Η κίνηση Ερντογάν που εξόργισε τις γυναίκες στην Τουρκία – Ποιά είναι η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Η Χασρέτ παρά λίγο να πληρώσει με τη ζωή της την “ασωτία” της, όπως την χαρακτήρισαν οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας. Αντίθετα ο σύζυγος της παρέμεινε ελεύθερος, παρά τις επανειλημμένες καταγγελίες της ίδιας στην αστυνομία και ακόμη και αφού τη χτύπησε 43 φορές με κατσαβίδι.

Τελικά ο σύζυγος της Χασρέτ συνελήφθη το 2014 έπειτα από μια ιατρική έκθεση που ανέφερε ότι τα χτυπήματα που δέχθηκε θα μπορούσαν να αποβούν θανατηφόρα. Όμως το γεγονός ότι η γυναίκα φορούσε μίνι φούστες και έβγαινε τα βράδια θεωρήθηκε από τους δικαστές “ελαφρυντικό” για τον άνδρα της, ο οποίος καταδικάστηκε σε 11 χρόνια κάθειρξη, αντί για 20 που ζητούσε η εισαγγελία.

Σύμφωνα με τον ιστότοπο “Τερματίζουμε τις γυναικοκτονίες”, 474 γυναίκες δολοφονήθηκαν το 2019 στην Τουρκία, έναντι 440 το 2018 και 180 το 2010. Για τις φεμινίστριες, η χαλαρότητα με την οποία εφαρμόζεται η νομοθεσία κατά της βίας εναντίον των γυναικών ευθύνεται για την άνοδο αυτή.

Σε αυτό το πλαίσιο η πρόσφατη ανακοίνωση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι ενδέχεται να αποσύρει τη χώρα από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, μια διεθνή σύμβαση που επικυρώθηκε το 2011 και έχει στόχο την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, προκαλεί ανησυχία.

“Φόβος ότι θα χάσουμε τα δικαιώματά μας”

Ακραίες, συντηρητικές οργανώσεις ζητούν την απόσυρση της Άγκυρας από τη Σύμβαση αυτή, εκτιμώντας ότι “βλάπτει τις οικογενειακές αξίες” και “προωθεί την ομοφυλοφιλία”.

“Όταν ακούω αυτές τις συζητήσεις, με κυριεύει ο φόβος ότι θα χάσουμε τα δικαιώματά μας”, καταγγέλλει η Χασρέτ. “Όμως οι γυναίκες δεν θα επιτρέψουν να συμβεί αυτό”.

Χιλιάδες γυναίκες διαδηλώνουν εδώ και πολλές εβδομάδες σε όλη την Τουρκία ζητώντας από την κυβέρνηση να μην αποχωρήσει από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.

Οι κινητοποιήσεις ξεπερνούν τον διαχωρισμό μεταξύ κοσμικών και θρήσκων: γυναίκες συντηρητικές, που έχουν ψηφίσει το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν, επίσης υπερασπίζονται τη Σύμβαση, φοβούμενες ότι θα δουν τα δικαιώματά τους να περιορίζονται.

“Οι αντίπαλοι της Σύμβασης εντυπωσιάστηκαν από την έντονη αντίθεση των συντηρητικών γυναικών στην απόσυρση” της Τουρκίας, εκτιμά η συγγραφέας και ακτιβίστρια Μπερίν Σονμζέ.

Ακόμη και η οργάνωση της Σουμεγιέ Ερντογάν, της κόρης του Τούρκου προέδρου, ανακοίνωσε ότι στηρίζει τη Σύμβαση, δεχόμενη προσβολές και επιθέσεις.

“Με την άνοδο στην εξουσία του AKP, οι συντηρητικές γυναίκες κατάφεραν να κερδίσουν ένα κοινωνικό καθεστώς το οποίο δεν είχαν στο παρελθόν. Όμως γνωρίζουν ότι οι πολιτικοί που στηρίζουν είναι έτοιμοι να τις θυσιάσουν. Δεν θέλουν να χάσουν τα δικαιώματά τους”, σημειώνει η Σονμέζ.

Μεγάλη κινητοποίηση

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου Metropoll που διενεργήθηκε τον Ιούλιο, μόλις το 17% των Τούρκων στηρίζει την αποχώρηση της χώρας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.

Το σοκ που προκάλεσαν πολλοί φόνοι νέων γυναικών από άνδρες πρόσφατα, καθώς και η έντονη κινητοποίηση των γυναικών στην Τουρκία, έχουν παίξει ρόλο στο να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες στο θέμα.

Οι απόπειρες της κυβέρνησης να περιορίσει τα δικαιώματα των γυναικών στο όνομα “της προστασίας της οικογένειας”, όπως με τη μείωση της νόμιμης ηλικίας γάμου, βρίσκουν έντονη αντίσταση.

“Το κίνημα των γυναικών είναι το μόνο που κατάφερε να κάμψει την εξουσία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016”, σημειώνει η Αντίλ Ντογάν, πρόεδρος της Ένωσης Αλληλεγγύης στις Γυναίκες του Εσενγιαλί.

Σε αυτή τη φτωχή συνοικία της Κωνσταντινούπολης, όπου πολλοί βρέθηκαν άνεργοι λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, η βία εναντίον των γυναικών έχει αυξηθεί.

“Μέσα σε μόλις δύο μήνες, απευθύνθηκαν σε εμάς 300 γυναίκες θύματα βίας”, αναφέρει η Ντογάν.

Παρόλο που οι αρχές κατηγορούνται ότι κωλυσιεργούν προκειμένου να μην την εφαρμόσουν πλήρως, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποτελεί μία σημαντική πρόοδο για τις γυναίκες, εκτιμά η ακτιβίστρια αυτή.

“Πριν τη Σύμβαση οι εισαγγελείς χρειάζονταν συχνά περισσότερο από ένα μήνα για να εκδώσουν περιοριστικά μέτρα. Τώρα μπορούν να εκδοθούν αμέσως”, εξηγεί.

Σύμφωνα με παρατηρητές, η έντονη κινητοποίηση για τη διάσωση της Σύμβασης ίσως ωθήσει την τουρκική κυβέρνηση να περιοριστεί στο να εκφράσει την αντίθεσή της σε κάποια άρθρα της και όχι να αποσυρθεί εντελώς από αυτή. Άλλη επιλογή που εξετάζεται είναι η Τουρκία να καταρτίσει τη δική της Σύμβαση στην οποία δεν θα υπάρχει αναφορά στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων αλλά και στις εκτός γάμου σχέσεις.

“Αντίστοιχες προσπάθειες με στόχο να δημιουργηθεί μια Σύμβαση σύμφωνη με τις ‘οικογενειακές αξίες’ παρατηρούνται και σε άλλες χώρες με αυταρχικούς ηγέτες, όπως η Πολωνία και η Ρωσία”, εξηγεί η Σονμέζ. “Όμως δεν θα δεχθούμε ποτέ την απόσυρση από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης”, τονίζει.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ