Τρεις ερευνητές του ΑΠΘ διακρίθηκαν διεθνώς για καινοτόμα μεθοδολογία στον εντοπισμό της διαφθοράς

Με στόχο τον εντοπισμό συμπεριφορών διαφθοράς σε διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων στον χώρο της υγείας, οι ερευνητές Ιωάννης Φουντουκίδης, Ελένη Ντάφλη και ο Αν. Καθηγητής Παναγιώτης Μπαμίδης ανέπτυξαν μία καινοτόμα μεθοδολογία που διακρίθηκε διεθνώς, ως Χρυσή Αναρτημένη Ανακοίνωση, στο Παγκόσμιο Φόρουμ του ΟΟΣΑ (OECD), με τίτλο «Global Anti-Corruption and Integrity Forum», με περισσότερους από 1.800 συμμετέχοντες από 120 χώρες.

Μέχρι σήμερα η ανίχνευση του φαινομένου της διαφθοράς είναι εξαιρετικά δύσκολη. Η παρακολούθηση, η ιχνηλασιμότητα και η καταπολέμηση του φαινομένου της διαφθοράς είναι, πλέον, εφικτή με τη χρήση της τεχνικής της ανάλυσης των γράφων. Το φαινόμενο της ύπαρξης σύγκρουσης συμφερόντων, που μέχρι σήμερα παρακολουθείται μόνο με την υποβολή έντυπης δήλωσης περί της μη ύπαρξης σύγκρουσης συμφερόντων από τους συμμετέχοντες σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας σύναψης συμβάσεων μπορεί, πλέον, να παρακολουθηθεί με την εφαρμογή της μεθοδολογίας της ανάλυσης κοινωνικού δικτύου σε ένα δίκτυο προμηθειών. Επιπρόσθετα, φαινόμενα χρηματισμού και ολιγοπωλιακές συμπεριφορές μπορούν να αντιμετωπιστούν από την ανάλυση της αγοράς.

Για τις ανάγκες της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν όλες οι συμβάσεις που σύναψαν κατά το έτος 2018 όλα τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας για την προμήθεια υλικών αγγειοπλαστικής και αγγειογραφίας. Ο συνολικός αριθμός των συμβάσεων που ανέθεσαν 23 δημόσια νοσοκομεία της χώρας τα οποία προμηθεύτηκαν τα ανωτέρω υλικά για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα της μελέτης ανήλθε σε 1.224.

Πώς μπορούν με συγκεκριμένο τρόπο να καταπολεμηθούν φαινόμενα διαφθοράς-Εφαρμογή της καινοτόμας μεθοδολογίας σ’ ένα εικονικό σενάριο

Δημιουργήθηκε ένα εικονικό σενάριο για συγκεκριμένες κατηγορίες ιατρικών υλικών. Τα δεδομένα «φορτώθηκαν» σε μία βάση δεδομένων γράφων (neo4j). Στη συνέχεια, έγινε περεταίρω ανάλυση και οπτικοποίηση των αποτελεσμάτων.

Ακολούθως, δημιουργήθηκε ένα εικονικό δίκτυο με κόμβους: τα 23 ανωτέρω νοσοκομεία, 24 αντισυμβαλλόμενες εταιρείες, τα διοικητικά τους συμβούλια, τα συγγενικά τους πρόσωπα και τους τραπεζικούς λογαριασμούς στους οποίους όλοι οι ανωτέρω είναι μέλη. Το μέγεθος του εξεταζόμενου δικτύου προσδιορίστηκε σε 43.790 κόμβους, ενώ οι σχέσεις μεταξύ των ανωτέρω κόμβων ορίστηκε σε 44.314.

Η χρήση βάσης δεδομένων γράφων (graph database-neo4j) αποδείχθηκε ιδανική λύση για την επίτευξη του στόχου, αφού το όλο εγχείρημα δεν απαίτησε ιδιαίτερη υπολογιστική ισχύ ενώ τα αποτελέσματα των ερωτημάτων στο πλήθος των περιπτώσεων ολοκληρωνόταν σε μερικά δευτερόλεπτα.

Επιχειρήθηκε ανάλυση δικτύου από τρεις οπτικές:

α) Ανάλυση-Χαρτογράφηση της αγοράς: Τρεις εταιρίες διαχειρίζονται τον μεγαλύτερο όγκο συμβάσεων. Η πρώτη εταιρία είναι αντισυμβαλλόμενη με τα δημόσια νοσοκομεία στο 10,39% των συμβάσεων (127 συμβάσεις) με συνολική αξία 949.207,00€ (12,63% επί του συνόλου). Τα αντίστοιχα μεγέθη για τη δεύτερη εταιρεία ήταν 9,74% (119 συμβάσεις) με συνολική αξία 871.186,00€ (11,60% επί του συνόλου) και για την τρίτη εταιρεία, 8,76% (107 συμβάσεις) με συνολική αξία 794.306,00€ (10,57% επί του συνόλου). Αντίστοιχες μετρήσεις επιχειρήθηκαν και για την πλευρά των αγοραστών (δημόσια νοσοκομεία).

β) “Κόκκινες σημαίες” (περιπτώσεις διερεύνησης σύγκρουσης συμφερόντων) στα διοικητικά συμβούλια. Ανιχνεύτηκαν πέντε περιπτώσεις από τις οποίες στις τρεις υπήρξε σχέση μεταξύ των συγγενικών προσώπων του διοικητικού συμβουλίου του νοσοκομείου και των συγγενικών προσώπων του διοικητικού συμβουλίου της αντισυμβαλλόμενης εταιρείας, ενώ σε δύο περιπτώσεις παρατηρήθηκαν κοινά στοιχεία διεύθυνσης και τηλεφώνου.

γ) Κίνηση κεφαλαίων. Σε μία σύμβαση παρατηρήθηκαν 3 τραπεζικές συναλλαγές μεταξύ συγγενών του διοικητικού συμβουλίου του νοσοκομείου και συγγενών του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας.

Τι είναι η Ανάλυση Κοινωνικών Δικτύων (Social Network Analysis)

Είναι µία τεχνική για τη µέτρηση και απεικόνιση των σχέσεων και των ροών ανάµεσα σε ανθρώπους, οµάδες, επιχειρήσεις, ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή οποιεσδήποτε άλλες µονάδες επεξεργασίας γνώσης και πληροφορίας μέσω της χρήσης δικτύων και θεωρίας γράφων.

Η Θεωρία Γράφων (Graph Theory)

Πρόκειται για ένα τεράστιο αντικείμενο μελέτης και έρευνας. Στην Πληροφορική οι γράφοι χρησιμοποιούνται στη μελέτη των Βάσεων Δεδομένων, Γλωσσών Προγραμματισμού, Δικτύων Υπολογιστών, Λειτουργικών Συστημάτων, του Παγκόσμιου Ιστού κ.ά. Οι γράφοι χρησιμοποιούνται, επίσης, για την επίλυση πολλών πρακτικών προβλημάτων ποικίλων επιστημονικών περιοχών, όπως στην Ανθρωπολογία, Γενετική μηχανική, Γεωγραφία, Γλωσσολογία, Κοινωνιολογία, Κυβερνητική, Οικονομικά κ.ά.

Τι είναι η βάση δεδομένων γράφων

Είναι μία βάση δεδομένων που χρησιμοποιεί δομές γράφων για τα σημασιολογικά ερωτήματα, με τους κόμβους και τις ακμές να αντιπροσωπεύουν και να αποθηκεύουν δεδομένα.

Οι εργασίες υποβαλλόταν μέχρι τις 15/11/2018. Μετά από κρίση, τα αποτελέσματα της Επιτροπής ανακοινώθηκαν στις 11/12/2018, ενώ η βραβευμένη εργασία παρουσιάστηκε στο Forum του ΟΟΣΑ που πραγματοποιήθηκε στις 20-21 Μαρτίου 2019, στο Παρίσι.

Οι ερευνητές Ιωάννης Φουντουκίδης, Ελένη Ντάφλη και ο Αν. Καθηγητής Παναγιώτης Μπαμίδης θα βραβευτούν από την Κοσμητεία της Σχολής Επιστημών Υγείας ΑΠΘ με το Βραβείο Αριστείας στην Έρευνα.

Η Τελετή Απονομής Βραβείων Αριστείας της Κοσμητείας της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 17 Μαΐου 2019 και ώρα 19.30, στην Αίθουσα Τελετών της παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.