Πώς καθορίζει ο καιρός την ευτυχία μας;

Μια νέα ανασκόπηση ερευνών, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Public Health, εξετάζει πώς ο καιρός επηρεάζει την ανθρώπινη ευημερία. Το ενδιαφέρον για το θέμα έχει αυξηθεί εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια, με την Περιβαλλοντική Ψυχολογία να προσφέρει πλέον ένα ολοκληρωμένο θεωρητικό πλαίσιο.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι παράγοντες όπως η θερμοκρασία, το φως, η βροχή, η υγρασία, η ποιότητα του αέρα και ακόμη και η ταχύτητα του ανέμου μπορούν να καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τη διάθεση και την ψυχική μας υγεία. Ο ηλιόλουστος καιρός συνδέεται συνήθως με θετικά συναισθήματα και υψηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή, ενώ οι ψυχρές ή μουντές μέρες σχετίζονται με μελαγχολία και πτώση της ενεργητικότητας.

Η μελέτη δείχνει επίσης ότι τα καιρικά φαινόμενα δεν δρουν μεμονωμένα αλλά αλληλεπιδρούν με ατομικούς παράγοντες – από τη βιολογία και την ψυχολογία μας έως το κοινωνικό μας περιβάλλον. Έτσι, η ίδια θερμοκρασία ή η ίδια βροχή μπορεί να έχει διαφορετική επίδραση σε διαφορετικούς ανθρώπους.

Οι θεωρίες πίσω από τη σχέση καιρού και διάθεσης

Για να εξηγήσουν αυτή τη σύνδεση, οι επιστήμονες στρέφονται σε διάφορες θεωρίες. Η ιεράρχηση αναγκών του Maslow δείχνει ότι οι βασικές προϋποθέσεις – καθαρός αέρας, ήπια θερμοκρασία, αίσθηση ασφάλειας – είναι το θεμέλιο για την ευημερία.

Η ψυχολόγος Sonja Lyubomirsky προτείνει ότι το «μείγμα της ευτυχίας» αποτελείται από 50% γενετική, 40% ατομική συμπεριφορά και 10% περιβάλλον. Ακόμη κι αν η φύση και οι συνήθειες παίζουν τον κύριο ρόλο, το περιβάλλον – και κατ’ επέκταση ο καιρός – μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά.

Η Eξελικτική Ψυχολογία υπογραμμίζει ότι ο άνθρωπος είναι «προγραμματισμένος» να νιώθει καλύτερα σε μη απειλητικά φυσικά περιβάλλοντα. Ο ήλιος και οι ήπιες συνθήκες μάς προσφέρουν αίσθηση ασφάλειας που κάποτε συνδεόταν άμεσα με την επιβίωση. Η «Θεωρία της Τροπικής Σαβάνας» μάλιστα υποστηρίζει ότι τα περιβάλλοντα που χάριζαν ευημερία στους προγόνους μας συνεχίζουν να μας επηρεάζουν – από την ευφορία μιας φωτεινής μέρας μέχρι το άγχος που προκαλεί η σκοτεινιά ή ο δυνατός άνεμος.

«Ανεβάζει» ή «ρίχνει» τη διάθεση

Η έρευνα επιβεβαιώνει αυτό που όλοι βιώνουμε: το φως και η θερμοκρασία είναι οι πιο καθοριστικοί παράγοντες. Ο ήλιος και οι ήπιες θερμοκρασίες σχετίζονται με θετική διάθεση, ενώ οι μουντές, κρύες μέρες οδηγούν σε πτώση της ενέργειας.

Η βροχή και η υγρασία αποδυναμώνουν την ψυχολογική ανθεκτικότητα, ενώ οι δυνατοί άνεμοι αυξάνουν την ανησυχία. Αντίθετα, πιο ήπιοι άνεμοι βοηθούν στη χαλάρωση. Η ποιότητα του αέρα αποδεικνύεται επίσης κρίσιμη: υψηλά επίπεδα ρύπανσης επιβαρύνουν όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχική ισορροπία, εντείνοντας το άγχος και την απαισιοδοξία.