροί -εννέα τον αριθμό- στην Αθήνα καταγράφηκαν στις 22 Ιουλίου και στη συνέχεια ο αριθμός άρχισε να αυξάνεται ραγδαία καθημερινά. Στις 23 Ιουλίου πέθαναν 12, στις 24 Ιουλίου άλλοι 95 και στις 25 Ιουλίου άλλοι 250, προκαλώντας προβλήματα στην ταφή τους. Στις 26 Ιουλίου τα θύματα είχαν φτάσει συνολικά τα 900, στις 27 Ιουλίου προστέθηκαν 180 και στις 28 Ιουλίου άλλα 200. Υπολογίζεται ότι 400 ηλικιωμένοι πέθαναν αβοήθητοι.

Αν και ο καύσωνας έπληξε και άλλες πόλεις, όπως τη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα, θεωρείται ότι η δυσφορία ήταν εντονότερη στην Αθήνα λόγω και της παρουσίας φωτοχημικού νέφους, το οποίο είχε επιδεινωθεί από θερμοκρασιακές αναστροφές που προκάλεσε ένα βαρομετρικό υψηλό που είχε εισβάλει ταυτόχρονα από τη Σαχάρα.

Οι άνθρωποι κοιμόντουσαν στα μπαλκόνια, στις ταράτσες, στις αυλές, τα παιδιά βουτούσαν στα σιντριβάνια, στις κοντινές παραλίες γινόταν το αδιαχώρητο αργά τη νύχτα, μέχρι και μετά τα μεσάνυχτα.

Η θερμοκρασία στη Θεσσαλονίκη έφτανε τους 42 βαθμούς κελσίου.

Να σημειωθεί ότι η Θεσσαλονίκη είχε ζήσει και μία πενταετία πριν τον φονικό καύσωνα του 87, θερμοκρασίες που «φλέρταραν» με τους 40 βαθμούς Κελσίου.

Η δεκαετία του 90′

Τον Αύγουστο του 93′ η θερμοκρασία στη Θεσσαλονίκη άγγιζε τους 41,5 βαθμούς.

Από τις 10-15/8/1994, ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες τους 44° C στη Λαμία, 43° C στην Τρίπολη και τη Λάρισα. Από την 1 ως τις 4 Αυγούστου 1998, πολύ ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες στο Άργος (45° C) και τη Νέα Φιλαδέλφεια (44,6° C).

Το 1998 από 25/7 έως 7/8 πολλές περιοχές της χώρας ζουν με… 40άρια. Ανάλογη η κατάσταση και στις αρχές Ιουλίου του ίδιου έτους με τις μετρήσεις να δείχνουν σε Νέα Φιλαδέλφεια 44.6 °C και Άργος 45 °C.

Δύο συνεχόμενα θερμά καλοκαίρια

Καυτό το… ποδαρικό του νέου αιώνα.

Από τις 3-9/7/2000, ρεκόρ θερμοκρασίας στη Λάρισα με 45,4° C. Στη Νέα Φιλαδέλφεια, το ίδιο χρονικό διάστημα, η μέγιστη θερμοκρασία ήταν 44,4° C. Από τις 19-22/8/2006, ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες στο Άργος (44° C) και το Αγρίνιο (43,2° C).

Όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη ο υδράργυρος στην πόλη άγγιζε τους 42 βαθμούς.

Το 2001 καύσωνας «χτύπησε» τη χώρα το διάστημα 4 – 11 Αυγούστου, σε μια γενικότερη θερμή περίοδο που ξεκίνησε από τα μέσα Ιουλίου.

Στον… φούρνο το 2007

Από τους αξιοσημείωτους και αξιομνημόνευτους καύσωνες τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και σε υπόλοιπη τη χώρα και αυτός του 2007.

Στη Θεσσαλονίκη τα ρεκόρ υψηλότερων θερμοκρασιών, έσπαγαν ώρα με την ώρα, με τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει στους 44 βαθμούς.

Ήταν γενικότερα μία «καυτή» περίοδος για όλη τη χώρα στο διάστημα 23-26 Ιουλίου εκείνης της χρονιάς.

Από τις 23-28/6/2007, πολύ ισχυρός καύσωνας, με μέγιστες θερμοκρασίες στο Άργος (46,4° C) και τη Νέα Φιλαδέλφεια (46,2° C). Στις 28/6/2007, μεγάλο μέρος της Πάρνηθας καταστράφηκε από δασική πυρκαγιά. Από τις 19-25/7/2007, εξαιρετικά ισχυρός καύσωνας με θερμοκρασία 46° C στο Άργος και ρεκόρ θερμοκρασιών στη Β. Ελλάδα (44,6° C στις Σέρρες και 44° C στη Θεσσαλονίκη). Από τις 24-26/8/2007, καύσωνας με μέγιστες θερμοκρασίες 42,4° C στο Άργος, 42,2 στον Πύργο Ηλείας και 42° C στην Κόνιτσα).

Πλησιάζοντας προς το σήμερα 

Το 2010 σημειώθηκε ο πιο πρώιμος καύσωνας (από τις 15-17 Ιουνίου), ενώ «καυτό» ήταν και το διάστημα από 8 έως 20 Αυγούστου με μέγιστες θερμοκρασίες έως 41 βαθμούς. Ήταν ο θερμότερος Αύγουστος για το Θησείο.

Το 2012 ήταν το έτος με πολύ θερμό καλοκαίρι, κατά το οποίο οι μέγιστες και οι ελάχιστες θερμοκρασίες ήταν κατά 4 βαθμούς μεγαλύτερες από τις κανονικές τιμές και άγγιξαν τους 43 βαθμούς.

Πέντε χρόνια μετά από τις 3 έως τις 12 Αυγούστου οι μέγιστες θερμοκρασίες έφταναν τους 41 βαθμούς, με εμμονή στη δυτική και βόρεια χώρα.

Ο ισχυρός καύσωνας του 2021

Θυμόμαστε αρκετοί το καλοκαίρι του 2021 που ο υδράργυρος άρχισε να χτυπάει κόκκινο από τα τέλη Ιουλίου για να φτάσουμε στις αρχές Αυγούστου, όταν και καταγράφηκαν 47,1 βαθμοί Κελσίου στο Λαγκαδά.

Ο καύσωνας διήρκησε για τουλάχιστον 11 ημέρες από 27/7 έως 6/8 με 265 σταθμούς ανά τη χώρα να καταγράφουν μέγιστες θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών.

Το meteo.gr έγραφε:

Συνθήκες καύσωνα επικράτησαν και τη Τρίτη 03/08 σε ολόκληρη τη χώρα. Σύμφωνα με το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr ο υδράργυρος έφτασε ή ξεπέρασε τους 40 βαθμούς Κελσίου σε 205 σταθμούς (Γράφημα 1), τους 43 βαθμούς Κελσίου σε 59 σταθμούς, ενώ η απολύτως μέγιστη θερμοκρασία ήταν 47.1 βαθμοί Κελσίου στο Λαγκαδά, Θεσσαλονίκης. Αξιοσημείωτο ειναι το γεγονός οτι η θερμοκρασία ξεπέρασε για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα τους 46 βαθμούς Κελσίου στο δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr. Οι περιοχές όπου καταγράφηκαν οι οκτώ υψηλότερες μέγιστες παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί.