Η κοινή ανακοίνωση όλων των Περιβαλλοντικών Οργανώσεων για το νέο νομοσχέδιο για περιβαλλοντικά ζητήματα

Κοινή τοποθέτηση Περιβαλλοντικών Οργανώσεων επί του αναμενόμενου νομοσχεδίου για περιβαλλοντικά ζητήματα:

Με αφορμή τις πρόσφατες ανακοινώσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κ. Χατζηδάκη, στο πλαίσιο προγραμματισμένης συνάντησης με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, σχετικά με την προετοιμασία ενός νέου νόμου-πλαισίου για το περιβάλλον με αντικείμενο νέες ρυθμίσεις που θα αφορούν την περιβαλλοντική αδειοδότηση, τις προστατευόμενες περιοχές, τις οικιστικές πυκνώσεις και τους δασικούς χάρτες, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, Αρκτούρος, Αρχέλων, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Μεσόγειος SOS, Καλλιστώ, Greenpeace, MEDASSET, WWF εξέδωσαν την ακόλουθη κοινή ανακοίνωση:

Μετά τη συνάντηση, για την οποία ευχαριστούμε τον Υπουργό, κυκλοφόρησε ενημερωτικό σημείωμα με τίτλο «Ανεπαρκής η δράση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών». Αναφορικά με το μονομερές αυτό κείμενο, οι οργανώσεις δηλώνουν τα παρακάτω:

• Το σύστημα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών που βασίζεται στους Φορείς Διαχείρισης έχει προσφέρει αξιοσημείωτο έργο στην προστασία των πυρήνων βιοποικιλότητας της χώρας και αυτό παρά την έλλειψη σταθερής χρηματοδότησης και κεντρικού συντονισμού εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου.
• Τα προβλήματα που αντιμετώπισε το υπάρχον σύστημα ήταν, σε μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα της διαχρονικής απαξίωσης των Φορέων Διαχείρισης και της απροθυμίας για ουσιαστική προστασία και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών από διαδοχικές κυβερνήσεις της χώρας και εν πολλοίς καθρεφτίζουν ανεπάρκειες της Διοίκησης.
• Το σημείωμα που διακινήθηκε από το ΥΠΕΝ στις 13 Φεβρουαρίου αδικεί ένα σύστημα και πολλούς ανθρώπους, ανάμεσά τους και τις Διοικήσεις των Φορέων Διαχείρισης, όπως και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που στελέχωσαν πολλά από τους Διοικητικά Συμβούλια, που έδωσαν διαχρονικό αγώνα για την αποτελεσματική προστασία και επιστημονικά τεκμηριωμένη διαχείριση του οικολογικού πλούτου της Ελλάδας, σε εποχές που η Διοίκηση έδειχνε ολιγωρία για έναν τόσο σημαντικό για την Ελληνική φύση θεσμό. 

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επιφυλάσσονται για ειδικότερα σχόλια επί του νέου συστήματος, όταν τεθεί το νομοσχέδιο σε δημόσια διαβούλευση και γίνουν γνωστές οι αναλυτικές αλλαγές που φαίνεται να προωθούνται.

Αναφορικά με τις δηλώσεις του υπουργού σχετικά με το επερχόμενο νομοσχέδιο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση και τις οικιστικές πυκνώσεις, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επισημαίνουν τα παρακάτω:

• Το νομικό εφεύρημα των «οικιστικών πυκνώσεων» -των άτυπων και αυθαίρετων οικισμών, που σημειώνονται με μωβ περίγραμμα και εξαιρούνται από τους δασικούς χάρτες- το οποίο επί της ουσίας επιβραβεύει την αυθαίρετη δόμηση σε δάση και δασικές εκτάσεις, έχει δικαστικά καταρρεύσει καθώς με σαφέστατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, έχει κριθεί αντισυνταγματικό. Καλούμε τον Υπουργό να μην επαναφέρει την απαράδεκτη αυτή ρύθμιση αλλά να επιταχύνει την κύρωση των δασικών χαρτών και την ολοκλήρωση του δασολογίου, βάζοντας τέλος σε κάθε αυθαίρετη επιβουλή επί της δασικής γης.
• Σε σχέση με το επερχόμενο νομοσχέδιο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση που ανακοίνωσε ο Υπουργός, οι οργανώσεις θεωρούν απαραίτητο να μην υποβαθμιστούν σε κανένα σημείο οι δικλείδες περιβαλλοντικής ασφάλειας για τη βιοποικιλότητα και τις προστατευόμενες περιοχές. Ειδικά υπό τη σκιά της κλιματικής κρίσης, η φύση προσφέρει τις πλέον αποτελεσματικές και χαμηλού κόστους υπηρεσίες θωράκισης από σημαντικές καταστροφές (nature-based solutions). Ως εκ τούτου, θεωρούμε επιβεβλημένη όχι μόνο την επιτάχυνση αλλά και την ενίσχυση των διαδικασιών ελέγχου μέσω μελετών εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ουσιαστικής διαδικασίας αδειοδότησης και βεβαίως της δημόσιας διαβούλευσης. Αυτό πρέπει να ισχύει ειδικά για τα έργα και τις δραστηριότητες που σχεδιάζεται να γίνουν εντός του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών, φυσικής ή πολιτισμικής αξίας.

Στο πλαίσιο αυτό, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, επιθυμώντας να συμβάλουν ουσιαστικά στην υλοποίηση των συναφών μέτρων πολιτικής και γόνιμα στον εξελισσόμενο κοινωνικό διάλογο, τονίζουν την ανάγκη η Πολιτεία -επιτέλους- να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, όπως επιβάλλει η κλιματική κρίση και η δραματική απώλεια της βιοποικιλότητας, και να εκπληρώσει τάχιστα την εκπόνηση ειδικών περιβαλλοντικών μελετών, την έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων χαρακτηρισμού και οριοθέτησης και την έγκριση των σχεδίων διαχείρισης για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 – δέσμευση της χώρας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία εκκρεμεί από το 2006. Στη διαδικασία αυτήν είναι όμως απαραίτητο να διασφαλιστεί η πιο ουσιαστική κοινωνική διαβούλευση και συμμετοχή στα σχήματα διαχείρισης – η ανάγκη για επιτάχυνση του έργου δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για καμία έκπτωση στην ανάγκη για ουσιαστική κοινωνική συμμετοχή. 

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επιφυλάσσονται για ειδικότερη τοποθέτηση επί των νέων ρυθμίσεων που ανακοίνωσε ο υπουργός για τους δασικούς χάρτες και την περιβαλλοντική αδειοδότηση, όταν τεθούν τα σχετικά νομοσχέδια σε δημόσια διαβούλευση. 

Τέλος, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καλούν τον υπουργό σε αυτές τις διμηνιαίες συναντήσεις για έγκαιρη δημοσιοποίηση της θεματολογίας, ώστε να είναι δυνατή η ουσιαστική συμβολή και η διατύπωση λεπτομερέστερων τοποθετήσεων. Σε κάθε περίπτωση, η αποστολή προς δημοσιογράφους μη δημοσιεύσιμων σημειωμάτων που απαξιώνουν σημαντική δουλειά που έχει γίνει για την προστασία της φύσης δεν συμβάλλει στην ενδυνάμωση της συνεργασίας, στο χτίσιμο της απαραίτητης εμπιστοσύνης και στην αξιοποίηση της διαθέσιμης τεχνογνωσίας.