Το Πάσχα της Φρίκης: Η Μεγάλη Εβδομάδα που δεν είχε Ανάσταση για τον Θρακικό Ελληνισμό

Η μέρα του Πάσχα συμβολίζει την Ανάσταση, την ελπίδα, το φως, τη λύτρωση.

Σε μια στιγμή όμως της ελληνικής ιστορίας, τα γεγονότα της ημέρας εκείνης, το Πάσχα της 6ης Απριλίου 1914, παρέπεμπαν περισσότερο σε έναν Γολγοθά.

Το Πάσχα εκείνο ήταν γεμάτο πόνο, αίμα, δάκρυα, διωγμό για τον θρακικό ελληνισμό. Ένας προάγγελος των γενοκτονιών των Πόντιων και των Αρμενίων.

Το «Μαύρο Πάσχα» της Θράκης, όπως πέρασε στην ιστορία, σημαδεύτηκε από τη βίαιη εκδίωξη του ελληνικού πληθυσμού από την Ανατολική Θράκη.

Μια περιοχή που ούτως η άλλως βρισκόταν σε τεταμένο κλίμα από το 1878 με την υπογραφή της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου.

Από το 1908 και μετά οι Νεότουρκοι προωθούν την πολιτικής της εθνοκάθαρσης των χριστιανικών πληθυσμών.

Το 1914 ο θρακικός ελληνισμός ζει μια Μεγάλη Εβδομάδα χωρίς Ανάσταση…

Οι οθωμανικές αρχές μαζί με τις παραστρατιωτικές οργανώσεις κορυφώνουν την προσπάθεια τους να εξαλείψουν κάθε ελληνικό στοιχείο από την περιοχή.

Και το κάνουν με τρόπο βίαιο, γεμάτο τρομοκρατία.

Σφαγές αμάχων, βιασμοί, σπίτια, ναοί, περιουσίες να γίνονται στάχτη, απαγωγές, εκτοπίσεις.

Άνθρωποι που αφήνουν τα σπίτια τους, την πατρίδα τους, τους νεκρούς τους και εκδιώκονται άρον άρον.

Εξαθλιωμένοι, περισσότεροι από 200.000 Έλληνες, αφήνουν την Ανατολική Θράκη και μεταφέρονται προς τη δυτική της πλευρά, σε άλλα σημεία της χώρας, στο εξωτερικό ή σε τάγματα εργασίας στη Μικρά Ασία.

Κάποιοι επέστρεψαν μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σαν «ζωντανά φαντάσματα». Πολλοί δεν τα κατάφεραν. Οι ασθένειες, ο υποσιτισμός, οι κακουχίες τους «λύγισαν» και πέθαναν μακριά από την πατρίδα τους.

«Οι έχοντες στρατεύσιμη ηλικία Θράκες οδηγούνταν στα περιβόητα Τάγματα Εργασίας, τα Αμελέ Ταμπουρού, στα βάθη της Ασιατικής Τουρκίας, μακριά από τις εμπόλεμες ζώνες. Εργαζόταν κάτω από ακραίες καιρικές συνθήκες, βασανίζονταν και πέθαιναν από ασιτία. Μεγάλο μέρος τους δεν επέστρεψε ποτέ στις εστίες του και όσοι επέστρεψαν μετά το τέλος του πολέμου, βρήκαν τον τόπο τους αλλαγμένο, τα σπίτια τους πουλημένα, τις Εκκλησίες και τα σχολεία κατεστραμμένα. Πολλοί ακολούθησαν το δρόμο της προσφυγιάς, πριν ακόμη επιβληθεί η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών» γράφει στη σελίδα της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θρακικών Σωματείων και προσθέτει:

«Αν και αμφισβητείται από πολλούς, κυρίως ιστορικούς η χρήση του όρου γενοκτονία, τα γεγονότα αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες. Από τα ίδια τα τουρκικά αρχεία προκύπτει, ότι η συμπεριφορά των Νεοτούρκων ήταν αποτέλεσμα ενός προμελετημένου και λεπτομερούς σχεδίου. Οι ίδιοι οι Τούρκοι φυσικά προσπαθούν να υποβαθμίσουν τα γεγονότα, παρουσιάζοντας τις ανθρώπινες απώλειες ως φυσική απόρροια του πολέμου. Δεν μας εξηγούν όμως πως οι Θράκες ξαφνικά μετατράπηκαν σε ανεπιθύμητο πληθυσμό στα πατρογονικά τους εδάφη…

Μελετητές καταδεικνύουν σαφείς ομοιότητες ανάμεσα στην Ελληνική και την Αρμενική Γενοκτονία, που έχει ήδη αναγνωριστεί… Οι διαφορές των γενοκτονιών ως προς τον τρόπο εκτέλεσής τους, οφείλονται καθαρά στην ύπαρξη επίσημου ελληνικού κράτους, όταν αυτές συντελούνταν, και στην αντίστοιχη έλλειψη αρμενικού κράτους. Οι Αρμένιοι σφαγιάστηκαν με απροκάλυπτες θηριωδίες, ενώ η ελληνική γενοκτονία έπρεπε να συντελεστεί αργά και μεθοδικά, προκειμένου να αποφευχθεί η διεθνής κατακραυγή και τα διαβήματα διαμαρτυρίας της επίσημης ελληνικής κυβέρνησης. Μέρος λοιπόν των θυμάτων της ελληνικής γενοκτονίας, που συνολικά υπολογίζονται κοντά στο 1.500.000 ψυχές αποτελούν και οι Θράκες».

Η εφημερίδα «Καιροί» (9 Απριλίου 1914) στο κύριο άρθρο της με τίτλο «Ο διωγμός εν Θράκη» έγραφε μεταξύ άλλων: «Αι χθεσιναί ειδήσεις διαπιστούσιν ότι, πρόγραμμα της τουρκικής κυβερνήσεως είναι να μην μείνει ούτε είς Έλλην εν Θράκη».

Την επομένη 10 Απριλίου η «Ακρόπολις» σε άρθρο της με τίτλο «Το ξεπάτωμα της Θράκης» έγραφε μεταξύ άλλων: «Εντός ολίγων ακόμη εβδομάδων, όχι αιώνων, η Θράκη δια τον Ελληνισμόν θα είναι μία απλή γεωγραφική ανάμνησις. Υπήρξεν από καταβολής της ιστορίας «ελληνική». Το προπύργιον του Βυζαντίου, ο πρώτος ακλόνητος βράχος κατά της επιδρομής των παντοίων βαρβάρων, η ασπίς της Ελληνικής φυλής. Δεν υπάρχει πλέον. Και δεν θα υπάρχη μετά ένα νικηφόρον και ένδοξον κατά των Τούρκων πόλεμον των Ελλήνων και ένα έτι ενδοξότερον πόλεμον κατά των Βουλγάρων. Μοναδικόν και παράδοξον αποτέλεσμα εν τη ιστορία…».

Το «Μαύρο Πάσχα» της Θράκης δεν κατάφερε ποτέ να καταλάβει τη θέση που δικαιωματικά αξίζει στη συλλογική μνήμη της χώρας.

Οι Θρακιώτες σφαγιάστηκαν, ενώ όσοι γλίτωσαν, ατιμάστηκαν, άλλαξαν γλώσσα και θρησκεία, ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους.

Μια πληγή που μοιάζει να μην έχει επουλωθεί ακόμη και έναν αιώνα μετά.

Τον Ιούνιο του 2006, με απόφαση 7ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Θρακών στο Διδυμότειχο, η 6η Απριλίου καθιερώθηκε επίσημα ως η «Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού».

Τι έγραψε ο Γ. Σουρής για την γενοκτονία των Θρακών

Στις 18 Οκτωβρίου του 1914 έγραψε, στην γνωστή εφημερίδα του «ΡΩΜΗΟΣ», ποίημα-παράφραση του Εθνικού Ύμνου:

Σε γνωρίζω απ’ την όψη

που πλανάται νηστική

κι απ’ του ρούχου σου την κόψη

πως μας ήλθες από εκεί.

Σε γνωρίζω κι απ’ τα ράκη

κι από την κακομοιριά

πως μας ήλθες απ΄ την Θράκη

και ζητείς παρηγοριά.

Να, και Θράκαις, να κι Ασίαις

εγινήκανε θυσίες

και των Τούρκων τα ξεράδια

Τις αφήσανε ρημάδια.

Καλώς ήλθες στην Αθήνα

όπου κόσμος ευθυμεί

γύρευε κι αυτά κι εκείνα,

θέλε στέγη και ψωμί.

Ναι μεν σας συλλυπούμεθα

και δεν σας αδικούμε

για τον βαθύ σας πόνο,

αλλ΄ όμως συνηθίσαμε

διωξίματα  ν’ ακούμε