O πληθωρισμός ήρθε για να μείνει
Ζούμε την εποχή όπου ο κόσμος θεωρεί ότι το σύστημα δεν λειτουργεί προς όφελος του αλλά εις βάρος του
Λέξεις Αντώνης Ελευθεριάδης*
Η αύξηση των τιμών ενέργειας, φαγητού, μετάλλου και άλλων αγαθών, δημιουργεί ένα βάρος στην παγκόσμια οικονομία που δεν θα φύγει ως δια μαγείας. Οι επικεφαλής των Κεντρικών Τραπεζών αποδέχονται πια ότι ο πληθωρισμός δεν είναι συγκυριακό φαινόμενο, δεν είναι παροδικός, αλλά θα μας συντροφεύει τα επόμενα χρόνια.
Στο οπλοστάσιο τους, η άνοδος των επιτοκίων έχει συγκεκριμένη οροφή, όσο το αντέχει ο πιο επιβαρυμένος δανειολήπτης που έχει τον όγκο να γονατίσει το σύστημα. Για τις Η.Π.Α. ο σχεδιασμός ενδέχεται να είναι το 4%, για την Ευρώπη δεν μπορεί να υπερβεί το 1% και με δεδομένη την δημιουργία ενός μηχανισμού στήριξης, ειδάλλως η Ιταλία θα εκτροχιαστεί.
Η παγκόσμια ύφεση φαντάζει ως ένα πολύ πιθανό σενάριο, αλλά για τους αναλυτές ο πληθωρισμός είναι πιο επικίνδυνος. Η στρατηγική των κυβερνώντων ως τώρα βασίζονταν κυρίαρχα στην παραδοχή ότι ο πληθωρισμός θα φύγει μόλις επανέλθει ισορροπία στις εφοδιαστικές αλυσίδες και ο πόλεμος σταματήσει, τουτέστιν αρκούσε ο κόσμος να κάνει υπομονή. Ευνοούσε η άνοδος των τιμών και τα επιβαρυμένα με χρέη κράτη καθώς χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια το ονομαστικό Α.Ε.Π. ανεβαίνει και ο λόγος Α.Ε.Π. προς χρέος ελαφραίνει.
Οι αναλυτές τα προηγούμενα χρόνια εκτιμούσαν ότι ο πληθωρισμός είναι μια λύση για το παγκόσμιο χρέος με δεδομένο ότι μια παγκόσμια αναδιάρθρωση χρέους δεν είναι ορατή.Τα δεδομένα δεν είναι πια αυτά όμως, ο πληθωρισμός ήρθε για να μείνει.Οι επιχειρήσεις δεν απορροφούν καθόλου το κόστος και οι εργαζόμενοι αδυνατούν να διαπραγματευτούν συλλογικά με την ίδια ταχύτητα που τρέχει ο πληθωρισμός. Ακόμα και τα συνδικάτα που είναι ισχυρά δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν.
Η παραδοχή που πρέπει να κάνει το πολιτικό και οικονομικό σύστημα είναι ότι ο πλουσιότερος πρέπει να επωμιστεί αυτό το κόστος. Πρέπει να μειωθούν τα περιθώρια κερδών για ένα διάστημα ειδικά για συγκεκριμένες εταιρείες. Όπως αναφέρει ο Guardian, ο διευθύνων σύμβουλος της BP Bernard Looney περιέγραψε την εταιρεία ως «κυριολεκτικά μια ταμειακή μηχανή». Ο τομέας των βασικών υλικών έχει δει τα καθαρά του κέρδη να αυξάνονται κατά 37 δισ. £, στον ενεργειακό τομέα κατά £12 δις. Στην Ελλάδα έχει χρησιμοποιηθεί η άνοδος των τιμών ενέργειας για να ενισχύσει και δημοσιονομικά το κράτος μέσα από τους έμμεσους φόρους.
Ο πληθωρισμός ασκεί τρομερή κοινωνική και κατ’ επέκταση πολιτική πίεση. Αναμένεται να φανεί στις ενδιάμεσες εκλογές στις Η.Π.Α.Πλέον οι εφημερίδες σε όλη την χώρα, όπως οι ΝΥtimesφιλοξενούν άρθρα πως για να ανταπεξέλθουν, οι άνθρωποι σε όλη τη χώρα αλλάζουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες.
Η Ευρώπη προσεύχεται για ήπιο χειμώνα και ο ενεργειακός πόλεμος θα την βρει βαριά λαβωμένη. Η ενεργειακή μετάβαση δυσκολεύει με τον πλανήτη να είναι το κύριο θύμα. Το Ηνωμένο Βασίλειο, παράλληλα, εξετάζει το ενδεχόμενο διακοπής των αγωγών διασύνδεσης φυσικού αερίου προς τις χώρες της ΕΕ στο πλαίσιο ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης, εάν η κατάσταση του εφοδιασμού επιδεινωθεί, μετέδωσαν οι FinancialTimes.
Παράλληλα η εποχή αυξάνει την γεωπολιτική ένταση σε όλες τις εστίες, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αιγαίο, Συρία, Βαλκάνια, Ταιβάν όλες οι αναθεωρητικές δυνάμεις θεωρούν ότι ο αναβρασμός ενισχύει την διαπραγματευτική τους θέση. Οι εθνικισμοί εντείνονται.
Το κράτος, οι εταιρείες και λιγότερο οι καταναλωτές πρέπει να μοιράσουν το κόστος δίκαια, ούτε καν ισομερώς. Η έλλειψη δικαιοσύνης δημιουργεί πάντα κοινωνική ένταση και η ένταση ανατροπές και πολέμους. Ζούμε την εποχή όπου ο κόσμος θεωρεί ότι το σύστημα δεν λειτουργεί προς όφελος του αλλά εις βάρος του. Ο πληθωρισμός μπορεί να αποτελέσει την αιτία να εκτονώσει την οργή του.
Η δημοκρατία μας δεν εκτονώνει αρκετά γρήγορα τον παραγόμενο θυμό και τα ολοένα πιο ελεγχόμενα Μ.Μ.Ε. δεν τον εκφράζουν. Τα socialmediaεξωτερικεύουν την φωνή του, αλλά πετυχαίνουν πιο πολύ να παράγουν θόρυβο, παρά πολιτικά γεγονότα. Χρειαζόμαστε πολιτικές που θα πετυχαίνουν συναίνεση και κοινωνική αποδοχήκαι δεν θα λειτουργούν ετεροβαρώς ευνοώντας τους λίγους.
*Ο Αντώνης Ελευθεριάδης είναι τραπεζικό στέλεχος, πιστοποιημένος στην παροχή επενδυτικών συμβουλών
