Youth Work: Ένα επάγγελμα προς αναγνώριση

Ο όρος  youth worker – σύμβουλος νέων όπως μεταφράστηκε από το Πανελλήνιο σωματείο Συμβούλων νέων Ελλάδος – περιγράφει όλους όσοι εργάζονται με νέους σε προγράμματα και δράσεις μη τυπικής μάθησης υποστηρίζοντας την προσωπική, κοινωνική και εκπαιδευτική εξέλιξη τους καθώς και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. 

Στην χώρα μας η αντίληψη των περισσοτέρων για το τι μπορεί ή με τι είναι καλό να ασχοληθεί ένας νέος εξαντλούνταν για πολλά χρόνια στον προσκοπισμό και την κατασκήνωση, τον αθλητισμό, τη μουσική και τον χορό και αυτό όχι για όλα τα παιδιά αλλά για τα προνομιούχα των οποίων οι γονείς θα έπρεπε να πληρώσουν για τις εξωσχολικές δραστηριότητες δίνοντας προτεραιότητα στα φροντιστηριακά μαθήματα.

Οι παλαιότερες γενιές θα θυμούνται πως σε πολλές περιπτώσεις τα κατηχητικά ήταν σχεδόν υποχρεωτικά και τα επέβαλαν οι ιερείς της ενορίας και οι δάσκαλοι στο σχολείο, θεωρώντας το μια καλή εξωσχολική δραστηριότητα. Άλλωστε οι ενορίες φρόντιζαν για τους μη έχοντες δωρεάν κατασκηνώσεις, μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας και αθλήματα με την απαραίτητη κατήχηση που στην δική μου γενιά περιελάβανε την προσευχή, την εξομολόγηση και την συνδρομή του περιοδικού «Προς την Νίκην». Οποιοδήποτε βιβλίο, περιοδικό, μουσική και άποψη που δεν συμφωνούσε με αυτά ήταν κατακριτέο και καταδικασμένο. 

Ευτυχώς οι γενιές άλλαξαν, οι τότε νέοι έγιναν γονείς και μια νέα  μερίδα επιστημόνων, εκπαιδευτικών και όχι μόνο συνέβαλλαν με πολύ κόπο και εθελοντική εργασία στην  δικτύωση με χώρες της Ε.Ε, στην καθιέρωση και την προώθηση της ανταλλαγής νέων και τα ταξίδια σε άλλες πόλεις της Ευρώπης, την προώθηση του Erasmus Youth ως εργαλείο ανάπτυξης δεξιοτήτων και εμπειριών και στην εισαγωγή και καθιέρωση νέων πρωτοποριακών μεθόδων δημιουργικής απασχόλησης. Έτσι σταδιακά και εντός του επίσημου εκπαιδευτικού συστήματος αλλά κυρίως ως μη τυπική μάθηση είδαμε και στην Ελλάδα να ανθούν πετυχημένες πρωτοποριακές προσπάθειες που έφεραν πολλές αλλαγές. Μαθήματα ρομποτικής με τοπικούς και εθνικούς διαγωνισμούς και συμμετοχές σε αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους, συμμετοχή σχολείων σε μαθήματα  και διαγωνισμούς ρητορικής, προσομοιώσεις του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οργάνωση Tedx σε πανεπιστήμια, κηπουρική μαγειρική, νέες μορφές άθλησης και τέχνης, θέατρο, ακροβατική γυμναστική κα. 

Το 1996 πιλοτικά ξεκίνησαν να λειτουργούν και τα πρώτα ΚΔΑΠ (Κέντρα δημιουργικής απασχόλησης) τα οποία δέχονται παιδιά ηλικίας 5 έως 12 ετών και στόχος τους είναι να προσφέρουν ομαδικές και ατομικές δημιουργικές δραστηριότητες που θα γεμίζουν ωφέλιμα τον ελεύθερο χρόνο του παιδιού λειτουργώντας πολλές φορές απλά βοηθητικά για τους γονείς που εκείνη την ώρα εργάζονται ή απασχολούνται και βρίσκουν την ευκαιρία να αφήσουν κάπου το παιδί τους. Υπάρχουν αυτά που λειτουργούν με σωστό τρόπο με καταρτισμένο προσωπικό αλλά ελλείψει κάποιου σοβαρού ελέγχου είναι πολλά αυτά που απλά βάζουν τα παιδιά μπροστά από μια οθόνη τηλεόρασης, τάμπλετ και υπολογιστή και απαρτίζονται από μη καταρτισμένο προσωπικό που δεν έχει καμία προηγούμενη εμπειρία διαχείρισης παιδιών και νέων. 

Στην εποχή μας από πολύ μικρή πλέον ηλικία όλοι είναι εκτεθειμένοι και εθισμένοι στο κινητό τηλέφωνο και τα application. Τα παιδιά ακόμα και από την ηλικία των 5 και 6 ετών παίζουν όλη μέρα παιχνίδια στον υπολογιστή και τις κονσόλες ή μιλάνε στο κινητό. Πολλές φορές θα βγουν έξω και θα καταλήξουν σε κάποιο Internet cafe πάλι για on line διαδραστικό παιχνίδι μεταξύ τους η θα χαζολογούν στο κινητό χωρίς να έχουν καμία ουσιαστική επικοινωνία. 

Το InfinityGreece, σε συνεργασία με την Ierax Analytix, πραγματοποίησε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά την έρευνα με τίτλο: “Αυτό που θέλουν οι νέοι”. Μετά από τα αποτελέσματα της πρώτης έρευνας αλλά και της δεύτερης, ήταν σημαντικό να καταγράψουμε και να συγκρίνουμε τις αλλαγές στις ανάγκες των νέων της Θεσσαλονίκης. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το διάστημα 17 με 30 Δεκεμβρίου 2024, η συλλογή έγινε Online και το δείγμα της έρευνας ήταν 600 νέες και νέοι, από 16 έως 30 ετών. Για ακόμη μία χρονιά, 2 στους 3 νέους βιώνουν ένα αρνητικό συναίσθημα με εντονότερο το άγχος και την αγωνία. Οι περισσότεροι αναζητούν ευκαιρίες για ταξίδια κοινωνική δικτύωση, δράσεις με άλλους νέους αλλά και ευκαιρίες για εργασία. Δεν είναι τυχαίο που το 50% των νέων έχουν σκεφτεί να φύγουν από την πόλη. 

Διαβάστε όλη την έρευνα ΕΔΩ. 

Ενώ σε άλλες χώρες τις Ευρώπης η ατζέντα της νεολαίας είναι ψηλά στις προτεραιότητες, στην Ελλάδα είναι γνωστό πως η νεολαία και η εκπαίδευση δεν απασχολούν το ίδιο σοβαρά όσο άλλα θέματα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που χρόνια τώρα το υπουργείο παιδείας είναι και θρησκευμάτων και αθλητισμού χωρίς να υπάρχει μέριμνα για τους μελλοντικούς πολίτες, ουσιαστικά για το παραγωγικό κομμάτι της χώρας. 

Σε αυτή την συνθήκη έρχεται να προστεθεί η έλλειψη ξεκάθαρου πεδίου και οριοθέτησης της εργασίας και των δικαιωμάτων του youth worker (συμβούλου νέου)/ 

Σε χώρες της Ευρώπης που έχει καθιερωθεί το επάγγελμα οι εργαζόμενοι με νέους διαχωρίζονται σε αυτούς που δουλεύουν στην τυπική μάθηση και στους συμβούλους νέων που υλοποιούν προγράμματα με στόχο την προσωπική κοινωνική ανάπτυξη των νέων στην μη τυπική εκπαίδευση και κατάρτιση που υλοποιούνται από οργανώσεις νέων ΜΚΟ και σωματεία. 

Σε ορισμένα κράτη το Youth Work έχει θεσμοθετηθεί και αναγνωριστεί ως επάγγελμα  και προς αυτόν το δρόμο γίνονται προσπάθειες και στην Ελλάδα έτσι ώστε να μπει σε σωστή βάση το επάγγελμα, η κατάρτιση και επίσημη αναγνώριση του. 

Για το λόγο αυτό το 2017 συστάθηκε το Πανελλήνιο Σωματείο Συμβούλων νέων (https://youthwork.gr/) με στόχο την δημιουργία του πλαισίου αναγνώρισης και πιστοποίησης του επαγγέλματος, στην χάραξη ενιαίας εθνικής στρατηγικής για την νεολαία, την αναγνώριση της μη τυπικής, άτυπης μάθησης, την επιστημονική τεκμηρίωσης της εργασίας με νέους.

 Το Πανελλήνιο Σωματείο Συμβούλων Νέων είναι και επίσημα ο φορέας εκπροσώπησης και επικοινωνίας (National Contact) για τη “Διαδικασία της Βόννης” – “Bonn Process”

Η “Διαδικασία της Βόννης” είναι μια κοινή προσπάθεια να υλοποιηθεί η “Ευρωπαϊκή Ατζέντα για την εργασία με/για την νεολαία”. Σχεδιασμένη για να ενισχύσει και να αναπτύξει περαιτέρω την εργασία για τη νεολαία σε όλη την Ευρώπη, η Διαδικασία της Βόννης θέλει να ευθυγραμμίσει τη δέσμευση των διαφόρων εμπλεκόμενων όσον αφορά την εργασία με/για νέους/ες.

Παρ όλες τις προσπάθειες του σωματείου όλα αυτά τα χρόνια δεν φαίνεται ακόμα να έχει μπει το πλαίσιο για μια εκ βαθαίων και σοβαρή προσέγγιση του θέματος στην Ελλάδα. Δεδομένου και των αλλαγών της τρέχουσας κυβέρνησης και την δημιουργία υπουργείου οικογένειας ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο ποιος έχει σηκώσει το βάρος του ζητήματος «νέοι – νεολαία» και κατά πόσο θα δοθεί προτεραιότητα ώστε να μπουν οι βάσεις που θα φέρουν αποτελέσματα. 

Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως η Ελληνική κυβέρνηση το 2020 συμμετείχε και ψήφησε το «Resolution of the Council and of the Representatives of the Governments of the Member States meeting within the Council on the Framework for establishing a European Youth Work Agenda 2020/C 415/01». Με βάση αυτό το ψήφισμα η κάθε συμμετέχουμε χώρα καλείται να πραγματοποιήσει μια σειρά δράσεων προς την κατεύθυνση των αποφάσεων που έχουν ληφθεί.  Η Ελλάδα δεν έχει κάνει τίποτα από αυτά που δεσμεύτηκε.

Το κείμενο της Ατζέντας: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=oj:JOC_2020_415_R_0001

Διαβάστε περισσότερα για τη Διαδικασία της Βόννης: https://www.bonn-process.net/

Διαβάστε περισσότερα για το σωματείο συμβούλων νέων: https://youthwork.gr/

Διαβάστε την έρευνα του infinity Greece : https://infinitygreece.com/blog/%ce%b1%cf%85%cf%84%ce%bf-%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%b8%ce%b5%ce%bb%ce%bf%cf%85%ce%bd-%ce%bf%ce%b9-%ce%bd%ce%b5%ce%bf%ce%b9-2024/