Ναι σε κάμερες έξω από σπίτια από την Αρχή Προσωπικών Δεδομένων

Ερωτήσεις και απαντήσεις για το τι ισχύει στην Ελλάδα 

1. Θέλω να εγκαταστήσω σύστημα βιντεοεπιτήρησης. Είμαι υποχρεωμένος να υποβάλω γνωστοποίηση στην Αρχή;

Ναι, βάσει του άρθρου 6 του ν. 2472/1997 (εκτός αν το σύστημα λαμβάνει ή/και καταγράφει εικόνα από αποκλειστικά ιδιωτικό σας χώρο, μη επαγγελματικό – π.χ. εντός του σπιτιού σας – οπότε δεν χρειάζεται να υποβάλετε γνωστοποίηση). Η μη γνωστοποίηση δύναται να επιφέρει τόσο διοικητικές όσο και ποινικές κυρώσεις, όπως προβλέπεται στα άρθρα 20 και 22 του ν. 2472/1997. Οφείλετε επίσης να γνωστοποιείτε στην Αρχή κάθε μεταβολή στο σύστημά σας (π.χ. προσθήκη/αφαίρεση/επανατοποθέτηση καμερών).

2. Θέλω να εγκαταστήσω κάμερες στη μονοκατοικία μου για λόγους ασφαλείας. Επιτρέπεται και με τι όρους;

Εάν οι κάμερες καταγράφουν αποκλειστικά δικό σας ιδιωτικό χώρο, τότε δεν εφαρμόζεται η νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα, οπότε και δεν έχετε τις σχετικές υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή (π.χ. δεν έχετε υποχρέωση υποβολής γνωστοποίησης). Ωστόσο, σημειώνεται ότι απαγορεύεται να λαμβάνετε εικόνα από εξωτερικό δημόσιο χώρο (π.χ. δρόμο ή πεζοδρόμιο), καθώς και από γειτονικά κτίρια (βλ. και άρθρο 3 της οδηγίας 1/2011). Προσοχή! Κάθε άλλη μη οικιακή χρήση του καταγεγραμμένου υλικού, εκτός της διαβίβασης του στις αρμόδιες αρχές (π.χ. Αστυνομία, Δικαστήρια) σε περίπτωση συμβάντος, συνεπάγεται εφαρμογή τη νομοθεσίας για τα προσωπικά δεδομένα και κατ’ αρχήν δεν επιτρέπεται.

Λήψη εικόνας από παράπλευρες οδούς ή πεζοδρόμια μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, δηλαδή όταν πρόκειται για χώρο όπου έχουν προηγηθεί επικίνδυνες επιθέσεις κατά της ζωής και της περιουσίας και υπάρχουν πλέον δικαιολογημένες υπόνοιες ότι ενδέχεται να πραγματοποιηθούν και άλλες. Στις περιπτώσεις αυτές η λήψη πρέπει να περιορίζεται στον απολύτως απαραίτητο παράπλευρο χώρο – βλ. άρθρο 6 της οδηγίας 1/2011. Επιπλέον, στην περίπτωση αυτή, θεωρείστε υπεύθυνος επεξεργασίας, συνεπώς, ως προς τις εξωτερικές κάμερες έχετε όλες τις σχετικές υποχρεώσεις (π.χ. γνωστοποίηση, πινακίδα ενημέρωσης, ικανοποίηση δικαιωμάτων πρόσβασης και αντίρρησης).

3. Κατοικώ σε διαμέρισμα σε πολυκατοικία και θέλω να τοποθετήσω κάμερες για λόγους ασφαλείας. Σε ποια σημεία επιτρέπεται; Μπορώ να τοποθετήσω κάμερα που να επιβλέπει το χώρο μπροστά από την εξώπορτά μου;

Α) Μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερες που λαμβάνουν εικόνα εντός του διαμερίσματός σας (χωρίς ωστόσο, σε καμία περίπτωση να λαμβάνουν εικόνα εκτός του ιδιωτικού σας χώρου – π.χ. μία κάμερα στο μπαλκόνι που λαμβάνει εικόνα από δημόσιο δρόμο δεν επιτρέπεται).

Β) Μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερα που να επιβλέπει τον απολύτως απαραίτητο χώρο της εισόδου σας, χωρίς να γίνεται καταγραφή εικόνας ή ήχου (π.χ. για να βλέπετε ποιος σας χτυπάει το κουδούνι).

Γ) Μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερα με καταγραφή εικόνας (σε καμία περίπτωση ήχου) και να θεωρείται ως οικιακή χρήση (οπότε, όπως και στην περίπτωση Β, δεν θα εμπίπτει στη νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα), όταν είναι τεχνικά εφικτός ο περιορισμός του πεδίου εμβέλειας της κάμερας στον απολύτως απαραίτητο χώρο μπροστά από τη θύρα εισόδου του διαμερίσματος σας, χωρίς να επηρεάζονται σε καμία περίπτωση άλλα διαμερίσματα. Στην περίπτωση αυτή: Γ1) δεν πρέπει να λαμβάνεται εικόνα από λοιπούς κοινόχρηστους χώρους και Γ2) ανάλογα με τη χωροθέτηση των εισόδων των διαμερισμάτων του ορόφου και του ανελκυστήρα, δεν πρέπει να επηρεάζεται (να επιτηρείται, έστω και παρεμπιπτόντως) η είσοδος σε άλλα διαμερίσματα ή η διέλευση προς αυτά.

Στις παραπάνω τρεις περιπτώσεις η χρήση των καμερών θεωρείται ως οικιακή και δεν εμπίπτει στη νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα. Για λεπτομέρειες, βλέπε γνωμοδότηση 5/2017 και διαβάστε και την επόμενη ερώτηση.

Επίσης, μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερα σε κοινόχρηστο χώρο στάθμευσης, για επιτήρηση οχήματός σας εφόσον δεν υπάρχει τέτοιο σύστημα από την πολυκατοικία σας. Θα πρέπει όμως γι’ αυτό να ερωτηθούν οι υπόλοιποι ένοικοι, η κάμερα να εστιάζει αποκλειστικά στο όχημά σας και να τοποθετήσετε ευδιάκριτες πινακίδες (βλ. αναλυτικά στο άρθρο 15 παρ. 4 της Οδηγίας 1/2011). Για αυτή την επεξεργασία, πρέπει να υποβάλετε γνωστοποίηση στην Αρχή.

4. Η χωροθέτηση των θυρών των διαμερισμάτων στον όροφο που κατοικώ είναι τέτοια, που κάποιοι ένοικοι ενδέχεται να διέρχονται μπροστά από τη θύρα του διαμερίσματός μου. Πώς μπορώ να τοποθετήσω κάμερα με καταγραφή εικόνας για τον έλεγχο της εισόδου μου;

Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει, πριν προχωρήσετε σε εγκατάσταση κάμερας, να λάβετε τη συναίνεση των ενοίκων του ορόφου που διαμένουν στα επηρεαζόμενα διαμερίσματα, αφού τους παρέχετε κάθε σχετική πληροφορία για το πώς προτίθεστε να λειτουργήσετε την κάμερα. Ως επηρεαζόμενα, θεωρούνται κατ’ αρχήν, τα διαμερίσματα που βρίσκονται στον ίδιο όροφο με το δικό σας, εκτός από αυτά στα οποία η προσέλευση, εκ της χωροθέτησης των θυρών τους, δεν προϋποθέτει διέλευση από τον επιτηρούμενο χώρο της εισόδου του διαμερίσματος σας.

Όταν δεν μπορεί να επιτευχθεί ομοφωνία, θα πρέπει να ακολουθείται, εν μέρει, η διαδικασία του άρ. 15 παρ. 1 της οδηγίας 1/2011, δηλαδή να υφίσταται προηγούμενη σύμφωνη γνώμη των 2/3 των ενοίκων των επηρεαζόμενων διαμερισμάτων του ορόφου. Για τη διαμόρφωση της σύμφωνης γνώμης λαμβάνεται υπόψη μια ψήφος ανά κατοικημένο (ή χρησιμοποιούμενο) επηρεαζόμενο διαμέρισμα.

Στην ανωτέρω περίπτωση, θεωρείστε υπεύθυνος επεξεργασίας για την εγκατάσταση της κάμερας και, επομένως, έχετε όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το ν. 2472/1997 και την οδηγία 1/2011, όπως υποβολή γνωστοποίησης στην Αρχή, ικανοποίηση των δικαιωμάτων ενημέρωσης, πρόσβασης και αντίρρησης των υποκειμένων, τήρησης του απορρήτου και της ασφάλειας της επεξεργασίας.

Παράδειγμα: Στο ακόλουθο σχέδιο ενός διαδρόμου ορόφου, ο ένοικος του διαμερίσματος Α, που επιθυμεί να εγκαταστήσει κάμερα στην είσοδό του, πρέπει να λάβει τη συναίνεση των ενοίκων που βρίσκονται στα διαμερίσματα με το πορτοκαλί χρώμα (Β και ΣΤ).

Παράδειγμα Η θύρα του διαμερίσματος Β είναι απολύτως γειτονική με αυτή του Α, και είναι εξαιρετικά δύσκολο να μη λαμβάνεται εικόνα από τους εισερχόμενους στο Β διαμέρισμα. Όποιος επιθυμεί να προσέλθει στο ΣΤ διαμέρισμα περνάει υποχρεωτικά μπροστά από το διαμέρισμα Α. Αντίθετα, για να εισέλθει κάποιος στα Γ,Δ και Ε διαμερίσματα, δεν χρειάζεται να περάσει από το Α.

5. Αν έχω κατάστημα ή γραφείο σε όροφο πολυκατοικίας, μπορώ να τοποθετήσω κάμερα που να επιβλέπει την είσοδό μου;

Ισχύουν τα αναγραφόμενα στην ερώτηση 4 για τις κατοικίες, με την επισήμανση ότι στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται πάντα η νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα και θεωρείστε πάντοτε υπεύθυνος επεξεργασίας. Συνεπώς, μπορείτε να τοποθετήσετε, κάμερα χωρίς καταγραφή εικόνας ή κάμερα με καταγραφή (πάντα χωρίς ήχο) όταν περιορίζεστε στον απολύτως απαραίτητο χώρο της δικής σας εισόδου και δεν επηρεάζονται άλλα διαμερίσματα. Αν επηρεάζονται άλλα διαμερίσματα, οφείλετε να λάβετε τη συναίνεση των ενοίκων τους, όπως περιγράφεται παραπάνω.

6. Απαιτείται ομοφωνία των ενοίκων για την εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησης σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικίας;

Σύμφωνα με την Oδηγία 1/2011 απαιτείται απόφαση του οργάνου που είναι αρμόδιο για τη διαχείριση της πολυκατοικίας (π.χ. Γενική Συνέλευση ιδιοκτητών, όπως αυτή ορίζεται στον κανονισμό της πολυκατοικίας, με ποσοστά ανά ιδιοκτησία κ.λπ.).

Αν ο κανονισμός της πολυκατοικίας προβλέπει ήδη την εγκατάσταση του συστήματος βιντεοεπιτήρησης, τότε απλά ακολουθείται ό,τι ορίζεται στον κανονισμό. Αν δεν προβλέπεται από τον κανονισμό η εγκατάσταση, απαιτείται, εκτός από την απόφαση του αρμόδιου οργάνου, και συναπόφαση των 2/3 των ενοίκων. Αυτό σημαίνει ότι οι ένοικοι θα εκφράσουν γνώμη μόνο για το αν επιθυμούν ή όχι την λειτουργία του συστήματος βιντεοεπιτήρησης. Επισημαίνεται ότι σε κάθε (κατοικημένο) διαμέρισμα αναλογεί μία ψήφος. Κατόπιν θετικής γνώμης, δίνεται η δυνατότητα στην Γ.Σ. της πολυκατοικίας να αποφασίσει την εγκατάσταση.

Παραδείγματα:

α) Η Γ.Σ. της πολυκατοικίας ψηφίζει ομόφωνα (100%) υπέρ της εγκατάστασης συστήματος βιντεοεπιτήρησης, αλλά από τους 20 ενοίκους, μόνο οι 13 συμφωνούν (ποσοστό μικρότερο των 2/3) ενώ οι 7 διαφωνούν. Τότε δεν μπορεί να εγκατασταθεί σύστημα βιντεοεπιτήρησης. β) Η Γ.Σ. της πολυκατοικίας ψηφίζει με 55% για την τοποθέτηση, και πάνω από τα 2/3 των ενοίκων επιθυμούν την τοποθέτηση. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να εγκατασταθεί σύστημα βιντεοεπιτήρησης (εφόσον στον κανονισμό αποφάσεις για τέτοια θέματα λαμβάνονται με πλειοψηφία 50% + 1).

7. Διαθέτω εμπορικό κατάστημα. Πού μπορώ να τοποθετήσω κάμερες;

Μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερες σε σημεία εισόδου/εξόδου (χωρίς όμως να λαμβάνετε εικόνα από δημόσιο χώρο), στα ταμεία και χώρους φύλαξης χρημάτων, σε αποθήκες εμπορευμάτων, καθώς και σε χώρους στάθμευσης και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων. Για καταστήματα πολύ μεγάλης έκτασης ή που διακινούνται εμπορεύματα μεγάλης αξίας μπορούν να τοποθετηθούν κάμερες και σε χώρους όπου κινούνται πελάτες, εφόσον αυτό κρίνεται απολύτως απαραίτητο σε αυτή την περίπτωση, η γωνία λήψης πρέπει να είναι τέτοια ώστε να εστιάζει όσο λιγότερο γίνεται σε πρόσωπα, καθώς και να προτιμώνται λήψεις όσο το δυνατόν ευρύτερης οπτικής γωνίας. (βλ. και άρθρο 19 της οδηγίας 1/2011).

Σε κάθε περίπτωση, δεν επιτρέπεται να τοποθετήσετε κάμερες σε χώρους που εργάζεται προσωπικό και δεν έχουν πρόσβαση οι πελάτες, ή σε γραφεία εργαζομένων (βλ. και άρθρο 7 της οδηγίας 1/2011).

8. Διαθέτω εστιατόριο/μπαρ. Σε ποια σημεία μπορώ να τοποθετήσω κάμερες και σε ποια όχι;

Ισχύουν τα ίδια με όσα αναφέρονται και στην ανωτέρω ερώτηση. Ιδιαίτερα ωστόσο επισημαίνεται ότι δεν επιτρέπεται να καταγράφετε χώρους συνεστίασης ή αναψυχής/διασκέδασης (τραπέζια, καθίσματα, πίστα). Αναφορικά με το μπαρ, κάμερα επιτρέπεται μόνο πάνω από το ταμείο και να εστιάζει σε αυτό. Επίσης, απαγορεύεται η τοποθέτηση καμερών στην κουζίνα ή άλλους χώρους που κινούνται μόνο εργαζόμενοι (βλ. και άρθρο 19 της οδηγίας 1/2011).

9. Τι θεωρείται δημόσιος χώρος; Επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών σε τέτοιους χώρους;

Δημόσιοι χώροι είναι αυτοί που προορίζονται κατά την κείμενη πολεοδομική νομοθεσία και τον Αστικό Κώδικα για κοινή χρήση π.χ. οδοί, πλατείες, άλση, αιγιαλός, παραλία, λιμάνια, όχθες λιμνών και ποταμών, δημόσια δάση. Περαιτέρω δημόσιος χώρος θεωρείται και κάθε άλλος, ανοικτός και ελευθέρως προσβάσιμος σε απροσδιόριστο αριθμό προσώπων, χώρος ο οποίος με οποιοδήποτε νόμιμο τρόπο (π.χ. οικοδομική άδεια) έχει τεθεί σε κοινή χρήση. Στην τελευταία περίπτωση μπορεί να ανήκουν μεγάλα εμπορικά κέντρα, ειδικά πάρκα, χώροι αναψυχής, κ.λπ. Στους δημόσιους χώρους συγκαταλέγονται, τέλος, και οι σταθμοί διακίνησης επιβατών με μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως μετρό, κτίρια επιβατών του αεροδρομίου, κ.λπ., χώροι δηλαδή προσβάσιμοι σε απεριόριστο αριθμό ατόμων, που όμως μπορεί να είναι και κλειστοί και η είσοδος σε αυτούς ελεγχόμενη.

Τοποθέτηση καμερών σε δημόσιους χώρους επιτρέπεται, κατ’ αρχήν, μόνο από δημόσιες αρχές, για τους σκοπούς και υπό τις προϋποθέσεις που προσδιορίζονται στο άρθρο 14 του ν. 3917/2011. Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι, κατά κανόνα, δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών σε δημόσιο χώρο από ιδιώτη για το σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών (μια τέτοια τοποθέτηση μπορεί να επιτραπεί σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις – βλ. άρθρο 6 της οδηγίας 1/2011).

10. Μπορώ να τοποθετήσω κάμερες έξω από την επιχείρησή μου, σε δημόσιο χώρο;

Όχι – δεν επιτρέπεται η λήψη εικόνας από παράπλευρες οδούς ή/και πεζοδρόμια (βλ. και την προηγούμενη ερώτηση). Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να επιτραπεί μια τέτοια λήψη λόγω της «φύσεως» του χώρου (π.χ. κρατικά κτίρια, μεγάλα ξενοδοχεία, μηχανήματα αυτόματης συναλλαγής των τραπεζών) ή όταν έχουν συμβεί περιστατικά στο παρελθόν. Σε αυτές τις περιπτώσεις η λήψη πρέπει να περιορίζεται στον απολύτως απαραίτητο παράπλευρο χώρο– βλ. άρθρο 6 της οδηγίας 1/2011.

11. Υπό ποιες προϋποθέσεις επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών σε σχολεία/σχολικά συγκροτήματα;

Η εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησης σε σχολεία πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Σχετική απόφαση πρέπει να λαμβάνεται από το αρμόδιο όργανο για τη διοίκηση του σχολείου, αφού ληφθεί υπόψη η γνώμη εκπροσώπων του διδακτικού προσωπικού και των συλλόγων γονέων και μαθητικών συλλόγων. Το σύστημα δεν επιτρέπεται να λειτουργεί σε ώρες που το σχολείο είναι σε λειτουργία, και όλοι (μαθητές και φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας) πρέπει να είναι πλήρως ενήμεροι για αυτό έτσι ώστε να γνωρίζουν ότι δεν παρακολουθούνται. Τα δεδομένα πρέπει να διαγράφονται την επόμενη εργάσιμη ημέρα (εφόσον δεν υπήρξε κάποιο συμβάν), ενώ σε κάθε περίπτωση η λειτουργία του πρέπει να αξιολογείται ανά τακτά διαστήματα (όχι μεγαλύτερα του ενός έτους) οι μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί και λοιποί εργαζόμενοι πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση στα στοιχεία σχετικά με την αξιολόγηση (βλ. και άρθρο 18 της οδηγίας 1/2011). Εξυπακούεται ότι δεν μπορεί να δικαιολογηθεί τοποθέτηση καμερών εντός αιθουσών διδασκαλίας.

12. Είμαι εργαζόμενος και ο εργοδότης μου έχει τοποθετήσει κάμερες με τις οποίες μπορεί και παρακολουθεί το προσωπικό. Τι πρέπει να κάνω;

Κατ’ αρχάς σημειώνεται ότι, σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να ασκήσετε για σύστημα βιντεοεπιτήρησης τα δικαιώματα πρόσβασης και αντίρρησης, στα οποία ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος βάσει του ν. 2472/1997 να σας απαντήσει εγγράφως. Εάν ο υπεύθυνος δεν απαντήσει ή αν η απάντηση δεν είναι ικανοποιητική, τότε μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή (υποβάλλοντας ταυτοχρόνως και την τυχόν απάντηση του υπευθύνου).

Εφόσον οι κάμερες λειτουργούν για τον έλεγχο/παρακολούθηση του προσωπικού, η επεξεργασία είναι παράνομη (βλ. ειδικότερα το άρθρο 7 της οδηγίας 1/2011) και πρέπει να υποβάλετε καταγγελία στην Αρχή, είτε μέσω συλλογικού οργάνου είτε ατομικά. Σημειώνεται ότι, δεδομένου ότι ο καταγγελλόμενος ενδεχομένως να δικαιούται να έχει πρόσβαση στα στοιχεία της καταγγελίας, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων του καταγγέλλοντος (βλέπε σχετικά την απόφαση 73/2010 της Αρχής, στην οποία προσδιορίζονται ρητά περιπτώσεις όπου μια τέτοια πρόσβαση δεν επιτρέπεται), η υποβολή καταγγελίας μέσω συλλογικού οργάνου κρίνεται πιο πρόσφορη.

Σημειώνεται επίσης ότι, λόγω της σχέσης εξάρτησης εργαζόμενου με εργοδότη, αποδυναμώνεται η βαρύτητα της τυχόν συγκατάθεσης των εργαζομένων για μια τέτοια επεξεργασία, αφού είναι πολύ δύσκολο να διασφαλιστεί ότι μια τέτοια συγκατάθεση είναι ελεύθερη (βλ. επίσης σχετικά και τη Γνώμη 8/2001 της Ομάδας Εργασίας του άρθρου 29 της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων στην εργασιακή σχέση). Συνεπώς, τυχόν έγγραφη συγκατάθεση των εργαζομένων που θα προσκομίσει ο εργοδότης ως προς τη λειτουργία του συστήματος δεν μπορεί από μόνη της να αποτελέσει βάση για νόμιμη επεξεργασία.

13. Διαθέτω ιδιωτικό ιατρείο σε πολυκατοικία. Σε ποια σημεία μπορώ να τοποθετήσω κάμερες για λόγους ασφαλείας και σε ποια όχι;

Δεν μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερες εξωτερικά του ιατρείου σας (π.χ. που να επιβλέπει το διάδρομο ή την είσοδο της πολυκατοικίας), διότι στα σημεία αυτά υπεύθυνος τοποθέτησης καμερών είναι μόνο το αρμόδιο όργανο διαχείρισης της πολυκατοικίας (π.χ. η Γενική Συνέλευση) και ισχύουν τα όσα αναφέρονται στο άρθρο 15 της οδηγίας. Για τον έλεγχο της εισόδου του διαμερίσματος που βρίσκεται το ιατρείο σας, δείτε την ερώτηση 5 και τις σχετικές 3 και 4.

Υπενθυμίζουμε ότι, δεν επιτρέπεται να έχετε κάμερα στο σαλόνι (χώρο) αναμονής (βλέπε και άρθρο 20 της Οδηγίας 1/2011). Κάμερα μπορεί να τοποθετηθεί, για παράδειγμα, εσωτερικά της εισόδου του χώρου του ιατρείου.

14. Για πόσο χρονικό διάστημα επιτρέπεται να τηρώ τα δεδομένα που καταγράφονται από το σύστημα βιντεοεπιτήρησης;

Τα δεδομένα πρέπει να τηρούνται για το μικρότερο δυνατό χρόνο. Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται να τηρούνται για διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών, εκτός από εξαιρέσεις. Ειδικά για πολυκατοικίες, πρέπει να τηρούνται το πολύ μέχρι 48 ώρες, ενώ για σχολικά συγκροτήματα κ.λπ. μέχρι την επόμενη εργάσιμη ημέρα. Οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να τα τηρούν μέχρι 45 ημέρες. Ο χρόνος τήρησης μπορεί να παραταθεί εφόσον υπάρξει κάποιο συμβάν και το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στοιχείο. (βλ. άρθρο 8 της οδηγίας 1/2011 για αναλυτικότερη περιγραφή, καθώς και το αντίστοιχο άρθρο του Ειδικού Μέρους της οδηγίας ανάλογα με την κατηγορία του υπευθύνου επεξεργασίας).

15. Υπέβαλα γνωστοποίηση στην Αρχή για σύστημα βιντεοεπιτήρησης. Να αναμένω κάποιο έγγραφο άδειας λειτουργίας;

Εφόσον το σύστημα δεν έχει τοποθετηθεί για σκοπό παροχής υπηρεσιών υγείας (π.χ. ανάγκη παρακολούθησης ασθενών), αλλά για το σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών, τότε δεν απαιτείται άδεια από την Αρχή. Κατά συνέπεια, δεν πρέπει να αναμένετε σχετικό έγγραφο. Έχετε, ωστόσο, την υποχρέωση να είναι σύννομο το σύστημα βιντεοεπιτήρησης με βάση όσα αναφέρονται στην ενότητα «Πληροφορία για υπεύθυνους επεξεργασίας», καθώς επίσης και να το περιγράφετε αναλυτικά και επαρκώς στη γνωστοποίηση που θα υποβάλετε. Εάν από το έντυπο γνωστοποίησης φαίνεται να προκύπτει κάποιο ζήτημα νομιμότητας, η Αρχή ενδέχεται να επικοινωνήσει μαζί σας μόλις εξετάσει τη γνωστοποίησή σας. Σημειώνεται ότι η υποβολή γνωστοποίησης δεν συνεπάγεται αυτομάτως νομιμοποίηση της λειτουργίας του συστήματος.

Εάν το σύστημα είναι τοποθετημένο με σκοπό την παροχή υπηρεσιών υγείας, τότε απαιτείται άδεια από την Αρχή (βάσει του άρθρου 7 του ν. 2472/1997). Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις που περιγράφονται στο άρθρο 20 της οδηγίας 1/2011.

16. Σκέφτομαι να τοποθετήσω ψεύτικες κάμερες ή κάμερες που να μην καταγράφουν αλλά απλά να λαμβάνουν εικόνα. Πρέπει να προβώ σε κάποιες ενέργειες έναντι της Αρχής;

Με τις ψεύτικες κάμερες δεν γίνεται επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και, συνεπώς, δεν έχετε καμία υποχρέωση προς την Αρχή (ούτε καν την υποχρέωση υποβολής γνωστοποίησης). Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι ένα τέτοιο σύστημα που προσομοιάζει με κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης, παρ’ ότι δεν λειτουργεί, ενδέχεται να δημιουργεί στους πολίτες την πεποίθηση ότι λαμβάνει χώρα επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η αίσθηση του πολίτη ότι είναι πολύ πιθανό να βρίσκεται υπό παρακολούθηση επηρεάζει τη συμπεριφορά του, επομένως η εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος ενδεχομένως να προσβάλλει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας του ατόμου (άρθρο 5 § 1 Σ).

Για την περίπτωση που οι κάμερες λαμβάνουν εικόνα τότε, ακόμα και αν δεν καταγράφουν/αποθηκεύουν δεδομένα, συντελείται επεξεργασία προσωπικών δεδομένων (έστω και πιο ήπιας μορφής σε σχέση με την καταγραφή), οπότε ισχύουν όλα τα ανωτέρω σχετικά με τις προϋποθέσεις νομιμότητας.

17. Μπορώ να τοποθετήσω διαδικτυακές (web) κάμερες, για προβολή εικόνας σε διάφορες ιστοσελίδες για διαφημιστικούς σκοπούς;

Για τη διαφημιστική προβολή ενός τόπου ή μιας επιχείρησης δεν είναι αναγκαία η χρήση εικόνων όπου τα πρόσωπα είναι αναγνωρίσιμα. Θα πρέπει να φροντίσετε:

α) είτε οι κάμερες να είναι τοποθετημένες κατά τρόπο τέτοιο ώστε να μην είναι εφικτή η αναγνώριση προσώπων ή αριθμών πινακίδων αυτοκινήτων (οπότε και δεν υφίσταται επεξεργασία προσωπικών δεδομένων)

β) είτε να λαμβάνετε κατάλληλα μέτρα, όπως τεχνικές θόλωσης, αν στη λαμβανόμενη εικόνα περιλαμβάνονται πάντα πρόσωπα, ώστε αυτά να μην είναι αναγνωρίσιμα. Στην περίπτωση αυτή υφίσταται επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και πρέπει να υποβάλλετε γνωστοποίηση

Πρέπει να είστε πολύ προσεχτικοί ώστε στην προβαλλόμενη εικόνα να μην αναγνωρίζονται πρόσωπα ή/και πινακίδες αυτοκινήτων, καθώς τότε συντελείται μη νόμιμη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων (εκτός κι αν έχετε τη ρητή συγκατάθεση όλων όσων τα δεδομένα επεξεργάζεστε, πράγμα ανέφικτο στις περισσότερες περιπτώσεις).

18. Παρατηρώ (π.χ. σε κατάστημα ή σε καφετέρια) κάμερες, για τις οποίες δεν γνωρίζω αν είναι νόμιμες και δεν ξέρω ακριβώς εάν και τι καταγράφουν. Τι πρέπει να κάνω;

Μπορείτε να ασκήσετε το δικαίωμα πρόσβασης στην επιχείρηση που έχει τοποθετήσει τις κάμερες, δηλαδή να ζητήσετε να σας προσκομίσει αντίγραφο βιντεοσκοπημένου υλικού που σας έχει καταγράψει ή, εναλλακτικά, να σας επιδείξει απλά ένα σχετικό βιντεοσκοπημένο υλικό. Σημειώνεται ότι ο υπεύθυνος της επεξεργασίας είναι υποχρεωμένος, βάσει του άρθρου 12 του ν. 2472/1997, να απαντήσει στο αίτημά σας (ουσιαστικά, να σας περιγράψει πλήρως το είδος της επεξεργασίας που πραγματοποιείται και τα χαρακτηριστικά αυτής): αν δεν απαντήσει ή αν η απάντησή του δεν είναι ικανοποιητική, τότε μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή (βλ. και άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011 για αναλυτικότερες πληροφορίες επί της διαδικασίας). Επίσης, μπορείτε να ασκήσετε περαιτέρω και το δικαίωμα αντίρρησης (όπως επίσης επισημαίνεται στο άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011). Ειδικότερα για το δικαίωμα αντίρρησης σημειώνεται ότι ο υπεύθυνος οφείλει, εφόσον διαπιστώσει ότι πρέπει να ικανοποιηθεί το σχετικό αίτημα, να προσαρμόσει κατάλληλα το σύστημα ώστε να αποφευχθεί αντίστοιχη επεξεργασία στο μέλλον.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν επιτρέπεται οι κάμερες να καταγράφουν τραπέζια, καθίσματα, μπαρ, κ.λπ.

19. Γείτονάς μου έχει βάλει κάμερα και πιστεύω ότι καταγράφει και το σπίτι μου. Τι μπορώ να κάνω;

Μπορείτε να ασκήσετε, εφόσον κρίνετε ότι η κάμερα δεν εστιάζει σε αποκλειστικά ιδιωτικό του χώρο, το δικαίωμα πρόσβασης στο πρόσωπο που έχει τοποθετήσει την κάμερα, δηλαδή να ζητήσετε να σας προσκομίσει αντίγραφο βιντεοσκοπημένου υλικού ή, εναλλακτικά, να σας επιδείξει απλά ένα απόσπασμα του βιντεοσκοπημένου υλικού (εφόσον έχετε διέλθει από σημείο που θεωρείτε ότι αποτελεί τμήμα του πεδίου λήψης της κάμερας). Σημειώνεται ότι είναι υποχρεωμένος, βάσει του άρθρου 12 του ν. 2472/1997, να σας απαντήσει: αν δεν απαντήσει ή αν η απάντησή του δεν είναι ικανοποιητική, τότε μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή (βλ. και άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011) – υποβάλλοντας ταυτόχρονα τόσο το αίτημα που του απευθύνατε όσο και την απάντησή του.

Επίσης, αν τελικά η κάμερα καταγράφει δικό σας ή κοινόχρηστο χώρο (π.χ. το δρόμο έξω από το σπίτι σας), μπορείτε να ασκήσετε το δικαίωμα αντίρρησης (όπως επισημαίνεται επίσης στο άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011): αν δεν σας απαντήσει ή αν η απάντησή του δεν είναι ικανοποιητική και δεν προσαρμόσει κατάλληλα την κάμερα, τότε μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή (βλ. και άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011) – υποβάλλοντας ταυτόχρονα τόσο το σχετικό αίτημα που του απευθύνατε όσο και την απάντησή του.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν σας απαντήσει ότι η κάμερα είναι για προσωπική του χρήση και ότι δεν σας καταγράφει (οπότε, εφόσον πράγματι ισχύει κάτι τέτοιο, δεν έχει εφαρμογή ο ν. 2472/1997 περί προστασίας προσωπικών δεδομένων), μπορείτε να ασκήσετε τα νόμιμα δικαιώματά σας με βάση τις γενικές διατάξεις του δικαίου για την προστασία της προσωπικότητας (βλ. ειδικότερα το άρθρο 3 παρ. 3 της οδηγίας 1/2011).