Nομοσχέδιο για την αναβάθμιση των πανεπιστημίων – Οι 4 άξονες

Στη σημερινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου μετά την εισαγωγική τοποθέτηση του πρωθυπουργού, οι αρμόδιοι υπουργοί ανέπτυξαν τις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις της κυβέρνησης. 

Κεντρικό θέμα αποτέλεσε το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για την ενίσχυση της ποιότητας και της ουσιαστικής αναβάθμισης των πανεπιστημίων.

Συγκεκριμένα:

Η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως, παρουσίασε το νομοσχέδιο για την ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων με την κοινωνία.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του κυβερνητικού εκπροσώπου Γιάννη Οικονόμου στόχος του νομοσχεδίου είναι να διαμορφωθεί ένα πανεπιστήμιο πιο ποιοτικό, πιο αυτόνομο, πιο λειτουργικό, πιο εξωστρεφές, σε μεγαλύτερη σύνδεση με την κοινωνία και τις ανάγκες της.

-Πολλαπλασιάζει τις προοπτικές των φοιτητών και διευρύνει τους ορίζοντές τους, τόσο σε γνωστικό – ακαδημαϊκό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.

-Παρακινεί τα μέλη ΔΕΠ να καινοτομήσουν και τα ενθαρρύνει να εξελιχθούν, μέσω ενός πιο αξιοκρατικού, πιο ποιοτικού και λιγότερο γραφειοκρατικού πλαισίου.

-Εξελίσσει το ελληνικό πανεπιστήμιο σε ζωντανή κυψέλη διερεύνησης, επικοινωνίας, δράσης και έκφρασης που πρωτοπορεί και ηγείται των επιστημονικών εξελίξεων του 21ου αιώνα.

-Ενισχύει το αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας, με πανεπιστήμια που διαχέουν τα οφέλη στην κοινωνία, ενώ συνδιαλέγονται με τον παραγωγικό ιστό, καθώς και την αγορά εργασίας. Το Πανεπιστήμιο γίνεται πιο εξωστρεφές, λειτουργεί μέσα στην κοινωνία, για την κοινωνία.

Το νομοσχέδιο διαρθρώνεται σε 4 άξονες:

Πρώτος άξονας: Αναβάθμιση ποιότητας Α.Ε.Ι.

i. Εκσυγχρονισμός προγραμμάτων σπουδών. Ενδεικτικά:

-Διεπιστημονικά κοινά – διπλά προπτυχιακά μεταξύ πανεπιστημιακών Τμημάτων του ίδιου ή άλλων Α.Ε.Ι..

-Δυνατότητα επιλογής μαθημάτων από προγράμματα σπουδών άλλων Τμημάτων της ίδιας ή άλλης Σχολής εντός του Α.Ε.Ι., κατά τις προπτυχιακές σπουδές.

-«Ελληνικό Erasmus». Θέσπιση συστήματος εσωτερικής κινητικότητας φοιτητών μεταξύ Ελληνικών Πανεπιστημίων. Π.χ. ένας φοιτητής της Νομικής να μπορεί να παρακολουθήσει ένα εξάμηνο στην Αρχιτεκτονική.

-Επαγγελματικά μεταπτυχιακά και απασχόληση εμπειρογνωμόνων από την αγορά εργασίας.

-Βιομηχανικά διδακτορικά. Π.χ. έστω ότι μια εταιρεία που παράγει ανεμογεννήτριες αναζητά έναν νέο τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων της. Η εταιρεία αυτή μπορεί να κάνει μια προκήρυξη για έναν υποψήφιο διδάκτορα, προκειμένου να πραγματοποιήσει έρευνα πάνω σε αυτό το αντικείμενο.

-Πλήρες πλαίσιο για τη διεξαγωγή πρακτικής άσκησης.

ii. Ενίσχυση ερευνητικής δραστηριότητας. Ενδεικτικά:

-Ίδρυση ερευνητικών κέντρων και διϊδρυματικών ερευνητικών κέντρων (με Πανεπιστήμια του εξωτερικού).

-Δυνατότητα στελέχωσης με ερευνητές επί θητεία.

-Προσέλκυση Επισκεπτών Καθηγητών και Ερευνητών από Πανεπιστήμια του εξωτερικού.

-Προώθηση δράσεων ανταλλαγής-κινητικότητας Ερευνητών.

-Ανάπτυξη κοινών ερευνητικών υποδομών (core facilities), δημιουργώντας οικονομίες κλίμακας.

iii. Σύγχρονο, πιο αξιοκρατικό σύστημα εκλογής και εξέλιξης μελών ΔΕΠ. Ενδεικτικά φίλτρα διαφάνειας και αντικειμενικότητας, ενάντια σε φωτογραφικές επιλογές «ημετέρων»:

-Μητρώο γνωστικών αντικειμένων το οποίο καταρτίζεται σε ουδέτερο χρόνο.

-Μητρώο εσωτερικών και εξωτερικών εκλεκτόρων ανά γνωστικό αντικείμενο του Μητρώου.

-Έλεγχος και επικύρωση των Μητρώων από την Κοσμητεία.

-Εκπόνηση ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων βάσει των αναγκών κάθε Τμήματος.

-Συγκρότηση εκλεκτορικών σωμάτων με διαδικασίες που ενισχύουν το αδιάβλητο.

-Αύξηση κριτηρίων αριστείας για την εκλογή και εξέλιξη Μελών ΔΕΠ.

Δεύτερος άξονας: Ενίσχυση λειτουργικότητας Α.Ε.Ι.

i. Αξιοποίηση θεσμικών εργαλείων για ενίσχυση αποτελεσματικότητας και οργανωτικής λειτουργίας των Α.Ε.Ι., εκτός από Οργανισμό-Εσωτερικό Κανονισμό. Ενδεικτικά:

-Πολυετές Στρατηγικό Σχέδιο και σύστημα στοχοθεσίας.

-Σχέδιο Ψηφιακού Μετασχηματισμού.

-Σχέδιο Αειφορίας και Ανάπτυξης.

-Σχέδιο Προσβασιμότητας ΑμεΑ.

ii. Απελευθέρωση πλαισίου διεξαγωγής έρευνας από γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες, ιδίως σε θέματα οικονομικής διαχείρισης των ερευνητικών έργων-προγραμμάτων.

Τρίτος άξονας: Προώθηση σύνδεσης Α.Ε.Ι. με την κοινωνία

i. Αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων-Ενίσχυση επιχειρηματικότητας. Ενδεικτικά, θέσπιση πλαισίου για start-ups φοιτητών-διδακτόρων-μεταδιδακτόρων (incubators/pre-incubators).

ii. Παροχή υπηρεσιών από εργαστήρια προς πολίτες-φορείς. Θέσπιση πλήρους πλαισίου, π.χ. pro bono υπηρεσίες συμβουλευτικής ψυχολογίας σε ευάλωτες ομάδες από πανεπιστημιακό εργαστήριο.

iii. Ενίσχυση της δια βίου μάθησης. Ενδεικτικά:

-Εκσυγχρονισμός του πλαισίου λειτουργίας των Κέντρων Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης.

-Δυνατότητα οργάνωσης επιμορφωτικών προγραμμάτων για την κάλυψη αναγκών επιμόρφωσης προσωπικού ιδιωτικών φορέων. Π.χ. επιμόρφωση για διαχείριση αποβλήτων βάσει αρχών κυκλικής οικονομίας σε προσωπικό μιας αλυσίδας ξενοδοχείων.

iv. Υποστήριξη διεθνοποίησης και ανάπτυξης συνεργασιών. Ενδεικτικά, δυνατότητα θέσπισης θερινών – χειμερινών προγραμμάτων σπουδών.

Τέταρτος άξονας: Εκσυγχρονισμός ΔΟΑΤΑΠ

Θέσπιση ευέλικτου πλαισίου για ακαδημαϊκή αναγνώριση πτυχίων από Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Ενδεικτικά:

-Ίδρυση Μητρώων των ακαδημαϊκά αναγνωρισμένων Πανεπιστημίων της αλλοδαπής και των αλλοδαπών προγραμμάτων σπουδών κάθε κύκλου.

-Κατάργηση της υποβολής ατομικής αίτησης για την έκδοση ατομικής πράξης ακαδημαϊκής αναγνώρισης από μέρους των πολιτών που έχουν σπουδάσει στα ανωτέρω Πανεπιστήμια και θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην Ελλάδα. Αυτόματη ακαδημαϊκή αναγνώριση εφόσον ο υποψήφιος εμπίπτει στις κατηγορίες του Μητρώου.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, παρουσίασε το νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση της οδηγίας 2019/713 για την καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας μέσων πληρωμής πλην των μετρητών.

Σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου με το νομοσχέδιο επιδιώκεται η αντιμετώπιση αδικημάτων που συνιστούν απειλή για την ασφάλεια, αντιπροσωπεύουν πηγή εισοδήματος για το οργανωμένο έγκλημα και ευνοούν την ανάπτυξη άλλων εγκληματικών δραστηριοτήτων, όπως της τρομοκρατίας και της διακίνησης ναρκωτικών. Επίσης, συνιστούν εμπόδιο στην ψηφιακή ενιαία αγορά, διότι διαβρώνουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και προκαλούν άμεσες οικονομικές ζημιές.

Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η αντιμετώπιση της απάτης και της πλαστογραφίας μέσων πληρωμής πλην των μετρητών με τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και κυρώσεων σχετικά με τα μέσα αυτά πληρωμής, προκειμένου να συνεχιστεί ανεμπόδιστα η ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας, αλλά και να διευκολυνθεί η διάδοση της καινοτομίας στον τομέα των τεχνολογιών πληρωμών. Ιδιαιτέρως επιδιώκεται η διεύρυνση της προστασίας των παραδοσιακών υλικών μέσων πληρωμής και στα άυλα μέσα πληρωμής, που σχετίζονται με το ψηφιακό περιβάλλον. Σκοπός είναι, επίσης, η διευκόλυνση της πρόληψης των αδικηµάτων αυτών και η παροχή συνδρομής και στήριξης στα θύματα. Είναι επομένως αναγκαίο να ποινικοποιηθούν οι εγκληματικές συμπεριφορές που περιγράφονται στην Οδηγία και αφορούν άυλα μέσα πληρωμής σχετιζόμενα με το ψηφιακό περιβάλλον, διότι η ποινικοποίηση αυτή δεν καλύπτεται από τις υφιστάμενες διατάξεις.

Επίσης, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, παρουσίασε το νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση των οδηγιών 2019/770 και 2019/771 σχετικά με τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου και ψηφιακών υπηρεσιών, καθώς και τις πωλήσεις αγαθών.

α) Η Οδηγία (ΕΕ) 2019/770 σχετικά με τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου και ψηφιακών υπηρεσιών περιλαμβάνει καινοτόμες διατάξεις, με δεδομένο ότι τα ζητήματα που τίθενται από αυτήν δεν είχαν ρυθμιστεί έως τώρα στο εθνικό δίκαιο. Οι διατάξεις που ενσωματώνουν την Οδηγία 2019/770:

-Ισχύουν σε κάθε σύμβαση, ανεξάρτητα από το αν ο λήπτης του ψηφιακού περιεχομένου είναι καταναλωτής ή όχι. Ωστόσο, αποτελούν αναγκαστικό δίκαιο μόνο σε περίπτωση λήπτη καταναλωτή.

-Εφαρμόζονται τόσο όταν καταβάλλεται τίμημα για το ψηφιακό περιεχόμενο-ψηφιακές υπηρεσίες, όσο και όταν αντί για τίμημα παρέχονται προσωπικά δεδομένα.

-Θεσπίζουν κανόνες που αφορούν τις συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου (λ.χ. προγράμματα υπολογιστών και εφαρμογές για φορητές συσκευές, καθώς και αρχεία βίντεο και ήχου σε ψηφιακή μορφή) και ψηφιακών υπηρεσιών (λ.χ. υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους και μέσα κοινωνικής δικτύωσης).

β) Η οδηγία 2019/771 αντικαθιστά την οδηγία 1999/44, σχετικά με ορισμένες πτυχές της πώλησης και των εγγυήσεων καταναλωτικών αγαθών, η οποία μεταφέρθηκε στην εθνική έννομη τάξη με τον ν. 3043/2002, ο οποίος επέφερε ουσιώδεις τροποποιήσεις στο δίκαιο της πώλησης (άρθρα 534 – 572 του Αστικού Κώδικα). Οι διατάξεις που ενσωματώνουν την Οδηγία 2019/771:

-Αποσκοπούν στη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς και την ασφάλεια δικαίου.

-Εφαρμόζονται σε κάθε σύμβαση πώλησης. Οι ειδικές διατάξεις που αφορούν αποκλειστικά στην προστασία των καταναλωτών (π.χ. τα ζητήματα των εμπορικών εγγυήσεων) εφαρμόζονται μόνο για καταναλωτές.

-Οι πωλητές πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα αγαθά που παραδίδονται στον αγοραστή είναι σύμφωνα με τη σύμβαση πώλησης, καθώς: είναι σύμφωνα με όσα συμφωνήθηκαν στη σύμβαση, π.χ. αντιστοιχούν στην περιγραφή, τον τύπο, την ποσότητα, την ποιότητα και έχουν τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται από τη σύμβαση, είναι κατάλληλα για τους συμφωνηθέντες σκοπούς και πληρούν αντικειμενικά κριτήρια συμμόρφωσης.

-Οι πωλητές φέρουν ευθύνη για οποιαδήποτε έλλειψη ανταπόκρισης που καθίσταται εμφανής εντός δύο ετών από την παράδοση. Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους, ο αγοραστής δεν οφείλει να αποδείξει ότι το ελάττωμα υπήρχε κατά τον χρόνο παράδοσης. Διευρύνεται συνεπώς η προστασία του αγοραστή, καθώς μέχρι τώρα το τεκμήριο ύπαρξης του ελαττώματος ήταν έξι μήνες.

-Προβλέπεται ιεράρχηση των δικαιωμάτων που μπορεί να ασκήσει ο αγοραστής σε περίπτωση ύπαρξης ελαττώματος σε ένα προϊόν.

Ο υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, παρουσίασε το νομοσχέδιο για την ίδρυση Πάρκου Ναυτικής Παράδοσης.

Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, επιδιώκεται να ρυθμιστεί ρητά και ανεπιφύλακτα το ιδιοκτησιακό καθεστώς συγκεκριμένων εκτάσεων με σκοπό τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της ανέγερσης ενός πολιτιστικού χώρου με την επωνυμία «Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης» στο Δέλτα του Φαλήρου, που πρόκειται να γίνει εξ ολοκλήρου από πόρους που θα προκύψουν από δωρεά ιδιώτη. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων:

-Καθορίζεται με ακρίβεια ποιες εκτάσεις πρόκειται να παραχωρηθούν κατά κυριότητα ή χρήση στο Ταμείο Εθνικού Στόλου, επ’ ωφελεία του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, αντίστοιχα.

-Ρυθμίζονται διαδικαστικά ζητήματα που αφορούν στην παραχώρηση.

-Προσδιορίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η παραχώρηση των εκτάσεων αίρεται, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι οι εκτάσεις που παραχωρήθηκαν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό για τον οποίο παραχωρήθηκαν.

-Καταργούνται παραχωρητήρια που έχουν εκδοθεί κατά καιρούς, προκειμένου να μη δημιουργείται αμφιβολία ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των οικείων εκτάσεων.

Από τη δημιουργία του πάρκου πρόκειται να αναβαθμιστεί η ευρύτερη περιοχή, ενώ παράλληλα θα δημιουργηθούν και θέσεις εργασίας, τόσο κατά την ανέγερση όσο και κατά τη λειτουργία του χώρου. Μάλιστα, οι ωφέλειες αυτές θα αντληθούν χωρίς κόστος για το ελληνικό Δημόσιο, διότι το πάρκο θα ανεγερθεί από πόρους που θα προκύψουν από δωρεά ιδιώτη.

Τέλος, το υπουργικό Συμβούλιο μετά από εισήγηση του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρήστου Στυλιανίδη, ενέκρινε την τροποποίηση της πράξης υπουργικού συμβουλίου 10/2021 για τη σύσταση, συγκρότηση και λειτουργία της Διυπουργικής Επιτροπής Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της Επιτροπής αυτής.