Πέντε χρόνια δάσκαλος ζωγραφικής στο Γεντί Κουλέ

Πέντε χρόνια μαθήματα ζωγραφικής μέσα στο Γεντί Κουλέ παρέδωσε ο Σώτος Ζαχαριάδης, κρατώντας ανέπαφη την μνήμη των στιγμών μέσα στην ιστορική φυλακή, με ζωγραφιές κρατουμένων από το αρχείο του, το παρουσιολόγιο αλλά και ένα ημερολόγιο που του δώρισε ένας έγκλειστος.

Μνήμες Επταπυργίου «ξυπνούν» στην έκθεση ζωγραφικής του Σώτου Ζαχαριάδη που εγκαινιάζεται την Τετάρτη 15 Μαΐου στο Μουσείο Προσφύγων, στις Συκιές Θεσσαλονίκης και όπου, για πρώτη φορά, θα εκτεθούν 23 έργα και κείμενα κρατούμενων του Γεντί Κουλέ από την προσωπική συλλογή του ζωγράφου, αλλά και δικά του έργα εμπνευσμένα από την εμπειρία ως δάσκαλος ζωγραφικής στις φυλακές από το 1984 έως το κλείσιμό τους το 1989.

«Ξεκίνησα να κάνω μαθήματα ζωγραφικής στους κρατούμενους μετά από απόφαση της Νομαρχιακής Επιτροπής Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ). Νεαρός ζωγράφος τότε, είχα μεγάλη περιέργεια να μπω στη φυλακή που τόσα είχα ακούσει και μέσα από στίχους στο ρεμπέτικο. Ξεκίνησα λοιπόν τα μαθήματα, τρεις φορές την εβδομάδα, στον μικροσκοπικό χώρο του φυλακίου, με περίπου 10 άτομα και μία ξυλόσομπα για ζεστασιά. Σωληνάρια με χρώμα δεν μου επέτρεπαν να χρησιμοποιώ και έτσι έπαιρνα μαζί μου σκόνες που ανακάτευα με αβγά που έπαιρνα από το μαγειρείο» περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Σώτος Ζαχαριάδης με αφορμή την έκθεσή του με τίτλο «Επταπύργιο», που αποτελεί, όπως λέει, «ένα φάκελο στη ζωή μου που θέλω να κλείσω».

«Γι΄αυτό», προσθέτει, «εκθέτω για πρώτη φορά και αντικείμενα από την προσωπική μου συλλογή, όπως έργα ζωγραφικής των κρατουμένων τα οποία έγιναν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων». Εμπνευση για τους ανθρώπους αυτούς που παρέμεναν επί μήνες στην -τότε δικαστική- φυλακή, περιμένοντας τον προσδιορισμό της δίκης τους, ήταν η αγάπη, με μεγάλες κατακόκκινες καρδιές που απεικόνιζαν στο χαρτί, η μοναξιά στο κελί, τα πράγματα που έχασαν, όπως οι…. μοτοσυκλέτες τους, αλλά και εξωτικά μέρη που θα ήθελαν να επισκεφθούν.

«Παράλληλα, ενδιαφέρονταν πολύ να σκιτσάρουν και σχέδια για τατουάζ» λέει ο κ.Ζαχαριάδης, ο οποίος τα πέντε χρόνια που μπαινόβγαινε στο Γεντί Κουλέ, άκουγε στα μαθήματά του, όλες τις προσωπικές ιστορίες των επίδοξων «ζωγράφων». «Είχε βέβαια κάποιους βαρυποινίτες, αλλά η πλειονότητα των κρατουμένων ήταν μικροεγκληματίες- είχαν συλληφθεί για ναρκωτικά και κλοπές- πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι συλλαμβάνονταν για παράνομη είσοδο στην Ελλάδα και Ρομά. Παραπονιόταν για τους ασφυκτικά γεμάτους θαλάμους με 30-40 άτομα, τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης, το κρύο και κυρίως τη γραφειοκρατία που καθυστερούσε τον προσδιορισμό της δικάσιμου» θυμάται ο κ.Ζαχαριάδης. Στα αντικείμενα που έχει κρατήσει από κείνη την περίοδο είναι το παρουσιολόγιο, όπου οι κρατούμενοι έγραφαν το όνομά τους, «σε μία σελίδα μάλιστα έχουν γράψει και το δικό μου όνομα από κεκτημένη ταχύτητα» λέει γελώντας, και ένα ημερολόγιο που του χάρισε κρατούμενος.

«Κανένα λουλούδι δεν ανθίζει στον δικό μου κόσμο» «Φυλακές 1987- Επταπύργιο Βρίσκομαι γύρω στα 2,5 χρόνια μέσα σε τοίχους, μονότονα βαμμένους. Νιώθω μοναξιά (μέσα σε θάλαμο με 35 άτομα) κι όμως νομίζω ότι είμαι μόνος, βαρέθηκα, περιμένω, περιμένω, έχω κλειστεί σε έναν κόσμο δικό μου, εντελώς δικό μου, δεν σκέφτομαι τίποτα άλλο εκτός από το Εφετείο.

Πλησιάζει Πάσχα κι όμως δεν αλλάζει τίποτα, οι τοίχοι ξεθωριασμένοι πάντα, το ταβάνι άρχισε να ρίχνει τον ασβέστη. Πλησιάζει άνοιξη, κι όμως κανένα λουλούδι δεν πρόκειται να ανθίσει στον δικό μου κόσμο, στον κόσμο της μοναξιάς, της λησμονιάς, της φυλακής » Το απόσπασμα προέρχεται μέσα από το μπλε τετραδιάκι του κρατούμενου που κρατούσε ημερολόγιο και το δώρισε στον κ.Ζαχαριάδη. «Μου το έδωσε γιατί πίστευε ότι θα πεθάνει μέσα στη φυλακή.

Έχει μέσα σκιτσάκια, ένα…. βιογραφικό του και μία φωτογραφία» αναφέρει ο ζωγράφος ο οποίος σεβόμενος τα προσωπικά δεδομένα του κρατούμενου, θα εκθέσει κάποια αντίγραφα του τετραδίου όπου όμως δεν φαίνεται το όνομά του ή άλλα στοιχεία ταυτότητας. Το προσωπικό του στίγμα για το Επταπύργιο θα δώσει στην έκθεση και ο ζωγράφος με έργα του της περιόδου 1984 – 2019. Θα υπάρχουν πορτρέτα εμπνευσμένα από ανθρώπους που συνάντησε στο Γεντί Κουλέ, εσωτερικές και εξωτερικές όψεις του Επταπυργίου, δύο έργα από την Performance «Επτά Πύργοι Κάτω από τον Ήλιο», που πραγματοποιήθηκε το 1987 και πίνακες ζωγραφικής με θέμα το ρεμπέτικο.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πλαισιωθούν με ρεμπέτικα τραγούδια της φυλακής από τους μουσικούς Νίκο Βουλανά – μπουζούκι, φωνή, Τάκη Μπόζο – κιθάρα, μπαγλαμά, φωνή και Φώντα Ξάνθο – κιθάρα, φωνή. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή 2 Ιουνίου με ώρες λειτουργίας Δεύτερα έως Παρασκευή 6.30 μ.μ. έως 9.30 μ.μ. και Κυριακή 11.00- 1.00 μ.μ.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ