ΕΙΚΟΝΕΣ: Ένας πρωτοποριακός στολισμός στη Στοκχόλμη με κοινωνικά μηνύματα
Το εβδομαδιαίο φεστιβάλ φωτός Νόμπελ, στις 7-15 Δεκέμβρη 2024 στη Στοκχόλμη
Λέξεις, εικόνες: Αναστασία Χατζαρίδου
Στις γυναίκες εστιάζουν τα κεντρικά φώτα (Leading Lights) της χρονιάς στην Στοκχόλμη, ως φόρος τιμής στις γυναίκες που έχουν βραβευθεί με Νόμπελ, για τις πρωτοποριακές τους ανακαλύψεις και αναγνώριση της σημαντικής συνεισφοράς τους στην επιστήμη και στην ανθρωπότητα.
Η τελετή των φετινών βραβείων Νόμπελ γίνεται απόψε, 10 Δεκεμβρίου, ενώ από τις 7 μέχρι και τις 15 Δεκεμβρίου διεξάγεται το φεστιβάλ του φωτός.
Από το 1901, χρονιά καθιέρωσης των βραβείων Νόμπελ, 66 φορές έχει απονεμηθεί το βραβείο σε γυναίκες.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη Marie Skłodowska-Curie, στη μόνη γυναίκα που βραβεύτηκε με δύο βραβεία Νόμπελ σε δύο διαφορετικά επιστημονικά αντικείμενα. Η Μαρί Κιουρί ήταν η πρώτη γυναίκα που έλαβε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1903 για την εργασία της στις ακτίνες Χ, μαζί με τον σύζυγό της Πιερ Κιουρί και τον Ανρί Μπεκερέλ. H Μαρί Κιουρί ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα που έλαβε το Νόμπελ Χημείας το 1911 για την ανακάλυψη του ραδίου και του πολωνίου.
Εστιάζοντας όμως στις γυναίκες αναδεικνύεται και η μεγάλη ανισότητα που επικρατεί. Από τα 981 βραβεία που έχουν απονεμηθεί τα 915 αφορούν στους άνδρες και μόνον τα 66 αφορούν στις γυναίκες.
Ειδικότερα στις επιστημονικές ανακαλύψεις της Χημείας, της Φυσικής , της Ιατρικής , της λογοτεχνίας και τους αγώνες για την ειρήνη έχουν δοθεί:
Νόμπελ Ιατρικής στο σύνολο 229 βραβείων 216 σε άνδρες και 13 σε γυναίκες Νόμπελ Χημείας στο σύνολο 197 βραβείων 189 σε άνδρες και 8 σε γυναίκες Νόμπελ Φυσικής στο σύνολο 227 βραβείων 222 σε άνδρες και 5 σε γυναίκες Νόμπελ Λογοτεχνίας στο σύνολο 121 βραβείων 103 σε άνδρες και 18 σε γυναίκες Νόμπελ Ειρήνης στο σύνολο 111 βραβείων 92 σε άνδρες και 19 σε γυναίκες Βραβείο Οικονομικών επιστημών (δίδεται στη μνήμη του Alfred Nobel) στο σύνολο 93 βραβείων 93 σε άνδρες και 3 σε γυναίκες .
Πολύ μικρή η γυναικεία συμμετοχή στα βραβεία σε σύγκριση με την ανδρική, η οποία σε καμία περίπτωση δεν αντιστοιχεί στη συμμετοχή και στη συμβολή των γυναικών στις επιστήμες. Πολλές είναι οι συζητήσεις για τη μικρή γυναικεία συμμετοχή στα βραβεία γενικότερα και για τους λόγους που δεν ανακαλύπτεται και δεν αξιολογείται η γυναικεία επιστημονική εργασία.
Σε κάθε περίπτωση με τους μέχρι σήμερα ρυθμούς το χάσμα αυτό φαίνεται ότι θα πάρει πολύ χρόνο για να γεφυρωθεί. Προς το παρόν ας αρκεστούμε στα πορτρέτα των 66 γυναικών, στις εικόνες και στα μηνύματα που στέλνουν με το επαναστατικό έργο τους τα οποία προβάλλονται όλη την εβδομάδα (7-15 Δεκέμβρη) στην πρόσοψη του δημαρχείου της Στοκχόλμης ελπίζοντας ότι σύντομα θα βελτιωθεί το ποσοστό αναγνώρισης της επιστημονικής συμβολής των γυναικών και κατά συνέπεια των βραβείων που θα αποδοθούν.
DE ADERTON
Στις γυναίκες βραβευμένες με Νόμπελ λογοτεχνίας είναι αφιερωμένη και η αρχιτεκτονική φωτιστική εγκατάσταση De Aderton (σημαίνει 18 στα παλαιά σουηδικά). Ο τίτλος αναφέρεται στις δεκαοκτώ γυναίκες που έχουν λάβει το βραβείο μέχρι στιγμής, αλλά παραπέμπει και στα 18 μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας, που αποφασίζουν για το Νόμπελ λογοτεχνίας.
Η De Aderton προβάλλει τις γυναίκες συγγραφείς αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την άνιση κατανομή στα βραβεία, δεκαοκτώ γυναίκες και 103 άνδρες από το 1901 μέχρι σήμερα. Τα γυναικεία πορτρέτα αντλούν έμπνευση από την πρώιμη εκκλησιαστική τέχνη με χρήση βιτρό και η εγκατάσταση συνοδεύεται από μουσική εμπνευσμένη από τα λογοτεχνικά έργα των συγγραφέων.
HOPE
Η Malala Yousafzai ήταν μόλις 17 ετών όταν μοιράστηκε το Νόμπελ Ειρήνης με τον Kailash Satyarthi το 2014 «για τον αγώνα τους ενάντια στην καταπίεση των παιδιών και των νέων και για το δικαίωμα όλων των παιδιών στην εκπαίδευση».
Στο έργο τέχνης Hope η καλλιτέχνης Aleksandra Stratimirović αναδεικνύει το απόσπασμα από τη ομιλία της Yousafzai «Ας είναι αυτή η τελευταία φορά που ένα παιδί χάνει τη ζωή του στον πόλεμο» θέλοντας να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα υπενθυμίζοντας το κατά γενική ομολογία σωστό και αληθινό.
Οι 16 εγκαταστάσεις
Με μια γρήγορη ματιά οι 16 οι φωτιστικές εγκαταστάσεις της χρονιάς που με μηνύματα, αλληλεπιδράσεις και παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους φωτίζουν τις μεγάλες και κρύες νύκτες της εβδομάδας που φέρνει στο προσκήνιο την ωραία πλευρά της επιστήμης και των εφαρμογών της για την ανθρωπότητα.
