Μια σειρά ερωτημάτων για την κατάργηση του ποδηλατόδρομου της Κ. Καραμανλή

*Η parallaxi, έλαβε και δημοσιεύει, την επιστολή του Χρήστου Καραμπατζάκη, προς τον αντιδήμαρχο του δήμου Θεσσαλονίκης, Γιώργο Αβαρλή, με αφορμή την κατάργηση του ποδηλατόδρομου επί της Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Αξιότιμε κύριε Αντιδήμαρχε,

Ονομάζομαι Χρήστος Καραμπατζάκης και είμαι υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Α.Π.Θ. Ζω και εργάζομαι στην Θεσσαλονίκη. Με λύπη πληροφορήθηκα μέσω ενός διαδικτυακού άρθρου για την απόφαση της επιτροπής ποιότητας ζωής, της οποίας προεδρεύετε, να καταργήσει τον ποδηλατόδρομο επί της Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Καθώς η απόφαση 29244/2022 σύμφωνα με την οποία γίνεται η ανάκληση των σκελών της απόφασης 56/08-07-2020 που αφορούν την οδό Καραμανλή, δεν έχει αναρτηθεί ακόμα στον ιστότοπο του δήμου και άρα δεν μπορώ να έχω πρόσβαση σε αυτή, βασίζομαι στο κείμενο του άρθρου. Σύμφωνα με αυτό λοιπόν λάβατε την απόφαση να καταργήσετε τον ποδηλατόδρομο αυτό διότι “καταδείχθηκαν μικρά επίπεδα χρήσης, παρά τις προωθητικές ενέργειες, στις οποίες είχε προχωρήσει ο Δήμος”. Ως καθημερινός χρήστης του συγκεκριμένου ποδηλατοδρόμου η απόφαση αυτή μου προξένησε πολλά ερωτήματα. 

Ένα πρώτο τυπικό ερώτημα είναι το πως καταδείχθηκαν αυτά τα χαμηλά επίπεδα χρήσης; Στο άρθρο αναφέρονται κάποιες μετρήσεις, ενδεικτικά για την λ.Νίκης 400 ποδήλατα/ώρα ενώ για την λ.Καραμανλή 65. Συμφωνώ μαζί σας πως ο εν λόγω ποδηλατόδρομος δεν χρησιμοποιείται όσο θα έπρεπε και αυτό με θλίβει. 

Αναρωτηθήκατε όμως ποτέ το γιατί; Γιατί τόσο λίγοι πολίτες επιλέγουν τον ποδηλατόδρομο της Καραμανλή ενώ ο ποδηλατόδρομος της λ.Νίκης χρησιμοποιείται ευρέως; Ας τα πάρουμε με την σειρά. Αρχικά, εφόσον ο ποδηλατόδρομος της Νίκης και η συνέχεια του στην νέα παραλία χρησιμοποιούνται από χιλιάδες πολίτες καθημερινά, ένα είναι το μόνο σίγουρο: οι πολίτες της Θεσσαλονίκης θέλουν να χρησιμοποιήσουν το ποδήλατο. 

Η λεωφόρος Κωνσταντίνου Καραμανλή είναι η κυριότερη κυκλοφοριακή αρτηρία της πόλης με, αν όχι τον μεγαλύτερο, έναν από τους μεγαλύτερους ημερήσιους όγκους διερχόμενων αυτοκινήτων. Λόγω της τοποθεσίας της και του γεγονότος ότι έχει πολύ πυκνοκατοικημένες περιοχές εκατέρωθεν της (σε αντίθεση με την παραλία), και άρα εξυπηρετεί χιλιάδες κατοίκους που θέλουν να μετακινηθούν από και προς το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Θεωρώ πως για τους ίδιους λόγους, δύναται να εξυπηρετήσει χιλιάδες ποδηλάτες, αν δοθούν οι

κατάλληλες προϋποθέσεις. Συμπεραίνουμε λοιπόν πως ούτε η τοποθεσία της οδού Καραμανλή είναι εν γένει χειρότερη από την λ.Νίκης για την λειτουργία ποδηλατόδρομου, αντίθετα είναι συμφέρουσα. 

Ο σχεδιασμός του ποδηλατοδρόμου της λ.Καραμανλή έγινε πρόχειρα γιατί είναι ένα έργο που έγινε εκτάκτως με την αφορμή της πανδημίας και αυτό φαίνεται. Δεν έχει καμία πρακτική αξία ένας ποδηλατόδρομος που φτάνει μέχρι την Σ.Σ.Α.Σ. Γιατί να πάρει κάποιος το ποδήλατό του από την Βούλγαρη, αν δεν μπορεί να φτάσει ούτε μέχρι το Α.Π.Θ, πόσο μάλλον το κέντρο της πόλης; Υπάρχει η επιλογή να συνεχίσει κανείς στην Καυτατζόγλου και έπειτα από την Αγγελάκη να φτάσει στο Α.Π.Θ, έχοντας κάνει μια παράκαμψη 1.5χλμ (!) αντί να συνεχίσει ευθεία. Και πάλι όμως το κέντρο της πόλης είναι απροσπέλαστο. 

Τέλος ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο έχει αποτύχει ο ποδηλατόδρομος της λ.Καραμανλή είναι η αδιαφορία της πολιτείας για αυτόν. Ο ποδηλατόδρομος έχει γίνει πρακτικά ένας μεγάλος χώρος στάθμευσης, προσωρινής και μόνιμης. Το πρόβλημα της στάθμευσης στην Θεσσαλονίκη υπάρχει χρόνια. Η λύση που ακολουθείται είναι η μετατροπή κάθε σπιθαμής δημόσιου χώρου σε πάρκινγκ, τυπικά (βλ. Πλατεία Ελευθερίας) ή άτυπα (βλ. παντού στην πόλη). Αυτό δημιουργεί μια θετική ανάδραση, δηλαδή κυκλοφορούν πολλά αυτοκίνητα, χρειάζονται και άλλα πάρκινγκ, γίνεται απροσπέλαστη η πόλη ( ακόμα και από πεζούς πλέον) και άρα και άλλοι παίρνουν τα αυτοκίνητα και ούτω καθ’εξής. 

Φυσικά σε πρώτη ανάλυση αυτοί που φταίνε είναι οι ίδιοι οι πολίτες που δεν σέβονται τον ποδηλατόδρομο. Αυτό είναι ένα γενικότερο πρόβλημα παιδείας το οποίο θα πάρει τουλάχιστον μια γενιά για να λυθεί από τη ρίζα του. Όμως τα συμπτώματά του μπορούν να λυθούν ή να περιοριστούν άμεσα. Δυστυχώς επικρατεί παντελής έλλειψη αστυνόμευσης στον ποδηλατόδρομο της Καραμανλή. Τους τελευταίους 5 μήνες που πηγαίνω στο Α.Π.Θ. με το ποδήλατο καθημερινά, μόνο μια φορά είδα κλήσεις στα παρμπρίζ και αστυνομικούς επί τω έργω. Όλως τυχαίως ήταν στις 2 Νοεμβρίου 2021, την ημέρα που σκοτώθηκε η ποδηλάτης επί της οδού Λαμπράκη. 

Μιας και έχετε και οικονομικό υπόβαθρο, ένας δημοτικός αστυνομικός επί της λ. Καραμανλή με ένα μπλοκάκι κλήσεων από την ημέρα που δημιουργήθηκε ο ποδηλατόδρομος, όχι μόνο θα είχε βγάλει το ποσό της αμοιβής του, αλλά θα είχε συγκεντρώσει αρκετά έσοδα για να αναβαθμιστεί ο ποδηλατόδρομος και να γίνει πραγματικά ασφαλής για όσους τον χρησιμοποιούν. 

Το πρόβλημα αυτό έχει καταδειχθεί από σχετική μελέτη του Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (ΙΜΕΤ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη κατά την πορεία του σε όλο το μήκος της λ.Καραμανλή ένας ποδηλάτης χρειάζεται να εκτραπεί της πορείας του ( και να αναμιχθεί στην πορεία των αυτοκινήτων) 50 φορές ώστε να αποφύγει τα εμπόδια εντός αυτού, ενώ σημειώθηκαν 400 (!) παρανόμως σταθμευμένα αυτοκίνητα. Σε ποιες προωθητικές ενέργειες του δήμου αναφέρεται το άρθρο λοιπόν; Μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα χρήσης για έναν ποδηλατόδρομο που de facto έχει γίνει χώρος στάθμευσης; 

Η παραπάνω μελέτη καταλήγει σε 2 συμπεράσματα. Το πρώτο είναι πως σε περίπτωση που δημιουργηθεί ποδηλατόδρομος επί των οδών Παπάφη, Μπότσαρη και Συνδίκα, μπορεί να καταργηθεί ο αυτός επί της λ.Καραμανλή. Προσωπικά διαφωνώ με αυτόν τον σχεδιασμό, αλλά αυτή είναι η υποκειμενική μου άποψη και δεν έχει κάποια αξία. Αντικειμενικά όμως, δεν έχουν καν ξεκινήσει τα εν λόγω έργα, άρα καταργόντας τον ποδηλατόδρομο της Καραμανλή, απομένει ως μοναδική επιλογή για τους ποδηλάτες η νέα παραλία. 

Το δεύτερο συμπέρασμα είναι η μονιμοποίηση του ποδηλατόδρομου της Καραμανλή και η μετατροπή των δύο αποκλειστικών λωρίδων ποδηλάτων σε διαδρόμους ποδηλάτων, ενισχύοντας τον διαχωρισμό από τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία με προαπαιτούμενο την συνέχιση και ολοκλήρωση του ποδηλατικού άξονα μέχρι το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Στην περίπτωση που υπήρχε ένας τέτοιος ποδηλατόδρομος ίσως να ήταν δίκαιη η σύγκριση με αυτόν στην λ.Νίκης, αν και δεν θα είχε κανένα νόημα γιατί θα ήταν τόσο προφανής η χρησιμότητα του σε όσους έχουν το επίπεδο να τον εκτιμήσουν. 

Θα μπορούσα να σας γράψω άλλες τρεις σελίδες για το θέμα αυτό, για τα οφέλη του ποδηλάτου σε κυκλοφοριακό, περιβαλλοντικό, οικονομικό και προσωπικό επίπεδο. Να σας παραθέσω τα success stories πόλεων του ευρωπαϊκού Βορρά ( ναι, εκεί που ο ήλιος βγαίνει 50 μέρες τον χρόνο, αλλά όλοι μετακινούνται με ποδήλατα), αλλά και ελληνικών πόλεων όπως η πατρίδα μου η Αλεξανδρούπολη ή τα Τρίκαλα που έχουν αγκαλιάσει το ποδήλατο και βλέπουν τα οφέλη. Ο ρόλος της πολιτείας είναι να βλέπει μπροστά και να προδιαγράφει το μέλλον. Να δίνει ερεθίσματα στους πολίτες ώστε να τους οδηγήσει σε ένα καλύτερο αύριο. Μια επιτροπή ποιότητας ζωής δεν είναι δυνατόν να παίρνει αποφάσεις ενάντια στην μετακίνηση με ποδήλατο, κάτι που αποδεδειγμένα δρα θετικά στην ποιότητα ζωής όλων, όχι μόνο των ποδηλατών. Ελπίζω το γράμμα αυτό να φτάσει σε εσάς και να σας κάνει να προβληματιστείτε έστω και λίγο. 

Με εκτίμηση, 

Ένας ποδηλάτης. 

Δείτε επίσης…