Τέμπη: Οι έξι ανακρίβειες για τα επίμαχα βίντεο

Στις 29 Ιανουαρίου 2025 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην απολογητική συνέντευξή του στον Αlpha, όπου πήρε πίσω όσα επανειλημμένα έλεγε περί συνωμοσιολογιών για το δυστύχημα των Τεμπών, είπε μεταξύ άλλων: «Και θα ήλπιζα πράγματι -και δεν το ξέρω- στον φάκελο του εφέτη ανακριτή να υπήρχε επιτέλους ένα βίντεο από αυτό το τρένο για να βλέπαμε στο κάτω-κάτω της γραφής αν στα ανοιχτά βαγόνια μετέφερε λαμαρίνες ή και κάτι άλλο».

Και, ω του θαύματος, 10 μέρες μετά και δύο χρόνια από την εγκληματική σύγκρουση, βρέθηκε οπτικό υλικό της επίμαχης (;) εμπορικής αμαξοστοιχίας, το οποίο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», και ο ίδιος ο ειδικός εφέτης ανακριτής της Λάρισας όσο και η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου χαρακτηρίζουν «εξαιρετικά σημαντικό» και πολύ ευκρινές.

Τα βίντεο, προτού αποφανθούν οι αρμόδιες αρχές για την αυθεντικότητά τους, έσπευσε να υιοθετήσει ο δημοσιογράφος Αρης Πορτοσάλτε, που τα δημοσίευσε πρώτος.

Από το υλικό που έχει διαρρεύσει δεν εξάγεται κανένα ασφαλές συμπέρασμα ότι η εμπορική αμαξοστοιχία δεν μετέφερε εύφλεκτο υλικό.

Επιπλέον δεν εισφέρεται καμία απόδειξη που να ανατρέπει όσα έχουν τεκμηριώσει οι τεχνικοί σύμβουλοι-πραγματογνώμονες των οικογενειών των θυμάτων για τη φονική πυρκαγιά που ακολούθησε τη σύγκρουση. Κανένα βίντεο δεν μπορεί να αλλοιώσει το γεγονός ότι έγινε έκρηξη. Τα τρία βίντεο έφερε στον εφέτη ανακριτή Λάρισας, που διερευνά την υπόθεση, ο συνήγορος της εταιρείας Interstar Security (που έχει αναλάβει τη φύλαξη και βιντεοεπιτήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου) Βασίλης Καπερνάρος.

Ωστόσο μια σειρά γεγονότων και εγγράφων που είναι στη διάθεση της «Εφ.Συν.» προκαλούν σοβαρές αμφιβολίες και γεννούν ερωτήματα για τη γνησιότητα αλλά και την αξία του οπτικού υλικού.

Η δε χρονική στιγμή της δημοσίευσης, πριν καν γίνει γνωστό το ήδη καθυστερημένο κρίσιμο πόρισμα του ΕΜΠ, περιπλέκει την κατάσταση.

1. 5/7/2023, ΟΣΕ προς Interstar: «Βάλτε κάμερες».

Στις 5 Ιουλίου 2023, τέσσερις μήνες μετά το δυστύχημα, σε έγγραφο που υπογράφει ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ, Παναγιώτης Τερεζάκης, προς την Ιnterstar Security, ο ΟΣΕ αποφασίζει, με την ένδειξη του κατεπείγοντος, την τροποποίηση της σύμβασης 7910/09.02.2021, «για την εγκατάσταση ψηφιακών καμερών υψηλής ανάλυσης τεχνολογίας (IP), εσωτερικά και κατά μήκος των σηράγγων, έτσι ώστε να επιβλέπεται στο σύνολό της η σήραγγα και η διέλευση των αμαξοστοιχιών σε πραγματικό χρόνο. Το συγκεκριμένο έργο αφορά τις σήραγγες Πλαταμώνα, Τεμπών, Καλλιδρόμου, Οθρυος και Αγίων Αναργύρων, καθώς και τις σήραγγες διαφυγής αυτών».

Το οπτικό υλικό που ήρθε στον ανακριτή Λάρισας από τον δικηγόρο Β. Καπερνάρο προέρχεται από τις σήραγγες του Πλαταμώνα (νότιο άκρο) και Τεμπών. Ομως οι κάμερες υψηλής ευκρίνειας τοποθετήθηκαν εκεί μόλις το… 2024. Εξάλλου αυτό επιβεβαιώνεται και από δηλώσεις του ίδιου του Παναγιώτη Τερεζάκη στην ΕΡΤ (3/12/2024): «Πρέπει να γνωρίζετε ότι στις σήραγγες αυτές, εδώ και έξι μήνες, έχει τοποθετηθεί μία πλήρης σειρά από κάμερες, οι οποίες παρακολουθούν τη σήραγγα σε κάθε μέτρο της και οι κάμερες αυτές αναφέρονται στο Κέντρο Ελέγχου Σηράγγων που υπάρχει στη Λάρισα αυτή τη στιγμή και λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως». Επομένως οι κάμερες υψηλής ευκρίνειας τοποθετήθηκαν το καλοκαίρι του 2024.

Το γεγονός ότι δεν είχαν τοποθετηθεί κάμερες υψηλής ευκρίνειας επιβεβαιώνεται και από προγενέστερο ρεπορτάζ του «Εθνους» (9/7/2023, Μαρία Λιλιοπούλου) μετά το δυστύχημα: «Με οπτική ίνα, σύγχρονες κάμερες και συστήματα μεγαφωνικής, ώστε να παρακολουθούνται οι αμαξοστοιχίες σε πραγματικό χρόνο από τα Κέντρα Ελέγχου, τα οποία θα μπορούν να δίνουν και οδηγίες σε περιπτώσεις κινδύνου, αποφάσισε ο ΟΣΕ να εφοδιάσει πέντε μεγάλες σήραγγες του σιδηροδρομικού δικτύου. Το έργο αποτελεί το δεύτερο συμπλήρωμα μίας σύμβασης, η οποία, αν και “τρέχει” από το 2021, δεν είχε συμπεριλάβει στα δύο προηγούμενα στάδιά της αυτής της κατηγορίας έργα στις μεγάλες σήραγγες του δικτύου».

2. Ανακριτής Λάρισας: «Καθαρό το υλικό»

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.» ο εφέτης ανακριτής Σωτήρης Μπακαΐμης θεωρεί πως το οπτικό υλικό είναι χρήσιμο και το βίντεο είναι ιδιαιτέρως ευκρινές. Ομως, ακόμα και αν δεχτούμε ότι οι κάμερες λειτουργούσαν την ημέρα του δυστυχήματος, ήταν τέτοια η τεχνολογία τους λόγω παλαιότητας (από τους Ολυμπιακούς του 2004) που μοιάζει ιδιαιτέρως δύσκολο το βίντεο να είναι τόσο ευκρινές όσο φαίνεται. Σημειώνεται ότι και οι οικογένειες των θυμάτων μέχρι την προηγούμενη Παρασκευή γνώριζαν πως οι όποιες κάμερες υπήρχαν στη μέση της διαδρομής (και δεν είχαν λεηλατηθεί μέσα στα χρόνια) δεν λειτουργούσαν.

3. 11/3/2023, ΣΚΑΪ: «Δεν λειτουργούν οι κάμερες»

Μετά το δυστύχημα αρκετοί δημοσιογράφοι από διαφορετικά μέσα ενημέρωσης προχώρησαν σε αυτοψία στις επίμαχες σήραγγες των Τεμπών. Σε αυτοψία του Χρήστου Νικολαΐδη για τον ΣΚΑΪ στις 11 Μαρτίου 2023, ο ρεπόρτερ αναφέρει μέσα από τις σήραγγες με βάση πηγές του ΟΣΕ: «Δεν υπάρχει κανένα απολύτως μέσο ασφαλείας. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν κάμερες αλλά δεν λειτουργούν. Υπάρχουν πυροσβεστικές φωλιές αλλά δεν λειτουργούν».

4. 10/3/2023, Πυροσβεστική: «Δεν υπάρχει προσωπικό για τις κάμερες»

Στις 10 Μαρτίου 2023, δέκα μέρες μετά το δυστύχημα, στέλνεται αναφορά της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για τις αυτοψίες που πραγματοποίησε σε 15 μεγάλου μήκους σιδηροδρομικές σήραγγες. Αποδέκτες του συγκεκριμένου εσωτερικού εγγράφου ήταν τα υπουργεία Υποδομών-Μεταφορών και Κλιματικής Κρίσης-Πολιτικής Προστασίας, ΟΣΕ, Hellenic Train, ΕΡΓΟΣΕ και η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων. Οι αυτοψίες της Πυροσβεστικής διενεργήθηκαν μεταξύ άλλων στις σήραγγες των Τεμπών και του Πλαταμώνα, απ’ όπου διατείνεται η εταιρεία Ιnterstar ότι προέρχεται το βίντεο που ανακαλύφθηκε πρόσφατα.

Ειδικά για τη σήραγγα Πλαταμώνα, η αυτοψία της Πυροσβεστικής ανέφερε (πηγή: Aρης Χατζηγεωργίου, Datajournalists): «Υπάρχουν κάμερες στις δύο εισόδους αλλά δεν υπάρχει προσωπικό να τις παρακολουθεί στο τοπικό κέντρο ελέγχου Αγίου Ραφαήλ». Η Πυροσβεστική πιστοποιεί λοιπόν την ύπαρξη καμερών, έστω και παλιάς τεχνολογίας, αλλά όχι τη λειτουργία τους, καθώς δεν υπήρχε προσωπικό. Τι ισχυρίζεται η εταιρεία Ιnterstar; Διαβάζουμε στη σχετική ανακοίνωση: «Οπως πρόσφατα διαπιστώθηκε, εντός του ανωτέρω 15νθημέρου και συγκεκριμένα στις 02/03/23 και 09/03/23, χειριστής του Επιχειρησιακού Κέντρου της εταιρίας κατέβασε 3 βίντεο από 2 σημεία, τα οποία δεν ζητήθηκαν ποτέ και δεν αποτελούν Σιδηροδρομικό Σταθμό». Το επιχείρημα της Interstar είναι ότι δεν ζητήθηκε ποτέ το επίμαχο υλικό. «Ο ανακριτής ζητούσε συγκεκριμένα πράγματα, είναι σαν την περίπτωση που στα δικαστήρια ρωτάμε τον μάρτυρα “γιατί το λέτε τώρα και δεν το είπατε τότε;” και εκείνος απαντά, “γιατί δεν με ρωτήσατε”», είπε σε δηλώσεις του ο δικηγόρος Βασίλης Καπερνάρος. Ξεπερνάμε το γεγονός ότι όλη η Ελλάδα και οι ανακριτικές αρχές ψάχνουν αυτά τα βίντεο εδώ και δύο χρόνια και πως υπάρχουν ποινικές ευθύνες στην απόκρυψή τους, είτε ηθελημένα είτε όχι. Πώς εμφανίζονται να υπάρχουν ξαφνικά οι χειριστές των καμερών ενώ η ίδια η Πυροσβεστική έλεγε ότι δεν υπάρχουν; Ποιος είναι ο χειριστής που αυτοβούλως (!) κατέβασε σε δύο ημερομηνίες (και όχι από ανάκτηση υλικού) τα συγκεκριμένα βίντεο; Και γιατί δεν υπάρχει ούτε ένα καρέ από τη φόρτωση της εμπορικής αμαξοστοιχίας;

5. Interstar προς ΟΣΕ: «Εχει διαγραφεί το υλικό»

Σε αίτημά του ο εφέτης ανακριτής Λάρισας, στις 12/6/2023 προς τον ΟΣΕ, ζητούσε αρχεία ήχου και εικόνας που έχουν καταγραφεί και τηρούνται από τους Σ.Σ. Λιτοχώρου, Λεπτοκαρυάς, Νέων Πόρων και Ραψάνης, της εμπορικής αμαξοστοιχίας που ενεπλάκη στο σιδηροδρομικό δυστύχημα. Στην απάντησή της η εταιρεία αναφέρει ότι «το βιντεοληπτικό υλικό δεν έχει διατηρηθεί έως σήμερα, καθώς δεν υπήρξε ουδέποτε αντίστοιχο αίτημα παράτασης της προθεσμίας αποθήκευσης και κατ’ επέκταση διατήρησης του εν λόγω υλικού για τον συγκεκριμένο σιδηροδρομικό σταθμό, από δικαστική ή αστυνομική αρχή, μετά την παρέλευση του προβλεπόμενου μέγιστου χρόνου αποθήκευσης».

Σε άλλο αίτημά του ο εφέτης ανακριτής Λάρισας, στις 19/9/2023, ζητούσε από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΣΕ να αποσταλούν ψηφιακοί σκληροί δίσκοι στους οποίους είχαν καταγραφεί άφιξη – διέλευση – στάση και αναχώρηση της εμπορικής αμαξοστοιχίας από συγκεκριμένους σταθμούς.

Στην απάντηση της Interstar προς τον ΟΣΕ, η εταιρεία σεκιούριτι λέει: «Θέτουμε υπόψιν σας ότι τα αρχεία στα οποία είχε καταγραφεί άφιξη, διέλευση, στάση και αναχώρηση της εμπορικής αμαξοστοιχίας 63503 από τους Σ.Σ. Πλατέος, Λιτοχώρου, Λεπτοκαρυάς, Ν. Πόρων και Ραψάνης την 28-02-2023, είναι διαγραμμένα, καθώς οι εν λόγω ψηφιακοί σκληροί δίσκοι, στους οποίους είχε πραγματοποιηθεί η εγγραφή, είναι επανεγγράψιμοι και τα παλαιότερα αρχεία σε ημεροχρονολογία εγγραφής διαγράφονται αυτόματα, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η νεότερη εγγραφή».

6. Ο έλεγχος που δεν έγινε

Εύλογες νομικές απορίες ως προς τους χειρισμούς του εφέτη ανακριτή της Λάρισας προκαλεί και το γεγονός ότι ένα στικάκι (και μάλιστα αντίγραφο) με κρίσιμο υλικό παραδόθηκε ως αποδεικτικό στοιχείο από εγκαλούμενο νομικό πρόσωπο (τον ΟΣΕ και την εταιρεία) χωρίς να έχει ελεγχθεί πρώτα, όπως ορίζει σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, από την αρμόδια Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Πηγή: efsyn.gr / Κώστας Ζαφειρόπουλος