Όταν καταστολή και καταδίωξη στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές

“Συγκλονισμένη και εξαιρετικά θορυβημένη” με την είδηση του θανατηφόρου πυροβολισμού ενός 17χρονου Ρομά αγοριού τα ξημερώματα της Κυριακής 12 Νοεμβρίου 2023, έπειτα από καταδίωξη με περιπολικό της αστυνομίας, δηλώνει σε ανακοίνωσή της η Διεθνής Αμνηστία.

Όπως σημειώνει, “πρόκειται για την τρίτη περίπτωση, μέσα σε τρία χρόνια, που νεαρό μέλος της κοινότητας των Ρομά, χάνει τη ζωή του σε περιστατικά που εμπλέκουν χρήση πυροβόλων όπλων από την ελληνική αστυνομία και επιχειρήσεις καταδίωξης με περιπολικά”.

Μέσα στην ανάρτησή της Διεθνούς Αμνηστίας θα βρει κανείς και τα ονόματα των πρόσφατα δολοφονηθέντων από την ΕΛ.ΑΣ, Κώστας Φραγκούλη και Νίκου Σαμπάνη, το 2022 και 2021 αντίστοιχα.

Και όμως, αυτές οι τρεις τελευταίες περιπτώσεις δολοφονίας πολίτη από αστυνομικό, δεν ήταν οι μοναδικές περιπτώσεις που οι αστυνομικοί καταχράστηκαν την εξουσία που τους δίνεται και ξεπέρασαν τα ανθρώπινα όρια.

Σε αυτό το άρθρο θα θυμηθούμε μερικές από τις πλέον χαρακτηριστικές ανθρωποκτονίες που διενεργήθηκαν λόγω υπέρμετρης χρήσης αστυνομικής βίας, οδήγησαν σε απώλεια ζωών και συγκλόνισαν το πανελλήνιο.

11 Νοεμβρίου 2023: 17χρονος Ρομά – Βοιωτία

Τη ζωή του έχασε ένας 17χρονος νεαρός Ρομά, μεσάνυχτα Σαββάτου προς Κυριακή, στη διάρκεια καταδίωξής του από αστυνομικούς. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά ως τώρα, οι αστυνομικοί προσπάθησαν να ελέγξουν ως ύποπτο ένα αυτοκίνητο, στο οποίο επέβαιναν τέσσερις νεαροί Ρομά, στην ευρύτερη περιοχή της Αλιάρτου στη Βοιωτία. Ο οδηγός του, ωστόσο, δε σταμάτησε στα σήματα των αστυνομικών, που το καταδίωξαν.

Μετά από αρκετή ώρα, το αυτοκίνητο των Ρομά εγκλωβίστηκε από τους αστυνομικούς μέσα σε αδιέξοδο δρόμο στο χωριό Λεοντάρι της Θήβας. Σύμφωνα με τις αστυνομικές πηγές, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, ένας από τους Ρομά προσπάθησε να αποσπάσει από αστυνομικό το όπλο του, που εκπυρσοκρότησε, με αποτέλεσμα ο νεαρός Ρομά να πέσει νεκρός. Δεν έχουν γίνει ακόμα όμως γνωστές αρκετές λεπτομέρειες ώστε να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα.

5 Δεκεμβρίου 2022: Κώστας Φραγκούλης – Θεσσαλονίκη

Ο 16χρονος Ρομά, Κώστας Φραγκούλης έφυγε από βενζινάδικο, χωρίς να πληρώσει το αντίτιμο των 20 ευρώ για το καύσιμο που είχε βάλει στο αγροτικό του αυτοκίνητο. Οι τέσσερις αστυνομικοί της ομάδας ΔΙΑΣ που ήταν μέσα στο βενζινάδικο ξεκινούν να τον καταδιώκουν, παρά το γεγονός ότι ο υπάλληλος του πρατηρίου καυσίμων, ανέφερε στην Άμεση Δράση, ότι δεν επιθυμούσε περαιτέρω ενέργειες.

Κατά τη διάρκεια της καταδίωξης, αστυνομικός της ΔΙΑΣ πυροβόλησε δύο φορές κατά του Φραγκούλη, με τη μία σφαίρα να βρίσκει τον 16χρονο στο κεφάλι και τη δεύτερη να καρφώνεται σε πόρτα ξενοδοχείου.

Ο αστυνομικός αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους, αλλά πριν ένα μήνα αλλά ο εισαγγελέας ζήτησε την παραπομπή του σε δίκη για ανθρωποκτονία από πρόθεση. “Αν ήθελε πραγματικά απλώς να εκφοβίσει τον 16χρονο θα μπορούσε να πυροβολήσει μία ή και περισσότερες φορές στον αέρα”, αναφέρει ο εισαγγελέας για τον αστυνομικό που σκότωσε τον 16χρονο, Κώστα Φραγκούλη

22 Οκτωβρίου 2021: Νίκος Σαμπάνης – Πέραμα

Ήταν 22 Οκτωβρίου 2021, όταν αστυνομικοί της ομάδας ΔΙΑΣ άρχισαν να καταδιώκουν ένα λευκό Hyundai Accent αντιλαμβανόμενοι ότι μέσα ήταν νεαροί Ρομά και εκτιμώντας ότι είχαν κλέψει το αυτοκίνητο. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες και βιντεοληπτικό υλικό, το αυτοκίνητο των Ρομά σταμάτησε για να μη συγκρουστεί με λεωφορείο και επιχείρησε να κάνει όπισθεν.

Οι αστυνομικοί το πρόλαβαν και άνοιξαν πυρ. Στο σημείο έπεσαν 36 σφαίρες. Ο Νίκος Σαμπάνης σκοτώθηκε ακαριαία και το άτομο που καθόταν στο πίσω κάθισμα, τραυματίστηκε σοβαρά από σφαίρες στην πλάτη και στην κοιλιά. Υπεβλήθη σε πολύωρο χειρουργείο και κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή. Για την υπόθεση κατηγορήθηκαν 7 αστυνομικοί, οι οποίοι μετά τις απολογίες τους είχαν αφεθεί ελεύθεροι χωρίς περιοριστικούς όρους.

6 Δεκεμβρίου 2008: Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος – Εξάρχεια

Το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου 2008, ο Γρηγορόπουλος βρισκόταν στα Εξάρχεια μαζί με τον φίλο του Νίκο Ρωμανό. Λίγο πριν τις 9 μ.μ., ένα περιπολικό της αστυνομίας που περνούσε από την περιοχή δέχτηκε αποδοκιμασίες (κατά άλλους και αντικείμενα) από ομάδα νεαρών. Στη συνέχεια απομακρύνθηκε, αλλά οι δύο αστυνομικοί επέστρεψαν πεζοί, και ένας εξ αυτών, ο ειδικός φρουρός Επαμεινώνδας Κορκονέας στόχευσε ευθεία προς το πλήθος πυροβολώντας δυο φορές, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος. Ο θάνατος ήταν ακαριαίος, καθώς σύμφωνα με την ιατροδικαστική εξέταση η σφαίρα διαπέρασε την καρδιά και καρφώθηκε στον 10ο θωρακικό σπόνδυλο. Στη συνέχεια οι αστυνομικοί αποχώρησαν περπατώντας μέχρι το περιπολικό και έφυγαν από την περιοχή.

Η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου είχε ως αποτέλεσμα την πυροδότηση εκτεταμένων ταραχών, συγκρούσεων και διαδηλώσεων τον Δεκέμβριο του 2008 σε όλη την ελληνική επικράτεια, που χαρακτηρίστηκαν και ως Δεκεμβριανά του 2008. Ο Κορκονέας καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και 15 μήνες φυλάκιση, ενώ ο Σαραλιώτης σε πρόσκαιρη κάθειρξη δέκα ετών (ο δεύτερος αστυνομικός μαζί με τον Κορκονέα). Και οι δυο καταδικασθέντες οδηγήθηκαν στη φυλακή, αλλά μετά από ένα χρόνο ο Σαραλιώτης αποφυλακίστηκε με περιοριστικούς όρους.

24 Οκτωβρίου 2001: Μαρίνος Χριστόπουλος – Ζεφύρι

Ο αστυνομικός Γιώργος Τυλιανάκης δολοφονεί στο Ζεφύρι τον 21χρονο τσιγγάνο Μαρίνο Χριστόπουλο. Ο νεαρός δεν πειθάρχησε σε σήμα ανδρών της Άμεσης Δράσης να σταματήσει το αυτοκίνητό του για έλεγχο. Η σφαίρα κατέληξε στην πίσω πλευρά του κεφαλιού του άτυχου νεαρού. Πρωτοδίκως ο αστυνομικός καταδικάστηκε σε κάθειρξη 13 ετών με αναστολή για ανθρωποκτονία από πρόθεση, παρόλο που ο ίδιος επικαλούνταν εκπυρσοκρότηση του όπλου. Σε δεύτερο βαθμό επιβλήθηκε κάθειρξη δέκα ετών και τριών μηνών για ανθρωποκτονία από πρόθεση με ενδεχόμενο δόλο, ποινή που ο καταδικασθείς έπρεπε να εκτίσει καθώς δεν είχε αναστολή.

10 Ιανουραίου 1994: Θοδωρής Γιάκας – Μοσχάτο

“Δολοφονία εν ψυχρώ” ήταν και εκείνη του μουσικού Θοδωρή Γιάκα ο οποίος έπεσε νεκρός από τέσσερις σφαίρες, που δέχθηκε πισώπλατα, από το όπλο του αστυνομικού Ευάγγελου Λαγογιάννη τη νύχτα της 10ης Ιανουαρίου 1994 στο Μοσχάτο. Το θύμα είχε τραπεί σε φυγή όταν ο Λαγογιάννης και συνάδελφοι του, του είχαν ζητήσει τα στοιχεία του.

Ο αστυνομικός καταδικάστηκε από το Μεικτό Ορκωτό Εφετείο σε φυλάκιση τεσσάρων ετών και τριών μηνών για ανθρωποκτονία από αμέλεια καθ’ υπέρβασιν ορίων άμυνας. Παρέμενε στη φυλακή ένα μήνα και αποφυλακίστηκε για λόγους υγείας.. Σε πρώτο βαθμό είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη 10 ετών και 6 μηνών με αναστολή.

7 Οκτωβρίου 1993: Αντώνης Κωσταράκης – Πύλος

Από σφαίρα του αστυνομικού Γιώργου Καράμπελα, έπεσε νεκρός στις 7 Οκτωβρίου 1993 στην Πύλο ο 33χρονος Αντώνης Κωσταράκης γιατί δε σταμάτησε σε σήμα. Ο αστυνομικός ισχυρίστηκε πως τράβηξε τη σκανδάλη άθελα του γιατί παραπάτησε. Ο θάνατος του 33χρονου ήταν ακαριαίος καθώς η σφαίρα καρφώθηκε στο κρανίο του. Πρωτόδικα ο αστυνομικός καταδικάζεται σε φυλάκιση τριών ετών για «θανατηφόρα σωματική βλάβη από αμέλεια», ποινή μειώνεται κατά τρεις μήνες στο Εφετείο.

17 Νοεμβρίου 1985: Μιχάλης Καλτεζάς – Εξάρχεια

Ο 15χρονος Μιχάλης Καλτεζάς έπεσε νεκρός στην οδό Σολωμού στα Εξάρχεια στις 17 Νοεμβρίου 1985, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων για την επέτειο του Πολυτεχνείου, λαβωμένος από σφαίρα του αστυνομικού Μελίστα. Η πρώτη δίκη του αστυνομικού, το 1988,έληξε με καταδίκη του, σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση με αναστολή. Κρίθηκε ένοχος για ανθρωποκτονία από πρόθεση καθ’υπέρβαση των ορίων άμυνας υπό συνθήκες βρασμού ψυχικής ορμής, εξαιτίας το ότι βρισκόταν σε κλούβα των ΜΑΤ που δεχόταν επίθεση από μολότοφ. Το δικαστήριο έδωσε αναστολή στην έκτιση. Από το περιστατικό μέχρι τη δίκη ο αστυνομικός δεν είχε κρατηθεί ούτε μία μέρα.

Τον Ιανουάριο του 1989, ο Μελίστας οδηγείται στη φυλακή όπου και παραμένει έως τον Οκτώβριο του ίδιου έτους οπότε αντικαθίσταται με περιοριστικούς όρους η κράτηση. Από το περιστατικό μέχρι τη δίκη ο αστυνομικός δεν είχε κρατηθεί ούτε μία μέρα. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, στις 26 /1/1990 έκρινε με πλειοψηφία 6 προς 1 αθώο τον Μελίστα το οποίου ήραν το άδικο της πράξης διότι “περιαχθείς σε κατάσταση ψυχική έξαρσης αμύνθηκε πυροβολώντας ανεξελέκτως έναντι επιτιθέμενων οι οποίοι διέπρατταν εις βάρος του σωρεία κακουργημάτων”. Η αθώωσή του είχε προκαλέσει εκτεταμένα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας, ενώ ο ίδιος λίγους μήνες μετά είχε μετατεθεί σε θέση στο Εξωτερικό.