«Πρέπει να υπάρξει τιμωρία» – Η Ελλάδα στο στόχαστρο της Frontex για συστηματικά pushbacks

Το ενδεχόμενο να ζητήσει από τις Βρυξέλλες να κινήσουν πειθαρχική διαδικασία κατά της Ελλάδας, εξετάσει η Frontex, καταλογίζοντας στη χώρα μας ότι έχει προβεί επανειλημμένως σε απωθήσεις μεταναστών, όπως δήλωσε στο POLITICO και τη WELT αξιωματούχος της συνοριακής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι 2 επιλογές της Frontex έναντι της Ελλάδας – «Πρέπει να υπάρξει τιμωρία»

Ειδικότερα, ο υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων Γιόνας Γκρίμχεντεν, ο οποίος κάνει συστάσεις στο διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού, δήλωσε ότι η συμπεριφορά της Ελλάδας δίνει στη Frontex δύο επιλογές:

• να αναστείλει την αποστολή της ή
• να ζητήσει από την Κομισιόν να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας.

Ωστόσο, ο Γκρίμχεντεν τόνισε η διακοπή των εργασιών δεν θα εξυπηρετούσε καλύτερα την αποστολή του οργανισμού, επειδή έπρεπε να υπάρχει εποπτεία της ελληνικής κυβέρνησης.

«Αν η Frontex έφευγε από την Ελλάδα, δεν θα υπήρχε πλέον κανένας τρόπος να μάθουμε πώς οι αρχές αντιμετωπίζουν τους μετανάστες που φθάνουν. Ο οργανισμός διασφαλίζει την παρακολούθηση και τη διαφάνεια», δήλωσε.

Κάτι που αφήνει μια πιθανή έκκληση προς την Επιτροπή να αναλάβει δράση, καθώς οι Βρυξέλλες ελέγχουν την πλειοψηφία της χρηματοδότησης για τη στήριξη των συνόρων της Ελλάδας, σύμφωνα με τον Γκρίμχεντεν.

«Πρέπει να υπάρξει κάποιου είδους τιμωρία. Η ίδια η Επιτροπή είναι σε θέση να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει εναντίον ενός κράτους μέλους», δήλωσε ο Γκρίμχεντεν. «Η Frontex δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα μόνη της».

Ο ίδιος ανέφερε ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να συνδέσει την πρόοδο της Ελλάδας όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών με την πρόσβασή της σε κεφάλαια. Σε ακραία περίπτωση, εάν η Αθήνα συνεχίσει να αποφεύγει τις ευθύνες της έναντι των μεταναστών, η Επιτροπή θα μπορούσε να κινήσει νομική διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ.

13 υποθέσεις, 1 χώρα: Η Frontex κατηγορεί την Ελλάδα για «pushbacks»

Οι παρατηρήσεις του Γκρίμχεντεν έρχονται σε συνέχεια της απειλής του οργανισμού να περικόψει τη χρηματοδότηση των σκαφών της ακτοφυλακής, που συγχρηματοδοτείται από τη Frontex, εκτός εάν οι Έλληνες εφαρμόσουν βασικές συστάσεις για τη μεταναστευτική πολιτική.

Η Κομισιόν δεν απάντησε στο POLITICO σε επανειλημμένα αιτήματα για σχολιασμό.

Τον Μάιο του 2023, η ΕΕ κάλεσε την Ελλάδα να διερευνήσει τους ισχυρισμούς για εγκατάλειψη μεταναστών στη θάλασσα και για απελάσεις από τις αρχές της.

Η Ελλάδα έχει επί του παρόντος 13 ανοικτές υποθέσεις για φερόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν μετανάστες, ο μεγαλύτερος αριθμός περιστατικών σε όλη την Ε.Ε. Το 2024, σχεδόν το ένα τρίτο των 56 ανοικτών υποθέσεων του Frontex αφορούσε την Ελλάδα.

«Η Ελλάδα παραμένει το μεγαλύτερο πρόβλημά μας όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσε ο Γκρίμχεντεν, ο οποίος τελεί καθήκοντα υπεύθυνου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex από το 2021.

Το 2023, ο Γκρίμχεντεν πρότεινε επίσης την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων του οργανισμού στην Ελλάδα λόγω παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων, κάτι που μπορεί να κάνει βάσει του άρθρου 46.

Εάν ο οργανισμός αναστείλει την αποστολή του, αυτό θα σήμαινε ότι θα αποσύρει πλοία, συνοριοφύλακες και αεροσκάφη από έναν από τους πιο πολυσύχναστους μεταναστευτικούς διαδρόμους στην Ευρώπη. Η Frontex δήλωσε προηγουμένως στο POLITICO ότι είχε κάνει συγκεκριμένες προτάσεις προς την Ελλάδα για να τις εφαρμόσει – με πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση που αγνοηθούν.

Στο πιο πρόσφατο περιστατικό, στις 3 Απριλίου, τουλάχιστον επτά μετανάστες, μεταξύ των οποίων δύο παιδιά, έχασαν τη ζωή τους όταν η βάρκα τους βυθίστηκε κοντά στο νησί της Λέσβου μετά την επέμβαση της Ελληνικής Ακτοφυλακής, σύμφωνα με καταγγελία που έλαβε η Frontex. Η Frontex έχει ξεκινήσει έρευνα και επί του παρόντος συγκεντρώνει φωτογραφικά και βιντεοσκοπημένα αποδεικτικά στοιχεία και μαρτυρίες επιζώντων, ενώ απευθύνεται σε έλληνες αξιωματούχους για σχόλια.

Αξιωματούχος της ελληνικής ακτοφυλακής δήλωσε ότι η καταγγελία προήλθε από έναν από τους 23 διασωθέντες μετανάστες. Η ακτοφυλακή ισχυρίστηκε ότι η βάρκα ήταν γεμάτη με ανθρώπους, με αποτέλεσμα να ανατραπεί.

Πολλές από τις ανοιχτές υποθέσεις σχετίζονται με τις φερόμενες αναγκαστικές απωθήσεις χιλιάδων ανθρώπων από τους έλληνες αξιωματούχους της υπηρεσίας μετανάστευσης στα χερσαία σύνορα και στη θάλασσα. Η πρακτική αυτή, γνωστή ως «pushback», είναι παράνομη σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και το διεθνές δίκαιο. Τον Ιανουάριο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε τις ελληνικές αρχές ένοχες για τη διενέργεια συστηματικών απωθήσεων μεταναστών και για την παραβίαση της νομοθεσίας περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διαδικασία αυτή.

Η ίδια η Frontex αντιμετώπισε καταγγελίες για κακή συμπεριφορά στον χειρισμό των μεταναστών και για χρήση τακτικών απώθησης το 2022, γεγονός που οδήγησε στην παραίτηση του επικεφαλής της.

Τον Ιούνιο του 2023, εκατοντάδες μετανάστες έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα όταν ένα αλιευτικό σκάφος βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών της Πύλου, ενώ προσπαθούσε να φτάσει στην Ευρώπη από τη Λιβύη. Ανεξάρτητη έρευνα του Έλληνα Διαμεσολαβητή συνέστησε πειθαρχική δίωξη για οκτώ έλληνες λιμενικούς που ενεπλάκησαν στο περιστατικό.

Από τη λεγόμενη μεταναστευτική κρίση της Ευρώπης, όταν ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο, κυρίως Σύροι, έφτασαν στα ευρωπαϊκά σύνορα το 2015 αναζητώντας ανάπαυλα από εμφυλίους πολέμους, πείνα και συγκρούσεις, το μπλοκ έχει σκληρύνει τη στάση του στο μεταναστευτικό. Πιο πρόσφατα, η ΕΕ κατάρτισε έναν κατάλογο επτά χωρών που έκρινε ότι είναι ασφαλείς για να επιστρέψουν οι άνθρωποι, καθιστώντας τη διαδικασία υποβολής αίτησης ασύλου πιο δύσκολη για τους υπηκόους των χωρών αυτών.

Οι απαντήσεις του Λιμενικού και του Παύλου Μαρινάκη

«Το ανθρωπιστικό έργο της ελληνικής ακτοφυλακής είναι αδιαμφισβήτητο και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο αναγνωρίζεται ευρέως με την πάροδο του χρόνου», δήλωσε στο POLITICO ο εκπρόσωπος Τύπου του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος Νικόλαος Αλεξίου.

«Σε περίπτωση πιθανών αποκλίσεων από την απαιτούμενη συμπεριφορά, ενεργοποιούνται εσωτερικοί μηχανισμοί έρευνας και παρακολούθησης, ανεξάρτητα ή παράλληλα με τις δικαστικές διαδικασίες ή τις έρευνες που διεξάγονται από άλλες αρμόδιες αρχές. Η ελληνική ακτοφυλακή συνεργάζεται πλήρως με αυτές τις αρχές», συμπλήρωσε.

Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης του Τύπου την περασμένη εβδομάδα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης απάντησε στην αναφορά του POLITICO ότι η Frontex εξετάζει το ενδεχόμενο να ανακόψει τη χρηματοδότηση των σκαφών της ακτοφυλακής λέγοντας ότι ο οργανισμός δεν είχε διατυπώσει καμία απειλή επισήμως.

«Η χώρα μας είναι αυτή που προστατεύει τα θαλάσσια σύνορα της Ευρώπης στη συντριπτική πλειονότητα των αφίξεων», είπε. «Σε κάθε περίπτωση, η Frontex διερευνά όλες τις καταγγελίες, ακόμη και αυτές που προέρχονται από ανεπιβεβαίωτες πηγές».

Πάντως, αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης δεν ανταποκρίθηκαν σε αίτημα του POLITICO για σχολιασμό.

Πηγή: ieidiseis.gr