Περισσότερη δουλειά, λιγότερα χρήματα: Η υποτίμηση της εργασίας στην Ελλάδα
Τι δείχνει σχετική έρευνα από το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), σε μελέτη με θέμα «η σχετική θέση του μέσου ωρομισθίου και εργαζόμενοι φτωχοί στην Ελλάδα».
Η Ελλάδα δεν έχει μόνο τη δεύτερη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη στην Ευρώπη, αλλά και το χαμηλότερο δεδουλευμένο ωρομίσθιο, σε όρους Κοινής Αγοραστικής Δύναμης (PPP). Από το 2020 και μετά, η αγοραστική δύναμη του ωρομισθίου στην Ελλάδα συγκλίνει με εκείνο της Βουλγαρίας και, έκτοτε, η απόσταση μεταξύ τους διευρύνεται.
Τα παραπάνω δημοσιοποιήθηκαν για πρώτη φορά σχεδόν πριν ένα χρόνο, από το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), σε μελέτη με θέμα «η σχετική θέση του μέσου ωρομισθίου και εργαζόμενοι φτωχοί στην Ελλάδα».
Η ανάλυση την οποία υπέγραφε ο οικονομολόγος Βλάσης Μισσός, προκάλεσε αίσθηση αλλά και αντιδράσεις από το κυβερνητικό επιτελείο, που έκανε λόγο για «fake news». To υπουργείο Οικονομικών έψεξε όσους επικαλέστηκαν τα στοιχεία της σχετικής έρευνας, για «μηδενισμό και ισοπέδωση» και ότι «παρουσιάζουν μια μίζερη εικόνα».
Μόνο που οι έρευνες αυτές βασίζονται σε αντικειμενικά δεδομένα, δημοσιευμένα και από τη Εurostat.
Απευθυνθήκαμε εκ νέου στον συγγραφέα της μελέτης, με το ερώτημα αν η θέση της Ελλάδας έχει βελτιωθεί, μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Η απάντησή του ήταν αρνητική: «Το δεδουλευμένο ωρομίσθιο σε όρους Κοινής Αγοραστικής Δύναμης, παραμένει το χαμηλότερο στην ΕΕ27 και η τάση είναι εξαιρετικά ισχυρή. Θα χρειαστούν γενναίες αυξήσεις στην Ελλάδα ή σημαντική συρρίκνωση των μισθών των υπολοίπων χωρών της ΕΕ για να αλλάξει κάτι τέτοιο», δηλώνει στο in o Bλάσης Μισσός.
H εργάσιμη εβδομάδα στην Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη στην ΕΕ – πηγή: έρευνα Μισσού/Ροδουσάκη για το Levy Institute
Δουλεύοντας σκληρότερα, για λιγότερα
Νέα μελέτη, που μόλις δημοσιεύθηκε από το διεθνώς καταξιωμένο Levy Economics Institute, του Bard College των ΗΠΑ, εξετάζει την υποτίμηση των μισθών στην Ελλάδα. Τη μελέτη συνυπογράφουν οι οικονομολόγοι Βλάσης Μισσός και Νικόλαος Ροδουσάκης, υπο τον γενικό τίτλο «Working Harder-Paying Less».
Όπως υποστηρίζουν οι συγγραφείς της έρευνας, οι Έλληνες σήμερα «εργάζονται σκληρότερα και πληρώνονται λιγότερο», σε σύγκριση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.
Ενώ έχουν περάσει πάνω από 15 χρόνια από την έναρξη μιας ύφεσης που αποδείχθηκε τόσο βαθιά όσο και μακροχρόνια, δεν υπάρχουν ακόμη σημάδια πλήρους ανάκαμψης, σημειώνουν.
Από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008-2009, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 27% και δεν έχει ακόμη επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα – σε πραγματικούς και όχι ονομαστικούς όρους.
Το συνολικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών έχει μειωθεί ακόμη περισσότερο, κατά 35 ποσοστιαίες μονάδες, υπογραμμίζοντας «την έντονη οικονομική πίεση που ασκείται στον πληθυσμό και την αυξανόμενη απόκλιση μεταξύ του εισοδήματος και του συνολικού παραγόμενου προϊόντος», τονίζουν οι ερευνητές.
Όμως η απασχόληση έχει αυξηθεί και η ανεργία προσεγγίζει μονοψήφια ποσοστά (αν και η ίδια η ΕΛΣΤΑΤ παραδέχεται ότι τα μηνιαία στοιχεία δεν είναι απολύτως αξιόπιστα).
Ο δε συνολικός αριθμός ωρών εργασίας έχει ήδη επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα. Μόνο που οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται είναι ως επί το πλείστον χαμηλά αμειβόμενες και δεν επαρκούν για να διατηρήσουν τα προηγούμενα επίπεδα εγχώριων δαπανών που απαιτούνται για την πλήρη ανάκαμψη.
Γι’αυτό η και η συγκεκριμένη φάση της αγοράς εργασίας που διανύουμε περιγράφεται ως περίοδος «απασχόλησης χωρίς ανάπτυξη».
Στην Ελλάδα ο μέσος προσαρμοσμένος μισθός πλήρους απασχόλησης είναι ο χαμηλότερος στην ΕΕ σε όρους PPS – πηγή: ΄Έρευνα Μισσού-Ροδουσάκη για το Levy Institute
Καθηλωμένοι μισθοί
Οι αναλυτές παραπέμπουν στα τελευταία στοιχεία της Εurostat, που δείχνουν ότι η χώρα μας κατατάσσεται τελευταία στην ΕΕ των 27, ως προς το επίπεδο του μέσου ακαθάριστου προσαρμοσμένου μισθού πλήρους απασχόλησης.
Όμως δεν περιορίζονται σε αυτά. Δείχνουν ότι η υποτίμηση του μισθού, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και το «ξεχείλωμα» του ωραρίου.
Υπογραμμίζουν, ότι εκτός από τα νομοθετικά μέτρα που ωθούν στην αύξηση του εργάσιμου χρόνου, πολλοί εργαζόμενοι αναγκάζονται να δουλεύουν περισσότερο, γιατί οι μισθοί τους δεν φτάνουν για να ανταπεξέλθουν στα αυξημένα έξοδα.
Στην Ελλάδα υπάρχει σύγκλιση των μισθών προς τα κάτω. Το χάσμα μεταξύ του μέσου και του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα έχει μειωθεί, με αυξανόμενη συγκέντρωση των εργαζομένων στο κατώτερο άκρο της κατανομής των μισθών.
Προτάσεις πολιτικής
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι οι Έλληνες εργαζόμενοι δουλεύουν τις περισσότερες ώρες από όλους τους άλλους στην ΕΕ, όμως οι αμοιβές τους παραμένουν συγκριτικά χαμηλές.
Για να ανέβει ουσιωδώς το επίπεδο των μισθών και να βελτιωθούν οι εργασιακές σχέσεις, απαιτείται να ενισχυθούν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Οι προτάσεις τους κινούνται στον αντίποδα όσων νομοθετεί η κυβέρνηση. «Η αναβάθμιση των ελάχιστων προτύπων για τον χρόνο εργασίας (συμπεριλαμβανομένων των ορίων για τις εργάσιμες ημέρες και εβδομάδες, των περιόδων ανάπαυσης και των ετήσιων αμειβόμενων
αδειών) θα συμβάλει στην προώθηση μιας πιο υγιούς ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής», υπογραμμίζουν. Αντί γι’αυτό το μόνο που βλέπουμε ως τώρα είναι η περεταίρω ελαστικοποίηση του ωραρίου, με εξαήμερα και 13ωρα.
Τέλος, προτείνουν την προώθηση συστημάτων «εγγυημένης απασχόλησης», με αμοιβές πάνω από τα όρια του κατώτατου, ως «διαρθρωτική λύση για την υπερεργασία και τους χαμηλούς μισθούς».
Βλάσης Μισσός: Ανεπαρκείς οι αυξήσεις στον κατώτατο μισθό
Ο οικονομολόγος Βλάσης Μισσός επιβεβαιώνει ότι παραμένουμε ουραγοί στην ΕΕ στην αγοραστική δύναμη του δεδουλευμένου ωρομισθίου.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού, για την οποία πανηγυρίζει η κυβέρνηση, δεν αρκεί για τη βελτίωση της θέσης των μισθωτών.
«Ο κατώτατος μισθός επηρεάζει όσες/όσους έχουν χαμηλές αποδοχές, σχεδόν αποκλειστικά. Αλλά η επίδρασή του είναι συνολικά ανίσχυρη για δύο λόγους. Κατ’ αρχάς, οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού δεν ανταποκρίνονται στο κόστος διαβίωσης. Επιπλέον, είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταγραφεί ότι ο κατώτατος μισθός πλησιάζει ολοένα περισσότερο προς τον μέσο μισθό. Δηλαδή, ολοένα και περισσότεροι μισθοί συγκεντρώνονται πολύ κοντά στον κατώτατο, ένδειξη ότι η εργασία στην Ελλάδα συνεχίζει και υποτιμάται», μας λέει ο κ. Μισσός.
Ο ίδιος συμπληρώνει ότι καταλυτικό ρόλο στην υποτίμηση των μισθών, διαδραματίζει πλέον η εκτεταμένη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και η επιθετική επέκταση των ωραρίων εργασίας.
«Οι αυξήσεις των μισθών, φαίνεται να συνοδοιπορούν με αυξήσεις των ωρών εργασίας, γεγονός που εμπνέει ανησυχία. Τέτοιες μεταβολές συναντώνται σε υπαναπτυσσόμενες οικονομίες».
Εργαζόμενοι φτωχοί
Η έρευνα του ΚΕΠΕ δείχνει ότι ως και το 2022 σχεδόν ο ένας στους τέσσερις εργαζόμενους ζούσε με εισόδημα χαμηλότερο από το κατώφλι της φτώχειας του 2009. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;
«Στην μέτρησή μου για το ποσοστό φτώχειας των εργαζόμενων στην Ελλάδα, τα στοιχεία δείχνουν μια ήπια βελτίωση μεταξύ 2022 και 2023. Κατά το 2023, περίπου 21,6% της συνολικής απασχόλησης (μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι) ζουν κάτω από το όριο φτώχειας του 2009.
Δύο παρατηρήσεις: Μετά από 15 χρόνια, το ποσοστό δεν έχει επανέλθει στα παλαιότερα επίπεδα (14%), συνεπώς η επίδραση των μέτρων λιτότητας συνεχίζεται.
Δεύτερον, η μικρή αποκλιμάκωση δεν σημαίνει απαραίτητα βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Τους μισθούς οφείλουμε να τους εξετάζουμε όχι μόνο ποσοτικά, αλλά και σε σχέση με τις συνθήκες εργασίας, τα ωράρια, τα δικαιώματα που αυτός φέρει (άδειες, παροχές, επιδόματα, ασφάλιση κτλ), αλλά και με την διαπραγματευτική δύναμη των συνδικάτων, η οποία στην περίπτωση της Ελλάδας έχει συρρικνωθεί.
Η εργασία νέων παιδιών σε κάποιο νησί των Κυκλάδων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, με εξαντλητικά ωράρια και μηδενική κάλυψη, ακόμα και έναντι υψηλότατων αποδοχών, δεν αποτελεί αναπτυξιακή λύση στο ζήτημα των μισθών».
Δείτε τις έρευνες για τους μισθούς ΕΔΩ και ΕΔΩ
Πηγή: In.gr
