Η Ευρώπη αποφασίζει για την ενέργεια

Τα έκτακτα μέτρα για τη μείωση των τιμών ενέργειας που προτείνονται από την προεδρία της Τσεχίας συζητούν οι 27 στην έκτακτη σύνοδο της Παρασκευής 9 Σεπτεμβρίου

Εννέα μέτρα, που θα έχουν προσωρινή διάρκεια, για τον περιορισμό των υψηλών τιμών της ενέργειας συζητούν οι 27 υπουργοί Ενέργειας στην έκτακτη σύνοδο της ερχόμενης Παρασκευής.

Πρόκειται για εναλλακτικές προτάσεις που συμπεριλαμβάνονται σε σχέδιο κειμένου της τσεχικής προεδρίας, η οποία και καλεί τους αρμόδιους αξιωματούχους να τοποθετηθούν επ’ αυτών ή και να παρουσιάσουν άλλες λύσεις.

Το κείμενο περιγράφει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην ενιαία αγορά και τονίζοντας την ανάγκη πανευρωπαϊκής απάντησης προκειμένου να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές αγορές.

Ο χειμώνας έρχεται…

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο κείμενο η πλήρης και επ’αόριστον διακοπή του αγωγού Nord Stream 1 από τη Ρωσία έχει προκαλέσει τη μεγάλη αύξηση και μεταβλητότητα των τιμών ενέργειας και ιδίως του φυσικού αερίου. «Το αποτέλεσμα είναι η πυροδότηση του πληθωρισμού με επιπτώσεις σε νοικοκυριά κι επιχειρήσεις στους ευάλωτους καταναλωτές, ενώ αυξητικές είναι και οι πιέσεις στα μεσαία νοικοκυριά». Επιπλέον περιγράφονται οι συνθήκες μειωμένης ηλεκτροπαραγωγής που προκλήθηκαν από τη θέση εκτός λειτουργίας πυρηνικών εργοστασίων, τη χαμηλή διαθεσιμότητα των υδροηλεκτρικών σταθμών και τον περιορισμό των δυνατοτήτων μεταφοράς άνθρακα από τον Ρίνο και άλλα ποτάμια εξαιτίας της χαμηλής στάθμης νερού. Έτσι στην ηλεκτροπαραγωγή κυριάρχησε το ακριβό φυσικό αέριο: «Είναι φανερό ότι ο χειμώνας θα δοκιμάσει την ανθεκτικότητα της ενιαίας αγοράς ενέργειας», τονίζεται χαρακτηριστικά από την τσεχική προεδρία.

Στο σχέδιο κειμένου τονίζονται επίσης τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι συμμετέχοντες στην αγορά ενέργειας, εξαιτίας των υψηλών τιμών.

Τα προτεινόμενα μέτρα

Η τσέχικη προεδρία καλεί τα κράτη – μέλη να συζητήσουν και να αποφασίσουν στη λήψη των ακολουθων εννέα μέτρων.

· Αποσύνδεση ή περιορισμό των επιπτώσεων των τιμών του φυσικού αερίου στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.

1. Προσωρινό πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την ηλεκτροπαραγωγή

2. Προσωρινό πλαφόν στην τιμή του εισαγόμενου φυσικού αερίου από συγκεκριμένες πηγές προέλευσης.

3. Προσωρινός αποκλεισμός των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου από την εκκαθάριση των τιμών των χρηματιστηρίων ενέργειας.

· Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά.

4. Άμεση χρηματοπιστωτική υποστήριξη των συμμετεχόντων στην αγορά που έχουν να αντιμετωπίσουν υψηλά κόστη συμπεριλαμβανομένης στην προσπάθεια αυτής και της ΕΚΤ μέσα από έναν κεντρικό ρόλο

5. Τροποποίηση των κανόνων διαπραγμάτευσης των χρηματιστηρίων ενέργειας με προσωρινή αλλαγή των ρυθμιστικών απαιτήσεων για κατάθεση εγγυητικών στις συναλαγγές ηλεκτρικής ενέργειας.

6. Προσωρινές αναστολές των ευρωπαϊκών παραγώγων ενέργειας

· Συνεργασία για τη λήψη μέτρων μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας

7. Λήψη μέτρων για τη μείωση της ζήτησης στον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας, στα πρότυπα των μέτρων που αποφασίστηκαν τον Ιούλιο για το φυσικό αέριο.

· Πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών

8. Επιβολή προσωρινού πλαφόν στα κέρδη ηλεκτροπαραγωγών από τεχνολογίες πυρηνικών, ΑΠΕ, λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών

· Αγορά δικαιωμάτων εκπομπών αέριων ρύπων

9. Αξιολόγηση της χρήσης αδιάθετων δικαιωμάτων από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό δημοπρασίας αέριων ρύπων (EU ETS) και παρότρυνση του Συμβουλίου για πρόοδο στο πλαίσιο της συμφωνίας του REpowerEU για την αξιοποίηση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Πηγή: ΟΤ

Η επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου και η αναστολή της διαπραγμάτευσης παραγώγων ενέργειας είναι ανάμεσα στα υποψήφια μέτρα που θα εξετάσουν την Παρασκευή οι υπουργοί Ενέργειας, στο πλαίσιο των προσπαθειών της Ε.Ε. για μια συντονισμένη και συλλογική αντίδραση στην ενεργειακή κρίση. Η Τσεχία, που έχει την προεδρία της Ε.Ε., αναμένεται να παρουσιάσει τις ιδέες αυτές μεταξύ άλλων στο πλαίσιο ενός καταλόγου μέτρων εκτάκτου ανάγκης που θα συζητηθούν την Παρασκευή. Σε αυτά συγκαταλέγεται, επίσης, η προσωρινή επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου όταν αυτό χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας, στην τιμή του αερίου που εισάγεται από τη Ρωσία αλλά και το άνοιγμα πανευρωπαϊκής γραμμής πίστωσης εκτάκτου ανάγκης για τη στήριξη των παραγόντων της αγοράς. Αναμένεται, όμως, παράλληλα να παρουσιάσει και μια αποτίμηση του πώς θα μπορούσε η Ε.Ε. να χρησιμοποιήσει την αγορά άνθρακα ώστε να ανακόψει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. Σε σχετικό έγγραφο εργασίας, η τσεχική προεδρία τονίζει πως οι παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας πρέπει να σχεδιασθούν κατά τρόπο που να αποτρέψει μια αύξηση της κατανάλωσης αερίου ή να υπονομεύσει τις προσπάθειες για μείωση της ζήτησης για αέριο.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούν εδώ και μήνες να βρουν τρόπο ώστε να εξουδετερώσουν τον σαρωτικό αντίκτυπο που έχει η διακοπή της παροχής αερίου από τη Μόσχα, την οποία έχουν χαρακτηρίσει «μετατροπή της ενέργειας σε όπλο πολέμου». Από τη στιγμή, όμως, που η Μόσχα έκλεισε τον Nord Stream 1 για απεριόριστο χρονικό διάστημα, η ανησυχία τους έχει μετατραπεί σε αγωνία και έχει εντείνει την αίσθηση του κατεπείγοντος. Η συνάντηση της Παρασκευής εντάσσεται, έτσι, στην προσπάθεια της Ε.Ε. να αποτρέψει μια μετατροπή της ενεργειακής κρίσης σε σαρωτική καταστροφή της οικονομίας και της κοινωνίας, αλλά και σε μια καταστροφή χρηματοπιστωτικής φύσης. Οι σκανδιναβικές χώρες έσπευσαν μέσα στο Σαββατοκύριακο να προσφέρουν μεγάλη ρευστότητα στις εταιρείες κοινής ωφελείας που αντιμετωπίζουν το υψηλό κόστος της ενέργειας, μιλώντας μάλιστα για κίνδυνο μιας κρίσης τύπου Lehman Brothers.

Οι προτάσεις που θα παρουσιάσει η τσεχική προεδρία θα συμπληρώσουν τα μέτρα που έχει προτείνει η Κομισιόν και διέρρευσαν στο Bloomberg την περασμένη εβδομάδα. Αυτά προβλέπουν μεταξύ άλλων τη μείωση της ζήτησης και κατανάλωσης ενέργειας και την επιβολή ανώτατων ορίων τιμών στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την πυρηνική ενέργεια και τον άνθρακα. Προβλέπουν, επίσης, την κατάσχεση των υπερκερδών από τις ενεργειακές εταιρείες, ώστε να μπορούν οι κυβερνήσεις να τα χρησιμοποιήσουν για την παροχή επιδομάτων και γενικώς για μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Γαλλία και Γερμανία συμφώνησαν στην ανταλλαγή ρεύματος και φυσικού αερίου αν επιδεινωθεί η κρίση τον χειμώνα.

Υπέρ της επιβολής φόρου στα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών τάχθηκε χθες η Γαλλία διά στόματος του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Ετσι, η Γαλλία ήταν η τελευταία στη σειρά πολλών χωρών-μελών που υποστηρίζουν την προσέγγιση που έχει υιοθετήσει η ελληνική κυβέρνηση. «Υποστηρίζουμε έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό που θα αξιοποιεί τα υπερκέρδη όσων ευρωπαϊκών ενεργειακών έχουν μικρότερο λειτουργικό κόστος και κόστος παραγωγής», τόνισε ο κ. Μακρόν έπειτα από τηλεδιάσκεψή του με τον Γερμανό καγκελάριο Ολαφ Σολτς. Προσέθεσε, επίσης, ότι συμφωνεί με την πρόταση για από κοινού αγορά αερίου με άλλες χώρες της Ε.Ε., που αποβλέπει στο να καταβάλει η Ε.Ε. στο σύνολό της μικρότερο τίμημα.

Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν, άλλωστε, πως οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης θα αλληλοστηριχθούν σε περίπτωση ελλείψεων στον ενεργειακό τομέα εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και θα ανταλλάσσουν φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα εάν και εφόσον χρειαστεί. Ο Γάλλος πρόεδρος δεσμεύθηκε πως η Γαλλία θα προσφέρει περισσότερο φυσικό αέριο στη Γερμανία, η οποία με τη σειρά της θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια αν επιδεινωθεί η κρίση τον χειμώνα. Οπως τόνισε ο Γάλλος πρόεδρος, «η Γερμανία χρειάζεται το φυσικό αέριο το δικό μας και εμείς χρειαζόμαστε ενέργεια από την υπόλοιπη Ευρώπη κυρίως από τη Γερμανία». Προσέθεσε επίσης πως πρέπει να μεταρρυθμιστεί μεσοπρόθεσμα η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ε.Ε. για να διασφαλισθεί ότι οι τιμές της αγοράς θα έχουν εναρμονισθεί με το πραγματικό κόστος της παραγωγής.

Στο μεταξύ, πηγές προσκείμενες στο γερμανικό δίκτυο ενέργειας που ζήτησαν να παραμείνουν ανώνυμες, ανέφεραν χθες στο Bloomberg ότι η Γερμανία μάλλον δεν θα μπορέσει να επιτύχει τον στόχο της για πληρότητα 95% των ταμιευτήρων αερίου στις αρχές Νοεμβρίου, εξαιτίας της πλήρους διακοπής στην παροχή από τον Nord Stream 1. Παρά το γεγονός ότι η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία έχει επιταχύνει τις προσπάθειές της να συγκεντρώσει τα αναγκαία αποθέματα για τον χειμώνα, η διακοπή της παροχής από τον αγωγό είναι καθοριστική. Στην περίπτωση αυτή η κατάσταση θα είναι δύσκολη για την ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας, δεδομένου αυτού που αποκάλυψε προ ημερών ο Κλάους Μίλερ, επικεφαλής της ρυθμιστικής αρχής δικτύου ενέργειας της Γερμανίας, ότι ακόμη κι αν επιτύχει πλήρως τους στόχους πληρότητας, τα αποθέματα θα φτάνουν μόνον για δύο με δυόμισι μήνες αν διακοπεί η ροή του ρωσικού αερίου.

Πηγή: Καθημερινή