Λογοκρισία πίσω από το “φρένο” στα “fake news”

Μία προσπάθεια φίμωσης των πάντων φαίνεται τελικά να είναι η τροποποίηση του άρθρου 191 του Ποινικού Κώδικα για τις ψευδείς ειδήσεις που προωθεί η κυβέρνηση. 

Εξαιτίας αυτού ένα κύμα αντίδρασης έχει ξεσπάσει από τον πολιτικό, νομικό και δημοσιογραφικό κόσμο.

Για όσους δεν γνωρίζουν, ο νέος Ποινικός Κώδικας βρίσκεται σε διαβούλευση εδώ και λίγα εικοσιτετράωρα προκειμένου να κατατεθεί σύντομα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο «με την κυβέρνηση να αυταρχικοποιεί το πλαίσιο για τη διασπορά ψευδών ειδήσεων», όπως αναφέρει η εφημερίδα «Δημοκρατία».

«Όποιος δημόσια ή μέσω του διαδικτύου διαδίδει ή διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις που είναι ικανές να προκαλέσουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες ή να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην εθνική οικονομία, στην αμυντική ικανότητα της χώρας ή στη δημόσια υγεία τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή. Εάν η πράξη τελέστηκε επανειλημμένα μέσω του Τύπου ή μέσω διαδικτύου, ο υπαίτιος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή», αναφέρεται στο προωθούμενο άρθρο.

Τι προβλέπει το ισχύον άρθρο του Ποινικού Κώδικα:

«Όποιος δημόσια ή μέσω του διαδικτύου διαδίδει ή διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις, με αποτέλεσμα να προκαλέσει φόβο σε αόριστο αριθμό ανθρώπων ή σε ορισμένο κύκλο ή κατηγορία προσώπων, που αναγκάζονται έτσι να προβούν σε μη προγραμματισμένες πράξεις ή σε ματαίωσή τους, με κίνδυνο να προκληθεί ζημιά στην οικονομία, στον τουρισμό ή στην αμυντική ικανότητα της χώρας ή να διαταραχθούν οι διεθνείς της σχέσεις, τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή».

Συνεπώς μία από τις αλλαγές  σχετίζεται με τη συμπερίληψη των ειδήσεων που αφορούν στη δημόσια υγεία, κάτι που δημιουργεί, ευλόγως, την εντύπωση ότι η κυβέρνηση θέλει να χρησιμοποιήσει το επίμαχο άρθρο για να φιμώσει τη διαφωνία και τη διαφορετική άποψη σε ό,τι αφορά τον κορονοϊό.

Με βάση την αναδιατύπωση του άρθρου, η τιμωρία δεν θα επέρχεται μόνο αν υπάρχει το αποτέλεσμα του φόβου, αλλά αρκεί η υπόνοια και μόνο ότι κάποιος, είτε δημοσίως είτε μέσω διαδικτύου, δύναται να προκαλέσει φόβο ή ανησυχία ώστε αυτός να διωχθεί.

Τι λένε οι Βουλευτές της Ν.Δ.

Βουλευτές της κυβερνώσας παράταξης μίλησαν στην εφημερίδα “Δημοκρατία”. Οι τελευταίοι προτάσσουν την ανάγκη για προστασία της δημόσιας υγείας εν μέσω πανδημίας εμμένοντας στο ότι πρέπει να υπάρξει θεσμική θωράκιση έναντι της διοχέτευσης και αναπαραγωγής fake news.

Ο Γιάννης Λοβέρδος, δημοσιογράφος και βουλευτής Δυτικού Τομέα Αθηνών της Νέας Δημοκρατίας, δήλωσε στην εφημερίδα ότι:

«H διασπορά των ψευδών ειδήσεων έχει πάρει κολοσσιαίες διαστάσεις στην εποχή μας. Ιδίως μέσω του ίντερνετ και των social media, όλοι έχουμε πέσει θύματα αυτής της κατάστασης. Και όλοι μας έχουμε παρασυρθεί ορισμένες φορές από τη βιασύνη του ίντερνετ για να αναπαράξουμε ειδήσεις οι οποίες αποδείχθηκαν ότι δεν ήταν πραγματικές. Αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να το αλλάξουμε. Από τη μια, με την υπευθυνότητα των πολιτών να μην υποκύπτουν στην ευκολία των συνωμοσιολόγων και των διακινητών των fake news. Και, από την άλλη, με μια ισχυρότερη νομοθεσία, που θα προστατεύσει την ενημέρωση του ελληνικού λαού».

O δημοσιογράφος, βουλευτής Μαγνησίας και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας Χρήστος Μπουκώρος είπε από μέρους του ότι: «οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος, ειδικά όταν αυτοί αγγίζουν την προστασία της δημόσιας υγείας και κατ’ επέκταση την προστασία του πολυτιμότερου αγαθού, που είναι η ανθρώπινη ζωή, δικαιολογούν την ανάληψη νομοθετικών πρωτοβουλιών».

Πυρά από την αντιπολίτευση

Για ζήτημα αντιδημοκρατικών και αυταρχικών πρακτικών κάνει λόγο η αντιπολίτευση δίνοντας έμφαση στη μεθόδευση που έχει στόχο τον περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης.

Ο τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΣΥΡΙΖΑ Θεόφιλος Ξανθόπουλος δήλωσε στη Δημοκρατία: «Σε μια σύγχρονη δημοκρατία, η ελευθερία του λόγου είναι εγγυημένη και κατοχυρώνεται συνταγματικά. Ο περιορισμός της και, πολύ περισσότερο, η ποινικοποίηση του λόγου επιτρέπονται μόνο ως εξαίρεση και μόνο υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Το άρθρο 191 του Ποινικού Κώδικα έχει συνδεθεί ιστορικά με την προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδίως της πολιτικής ελευθερίας. Γι’ αυτό η μεταρρύθμισή του με τον Π.Κ. του 2019 ήταν γνήσια φιλελεύθερη, καθώς έθεσε αντικειμενικές προϋποθέσεις, ώστε χωρίς να μένουν ατιμώρητες οι πραγματικές προσβολές να μην παραβιάζεται η ελευθερία του λόγου ή να τιμωρείται η έκφραση γνώμης». Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ συμπληρώνει πως «η μεταβολή που επιχειρείται, με το σχέδιο νόμου της Ν.Δ., δυστυχώς όχι μόνο αυστηροποιεί τις προβλεπόμενες ποινές, αλλά κυρίως, μέσα από την ασάφεια της διατύπωσης, δημιουργεί κινδύνους ποινικοποίησης του κριτικού – αντιπολιτευτικού λόγου. Ο πλήρης έλεγχος των ΜΜΕ φαίνεται δεν αρκεί στην κυβέρνηση· θέλει να καθυποτάξει κάθε διαφορετική φωνή! Είναι προφανές ότι, με την επιχειρούμενη τροποποίηση, η Ν.Δ. αφενός εγκαταλείπει ολοκληρωτικά όποια υποψία φιλελευθερισμού διέθετε, αφετέρου αποκαλύπτει ακόμα μια φορά την ακροδεξιά της ροπή στον αυταρχισμό».

O κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Κινήματος Αλλαγής Μιχάλης Κατρίνης προέβη στις εξής δηλώσεις: «έτσι όπως διατυπώνεται η συγκεκριμένη διάταξη, προκύπτει το ερώτημα ποιος θα είναι αυτός που θα αξιολογεί ποια θεωρείται ψευδής δήλωση και ποια όχι. Γιατί σε πολλές περιπτώσεις η ερμηνεία αυτή είναι υποκειμενική. Αν εγώ, για παράδειγμα, διαφωνώ με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης για την εθνική οικονομία και διατυπώνω διαφορετικές εκτιμήσεις, αυτό σημαίνει ότι διασπείρω ψευδείς ειδήσεις;» διερωτάται με νόημα. «Δεν θέλω να πιστεύω», συνεχίζει ο Μιχάλης Κατρίνης ,«ότι η συγκεκριμένη τροποποίηση συνδέεται με μια τέτοια λογική. Πιστεύω, όμως, ότι είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της προχειρότητας με την οποία νομοθετεί η κυβέρνηση».

Το ΚΚΕ εναντιώνεται όχι μόνο στην κυβέρνηση της Ν.Δ., αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζοντας ότι διατήρησε το επίμαχο άρθρο στον Ποινικό Κώδικα που κύρωσε το 2019, λίγες ημέρες πριν από τις εθνικές εκλογές. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος Νίκος Καραθανασόπουλος δηλώνει στη «δημοκρατία» πως η κυβέρνηση «με πρόσχημα διάφορα sites που αναπαράγουν ανυπόστατες ειδήσεις και πληροφορίες για τον Covid-19 και το εμβόλιο, προχωρά σε επικίνδυνες συμπληρώσεις του άρθρου 191 του νέου Ποινικού Κώδικα που έχει τεθεί σε διαβούλευση. Οι νέες αυτές συμπληρώσεις καθιστούν ακόμη πιο αντιδραστικό το ισχύον πλαίσιο, το οποίο βεβαίως διατήρησε και ενίσχυσε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ».

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΜέΡΑ25 Κλέων Γρηγοριάδης μιλά για «ακόμα μια απόπειρα της κυβέρνησης να ελέγξει τον δημόσιο λόγο και, κυρίως, το διαδίκτυο, με διατάξεις που θυμίζουν άλλες, ζοφερές εποχές. Μια κυβέρνηση που απαγορεύει στους πολίτες της να εκφράσουν οποιαδήποτε -έστω και αιρετική- γνώμη, επικαλούμενη ένα εντελώς αόριστο και ομιχλώδες εθνικό συμφέρον, στην πραγματικότητα ομολογεί και παραδέχεται ότι έχει απολέσει την εμπιστοσύνη τους, όπως και εκείνοι, από την πλευρά τους, έχουν χάσει ανεπιστρεπτί την εμπιστοσύνη τους σε αυτή την κυβέρνηση».

Ο προαναφερθείς συμπληρώνει ότι: «η ιδιαίτερα έντονη αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ προκαλεί εντύπωση, από τη στιγμή που ως κυβέρνηση είχε νομοθετήσει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο ήδη από το 2019. Η μόνη ουσιώδης προσθήκη είναι ότι τώρα πλέον, μαζί με την εθνική άμυνα και την οικονομία, στο κάδρο των απαγορευμένων προς δημόσια συζήτηση θεμάτων μπαίνουν και οι δηλώσεις που αφορούν την υγεία. Απλώς, ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ έδινε τη δυνατότητα στον δικαστή να επιλέξει σ’ ένα εύρος ποινών από μία μέρα έως τρία χρόνια φυλάκισης, ενώ αυτός της Νέας Δημοκρατίας επιφυλάσσει στον πολίτη που θα κριθεί ένοχος 90 βέβαιες ημέρες στη φυλακή. Διαλέγετε και παίρνετε».

Πηγή: Δημοκρατία