Τα τραγικά στοιχεία του προσφυγικού θέματος στο Αιγαίο

Κοινή ανακοίνωση εξέδωσε η Πανελλαδική Δικτύωση Αντιρατσιστικών και Αλληλέγγυων Συλλογικοτήτων για το μεταναστευτικό-προσφυγικό θέμα. Όπως αναφέρει:

ΕΥΡΩΠΗ – ΦΡΟΥΡΙΟ

Δύο χρόνια σχεδόν από την συμφωνία ή ορθότερα κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, (Μάρτης 2016), το μεταναστευτικό-προσφυγικό θέμα παραμένει ψηλά στην ατζέντα του δημόσιου πολιτικού λόγου, καθορίζει εκλογικές αναμετρήσεις στο ευρωπαϊκό έδαφος και αποτελεί το δεύτερο, μετά την οικονομία, σημαντικό ζήτημα για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Δύο χρόνια μετά, η αναβαθμισμένη αντιμεταναστευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των τοπικών κυβερνήσεων εξοντώνει πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες με συστηματικό τρόπο, παρά τις υποκριτικές «ανθρωπιστικές» κορώνες που διατυπώνονται κατά καιρούς. Η μετακίνηση των ανθρώπων αναγορεύεται σε «κρίση», «πρόβλημα» ή «μεγάλες ροές», ολόκληρες περιοχές ανακηρύσσονται σκόπιμα σε καθεστώς «έκτακτης ανάγκης», με συνέπεια την εναλλαγή ή και αλληλοκάλυψη της κατασταλτικής ή «ανθρωπιστικής» αντιμετώπισης του μεταναστευτικού- προσφυγικού ζητήματος, ανάλογα με τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα των χωρών του δυτικού κόσμου.

Η εν λόγω συμφωνία οδήγησε στο κλείσιμο του λιγότερο θανατηφόρου περάσματος του Αιγαίου (θα ήταν τραγική ειρωνεία να το αναφέρουμε ως ασφαλές), σπρώχνοντας τους μετακινούμενους πληθυσμούς σε πιο δύσκολα μονοπάτια, χερσαία και θαλάσσια. Μερικά φρικιαστικά ναυάγια στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λιβύης – Μάλτας – Ιταλίας τον τελευταίο καιρό, αποτελούν σκληρή επιβεβαίωση της προηγούμενης διαπίστωσης, αποδεικνύοντας ταυτόχρονα ότι οι πνιγμοί και οι φράκτες τρομάζουν, αλλά δεν σταματούν την μετακίνηση των ανθρώπων.

Οι συνέπειες της εφαρμογής της συμφωνίας του Μάρτη 2016 δεν αφορούν μόνο τους πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες, αλλά και τις κοινωνίες υποδοχής. Η κεντρική αντιμεταναστευτική πολιτική της ΕΕ θεμελιωμένη στη συμφωνία του Μάρτη, η οποία είναι στην πράξη ένας συμβιβασμός πάνω στον αμοιβαίο εκβιασμό ΕΕ και Τουρκίας -στοχοποιεί τους πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες ως «εισβολείς» στο ευρωπαϊκό έδαφος -καθώς τους συνδέει με την τρομοκρατία, ταυτίζοντάς τους έτσι με την έννοια της απειλής. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το κυρίαρχο πολιτικό δόγμα «τάξη και ασφάλεια» στο δυτικό κόσμο και την μεγάλη ανεργία που γεννά η γενικευμένη οικονομική ύφεση, νομιμοποιούν το ρατσιστικό -ξενοφοβικό λόγο στις περισσότερες ευρωπαϊκές κοινωνίες, καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο τ’ ακροδεξιά και τα κυβερνώντα κόμματα συγκοινωνούντα δοχεία. Η επικίνδυνη αυτή πολιτική λειτουργεί καταλυτικά για την ενεργοποίηση ξενοφοβικών-ρατσιστικών ανακλαστικών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, προαλείφοντας ένα ζοφερό μέλλον για ντόπιους και μετανάστες/στριες.

Απέναντι σε αυτή την πασίγνωστη αφήγηση της ακροδεξιάς που ορίζει ως έσχατο κακό τον «ξεριζωμένο», οφείλουμε να αντιπαραθέσουμε το ιδεολογικό πεδίο της πάλης των τάξεων, των εκμεταλλευόμενων και ταξικά καταπιεσμένων ανθρώπων και όχι των φτωχών μεταξύ τους.

ΕΛΛΑΔΑ: Η ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΡΩ

H αυστηρή εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας από την ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη γεννήσει τα τέρατά της. Από την μια πλευρά, όσον αφορά στους πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες οδήγησε για πρώτη φορά στη δημιουργία ειδικών ζωνών εντός της ΕΕ και συγκεκριμένα στα ελληνικά νησιά του Β. Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα. Τα νησιά αυτά μετατράπηκαν από πέρασμα προς την ενδοχώρα και πρώτο σκαλί προς την Ευρώπη, σε κλειστές ζώνες ασφαλείας (buffer zones), σε ένα έδαφος που αποτελεί εσωτερικό σύνορο μέσα στην ίδια την χώρα, σε ένα ειδικό καθεστώς καραντίνας κι απομόνωσης όπου ορίζεται με αυστηρότητα το «μέσα» και το «έξω» και όπου οι πολιτικοί και οικονομικοί πρόσφυγες κρατούνται υπό περιορισμό και χωρίς κανένα δικαίωμα να μεταβούν σε άλλες κρατικές δομές προσφύγων στην ενδοχώρα. Στοιβαγμένοι κατά χιλιάδες σε άθλιους χώρους, αντιπαλεύοντας το κρύο, την πείνα και την απόγνωση, φιλτράρονται σε νόμιμους και «παράνομους» ανθρώπους που περιμένουν την επικύρωση της τελικής ταξινόμησης από τις υπηρεσίες ασύλου, ελπίζοντας να μην απελαθούν στη γειτονική «ασφαλή» χώρα (η «ασφάλεια» της Τουρκίας σημαίνει για τους μη Σύριους έως και 12 μήνες φυλάκιση). Με βάση δε τις πρόσφατες προτάσεις της Γενικής Επιτροπείας της Επικράτειας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων προς την κυβέρνηση και τους εμπλεκόμενους με το μεταναστευτικό φορείς, αφαιρείται από τους πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες η συνταγματική δυνατότητα να αμφισβητούν αποφάσεις θεσμικών οργάνων και να προσφεύγουν δικαστικά εναντίον τους. Αν αυτή η πρόταση υιοθετεί από την κυβέρνηση (το πλέον αναμενόμενο), είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν μαζικές απελάσεις καθώς πολλοί/ές θα απελαύνονται αμέσως μετά την απόρριψη της αίτησης ασύλου σε δεύτερο βαθμό.

Ζώντας λοιπόν σε καθεστώς εξόντωσης, οι πολιτικοί και οικονομικοί πρόσφυγες στα νησιά Β. Αιγαίου και Δωδεκανήσων μετράνε καθημερινά τις αντοχές τους απέναντι στην ανάλγητη πολιτική των κυβερνώντων. Στις συνθήκες αυτές η συλλογική οργάνωση των αρνήσεων και των διεκδικήσεων των φυλακισμένων σταhot spots αποτελεί μονόδρομο. Όπως μονόδρομο αποτελεί και για το ανταγωνιστικό κίνημα η καταγγελία του ειδικού καθεστώτος κράτησης στα νησιά του Αιγαίου, η συγκρότηση σχέσεων αλληλεγγύης και η υποστήριξη σε συμβολικό και πραγματικό επίπεδο των αγώνων των πολιτικών και οικονομικών προσφύγων.

Την ίδια στιγμή στις τοπικές κοινωνίες των νησιών, η ευλαβική εφαρμογή της ευρωτουρκικής συμφωνίας από το υπουργείο μεταναστευτικής πολιτικής, έφερε στην επιφάνεια το ρατσιστικό-ξενοφοβικό παραλήρημα διευκολύνοντας την ανάπτυξη απροκάλυπτων ή καμουφλαρισμένων (ως επιτροπές πολιτών, καταστηματαρχών κτλ) κινήσεων και αντιδράσεων με ακροδεξιό ως και ανοιχτά φασιστικό χαρακτήρα. Βέβαια, όσο προφανές είναι το γεγονός ότι η άνοδος της ακροδεξιάς δεν μπορεί ν’ αποσυνδεθεί από το γενικότερο ζήτημα της εφαρμογής της εν λόγω συμφωνίας, άλλο τόσο εύλογο είναι ότι κανένας και καμιά δεν απαλλάσσεται από τις ατομικές του/της ευθύνες.

Η απάντηση στη διείσδυση του εθνορατσισμού, κωδικοποιημένου στο καφενειακού τύπου σλόγκαν «γίναμε ξένοι στον τόπο μας», στην ακροδεξιά βία προς τους πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες, αλλά και αλληλέγγυους/ες, επαφίεται στην ανάπτυξη ενός ισχυρού ανταγωνιστικού κινήματος στα νησιά και στην ενδοχώρα που θα σταθεί απέναντι στον πολύμορφο κοινωνικό δαρβινισμό, υπερασπιζόμενο την ελευθερία μετακίνησης και το δικαίωμα παραμονής στη χώρα μας ανθρώπων που το επέλεξαν.

Η κατάσταση στην ενδοχώρα μοιάζει καλύτερη, αν την συγκρίνει κανείς με τις συνθήκες εγκλεισμού στα νησιά, αλλά απέχει πολύ από τις πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού σύμφωνα με τις οποίες «οι πρόσφυγες στην ηπειρωτική Ελλάδα ζουν σε καλές συνθήκες με πρόσβαση στην υγεία και την εκπαίδευση» (24/11/2017). Είναι γνωστό ότι οι όποιες παροχές υγείας και εκπαίδευσης στα camps έχουν κατά κύριο λόγο ανατεθεί σε πολυάριθμες Μ.Κ.Ο οι οποίες ως μορφή οργάνωσης και πεδίο δράσης υποκαθιστούν το κράτος ιδιωτικοποιώντας τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας. Χωρίς να παραβλέπουμε ότι στα camps υπάρχουν πραγματικές ανάγκες υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας, δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια στην αρνητική προφανώς συμβολή των ΜΚΟ στην –μεταξύ άλλων- εμπέδωση της συναίνεσης και τη διατήρηση της κοινωνικής ειρήνης στους κατά πλειονότητα άθλιους χώρους εκτοπισμού-εγκλεισμού των πολιτικών και οικονομικών προσφύγων.

Αναφερόμενοι στις συνθήκες διαβίωσης στην ενδοχώρα, μπορούμε να πούμε ότι μόνο όσοι/ες έχουν μεταφερθεί προσωρινά από τα camps στον αστικό ιστό (η στέγαση τους μπορεί ν’ ανανεωθεί για 3 τρίμηνα) φαίνεται να έχουν μερική πρόσβαση στα δημόσια αγαθά. Και σε αυτή την περίπτωση όμως, τα εμπόδια και οι αποκλεισμοί παραμένουν. Το παράδειγμα της εκπαίδευσης με τις ελάχιστες τάξεις υποδοχής, τις δυσκολίες εγγραφής κυρίως στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, και η έλλειψη μέριμνας για τα παιδιά άνω των 16, αποδεικνύει πόσο απέχουν οι πρωθυπουργικές δηλώσεις από την πραγματικότητα. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι ο τρόπος διαχείρισης του μεταναστευτικού επιβεβαιώνει κάθε φορά ότι όταν πρόκειται για το ζήτημα της μετανάστευσης ισχύουν με μαθηματική ακρίβεια τ’ ακριβώς αντίθετα από τις βασικές παραδοχές του δημόσιου λόγου. Κανείς δεν μπορεί να νιώθει «περηφάνια» όταν αναφέρεται στις συνθήκες διαβίωσης των πολιτικών και οικονομικών προσφύγων. Τα παρακάτω στοιχεία είναι στοιχεία ντροπής:

• 3091 νεκροί στη Μεσόγειο μέσα στο 2017, οι 62 στο Αιγαίο
• 1361 νεκροί στο Αιγαίο από το 2014 ως σήμερα
• 13.000 φυλακισμένοι στα νησιά σε άθλιες συνθήκες (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως, Λέρος)
• 4.300 φυλακισμένοι μετανάστες στα κλειστά κέντρα κράτησης (Αμυγδαλέζα, Κόρινθο, Παρανέστι, Ξάνθη) ΙΟΜ: 10-2017
• Χιλιάδες αόρατοι άνθρωποι σε camps στην ενδοχώρα
• Απελάσεις σε «ασφαλείς» χώρες (Τουρκία, Πακιστάν, Αφγανιστάν)
• Καταστολή των διαμαρτυριών και εξεγέρσεων για καλύτερες συνθήκες ζωής

Να αντιπαλέψουμε την στρατοπεδική αντίληψη διαχείρισης του προσφυγικού -μεταναστευτικού. Τα στρατόπεδα κάθε τύπου αποτελούν χώρους εκτοπισμού και εγκλεισμού ανθρώπων σε αναξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, χώρους στέρησης κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων.

Να κλείσουν τα camps– τα hotspots – τα κέντρα κράτησης και να διασφαλιστούν για όλους/ες αξιοπρεπείς συνθήκες διαμονής.

Να ακυρωθεί η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας και να σταματήσουν οι απελάσεις των πολιτικών και οικονομικών προσφύγων.

Ν’ αντιτάξουμε την αλληλεγγύη και την μαζική απάντηση του ανταγωνιστικού κινήματος στις ρατσιστικές-φασιστικές πρακτικές κατά των πολιτικών και οικονομικών προσφύγων.

Ανοιχτά σύνορα για την ελεύθερη μετακίνηση των πολιτικών και οικονομικών προσφύγων προς τις χώρες επιλογής τους.

Καμιά άμεση ή έμμεση συμμετοχή του ελληνικού κράτους στους πολέμους που γεννούν τους πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες

Πρόσβαση όλων των πολιτικών και οικονομικών προσφύγων στην υγεία και την εκπαίδευση χωρίς εξαιρέσεις.

Να σταματήσουν όλες οι διώξεις κατά των οικονομικών και πολιτικών προσφύγων που διεκδικούν τα δικαιώματά τους.

Χαρτιά προσωρινής παραμονής για όσους/ες επιθυμούν να μεταβούν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, χαρτιά μόνιμης παραμονής για όλους/ες όσους επιθυμούν να μείνουν στην Ελλάδα.

• Στο πλαίσιο της Πανελλαδικής Δικτύωσης αποφασίστηκαν δράσεις-παρεμβάσεις για την παύση την αποφυλάκιση των 35 κρατούμενων από την κινητοποίηση στη Μόρια (Ιούλιος 2017)
• Παρεμβάσεις ενάντια στα hot spots στα νησιά και στα σκλαβοπάζαρα της Λιβύης στις 18/12 Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη
• Δράσεις τέλη Γενάρη με σύνθημα: «3 χρόνια κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ, 3 χρόνια αντιμεταναστευτικής πολιτικής».
• Κινητοποιήσεις στις 21 Μάρτη, Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού

Συνυπογράφουν: Αλληλέγγυοι/ες Χίου Αλληλεγγύη-Κως Αλληλεγγύη Λέσβου – ΠίκΠα Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Θεσσαλονίκης Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Λάρισα Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Πρέβεζα Δίκτυο Κοινωνική Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών Κίνηση Υπεράσπισης Δικαιωμάτων Προσφύγων και Μεταναστών/στριών Κίνηση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα – Αλληλεγγύη στους Πρόσφυγες-Σάμος Κοινωνικό Στέκι ROSSONERO – Τρίκαλα Kοινωνικό Στέκι – Στέκι Μεταναστών Χανίων Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών Ομάδα αλληλεγγύης Γιαννιτσών Ομάδα Στήριξης Μεταναστών και Προσφύγων Καλύμνου Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης Λαμίας Πίσω Θρανία – για μια Εκπαίδευση Χωρίς Διακρίσεις Πρωτοβουλία Ηρακλείου για τους Πρόσφυγες και Μετανάστες Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης ΛΑΜΙΑΣ Στέκι Μεταναστών – Αθήνα Στέκι Μεταναστών – Βόλος Φεμινιστική Συλλογικότητα «Το Μωβ» (tomov.gr) Χώρος Στέγασης Προσφύγων City Plaza