Η λιτότητα σκοτώνει

Η συνταγή που προτάθηκε το 2009, όταν άρχισε η κρίση της παγκόσμιας οικονομίας ήταν απλή. Ο μόνος τρόπος για την αποκατάσταση της υγείας ήταν μια θεραπεία μεγάλων περικοπών.

Παρά τις διιστάμενες απόψεις των εμπειρογνωμόνων, η συνταγή εφαρμόστηκε με ελάχιστες παραλλαγές από χώρα σε χώρα και ήταν μείωση των ελλειμμάτων. Η λιτότητα έπνιξε την ανάπτυξη και για την τιθάσευση των ελλειμμάτων απαιτήθηκε χρόνος περισσότερος του αναμενόμενου.

Οι ψηφοφόροι που αρχικά είχαν πειστεί, τελικά απηύδησαν από την λιτότητα όταν οι επιπτώσεις της έγιναν αισθητές και μάλιστα στον τομέα της υγείας. Σε πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet, εξετάζονται οι επιπτώσεις της λιτότητας στο προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα και τα συμπεράσματα είναι μακάβρια.

Η Ελλάδα, που βίωσε ύφεση μεγαλύτερη και από την κρίση της δεκαετίας του 1930 στις ΗΠΑ, υποχρεώθηκε από την τρόικα να μειώσει τις δαπάνες υγείας την ώρα που άλλες ευρωπαϊκές χώρες τις αύξαναν. Οι δαπάνες αυτές περικόπηκαν από το 9,8% του ΑΕΠ το 2008 στο 8,1% το 2014, ενώ το ΑΕΠ μειωνόταν με ταχείς ρυθμούς. Κατά την δεκαετία που προηγήθηκε της κρίσης, το ποσοστό θνησιμότητας είχε αυξηθεί κατά 5,6%, κατόπιν όμως εκτοξεύθηκε στο 17,6% τα επόμενα έξι χρόνια με ρυθμό τριπλάσιο των χωρών της Δυτικής Ευρώπης.

Ένας από τους λόγους ίσως είναι η γήρανση του πληθυσμού, που επηρεάζει και άλλες χώρες. Το πρόβλημα αυτό επιδεινώθηκε εξαιτίας του brain drain. Ωστόσο οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι δεν είναι αυτός ο αποκλειστικός λόγος, επειδή σημειώθηκε αύξηση της παιδικής θνησιμότητας των αυτοκτονιών και των κρουσμάτων καρκίνου.

Το πρόγραμμα λιτότητας βοήθησε τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες να αποφύγουν τις ζημιές σε βάρος του προσδόκιμου ζωής των Ελλήνων. Η χρηματοδότηση των νοσοκομείων μειώθηκε κατά 50% από το 2009 μέχρι το 2015, με αποτέλεσμα να μη διαθέτουν τις απαραίτητες προμήθειες, οι μακροχρόνια άνεργοι στερήθηκαν της νοσοκομειακής περίθαλψης και τα φάρμακα έγιναν ακριβότερα για τους χαμηλόμισθους επειδή οι μισθοί τους μειώθηκαν 20%.

Ο αριθμός των ανθρώπων που δεν είχαν πρόσβαση στο σύστημα υγείας διπλασιάστηκε από το 2010, πολλοί από τους οποίους επικαλέστηκαν το κόστος ως κύριο λόγο. Η Ελλάδα δεν στερείται καταρτισμένου προσωπικού στον τομέα υγείας, έχοντας τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό γιατρών ανά 1.000 κατοίκους στην ΕΕ, όμως όλοι αυτοί παρακολουθούσαν ανήμποροι καθώς το σύστημα υγείας βυθιζόταν στο χάος και πέθαιναν άνθρωποι που θα μπορούσαν να είχαν σωθεί.

Τα προηγούμενα οκτώ χρόνια η Ελλάδα μεταβλήθηκε σε εργαστηριακό πείραμα για να εξακριβωθεί μια θεωρία. Τα στοιχεία της έρευνας του Lancet είναι εξαιρετικά σαφή. Η λιτότητα σκοτώνει.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ Larry Elliott, The Guardian