Οδεύουμε προς μια νέα «Συμμαχία Αφρικής – Ευρώπης»

Στις 12 Σεπτεμβρίου, με την ευκαιρία της ομιλίας του για την κατάσταση της Ένωσης, ο Πρόεδρος κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε: «Η Αφρική δεν χρειάζεται φιλανθρωπία, χρειάζεται πραγματική και δίκαιη εταιρική σχέση. Και εμείς, οι Ευρωπαίοι, χρειαζόμαστε αυτή την εταιρική σχέση εξίσου. Σήμερα προτείνουμε μια νέα «Συμμαχία μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης για βιώσιμες επενδύσεις και θέσεις εργασίας». Η Συμμαχία αυτή, όπως την οραματιζόμαστε, θα συμβάλει στη δημιουργία έως και 10 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας μόνο τα επόμενα 5 έτη. Πιστεύω ότι θα πρέπει να εξελίξουμε τις πολυάριθμες εμπορικές συμφωνίες ΕΕ-Αφρικής σε μια διηπειρωτική συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών, ως οικονομική εταιρική σχέση μεταξύ ίσων.»

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει μια νέα «Συμμαχία Αφρικής – Ευρώπης για βιώσιμες επενδύσεις και θέσεις εργασίας» με σκοπό την ουσιαστική τόνωση των επενδύσεων στην Αφρική, την ενίσχυση του εμπορίου, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την επένδυση στην εκπαίδευση και τις δεξιότητες. Η σημερινή δέσμη μέτρων βασίζεται στις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στη σύνοδο κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αφρικανικής Ένωσης που πραγματοποιήθηκε πέρυσι τον Νοέμβριο στο Αμπιτζάν, όταν οι εκπρόσωποι των δύο ηπείρων συμφώνησαν να ενισχύσουν την εταιρική σχέση τους. Η δέσμη μέτρων καθορίζει τα καίρια πεδία δράσης για μια πιο ισχυρή οικονομική ατζέντα για την ΕΕ και τους Αφρικανούς εταίρους της.

Η Ύπατη Εκπρόσωπος / Αντιπρόεδρος Φεντερίκα Μογκερίνι ανέφερε: «Η Ευρώπη και η Αφρική έχουν πολλά κοινά συμφέροντα: θέλουμε και οι δύο μια ισχυρότερη Αφρική – με ποιοτικές θέσεις εργασίας για τη νεολαία της, καλύτερο επιχειρηματικό κλίμα και ειρήνη και ασφάλεια για όλους. Στα χρόνια αυτά αρχίσαμε να οικοδομούμε μια πραγματική εταιρική σχέση με την Αφρική. Είμαστε ήδη ισχυροί πολιτικοί εταίροι, το επόμενο βήμα είναι να καταστούμε πραγματικοί οικονομικοί εταίροι και να εμβαθύνουμε τις εμπορικές και επενδυτικές μας σχέσεις. Θέλουμε να δώσουμε στους νέους ευκαιρίες για να πραγματοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους. Η τόνωση υπεύθυνων επενδύσεων στην Αφρική είναι επωφελής και για τις δύο πλευρές.»

Ο Επίτροπος Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης, κ. Νέβεν Μίμιτσα, δήλωσε σχετικά: «Αυτή η συμμαχία αφορά την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων και διερευνά τις τεράστιες ευκαιρίες που μπορούν να παραγάγουν οφέλη για τις οικονομίες τόσο της Ευρώπης όσο και της Αφρικής. Πρόκειται για την ενίσχυση της εταιρικής σχέσης μας και τη στήριξη κάθε αφρικανικής πρωτοβουλίας, όπως η αφρικανική ηπειρωτική ζώνη ελεύθερων συναλλαγών.»

Η σημερινή πρόταση επιδεικνύει δέσμευση όσον αφορά την εταιρική σχέση Αφρικής – ΕΕ και σκιαγραφεί ένα σύνολο βασικών ενεργειών που περιλαμβάνουν:

• την τόνωση των στρατηγικών επενδύσεων και την ενίσχυση του ρόλου του ιδιωτικού τομέα, ιδίως μέσω της αυξημένης ελαχιστοποίησης των κινδύνων των επενδυτικών έργων μέσω ανάμειξης επιχορηγήσεων και δανείων και εγγυήσεων·
• την επένδυση σε ανθρώπους, μέσω των επενδύσεων σε εκπαίδευση και δεξιότητες, σε ηπειρωτικό και εθνικό επίπεδο για να ενισχυθεί η απασχολησιμότητα και να αντιστοιχηθούν δεξιότητες και θέσεις εργασίας, συμπεριλαμβανομένων και υποτροφιών και προγραμμάτων ανταλλαγής, ιδίως μέσω του Erasmus+·
• την ενίσχυση του περιβαλλοντικού και επενδυτικού κλίματος, ιδίως με την ενίσχυση του διαλόγου με Αφρικανούς εταίρους και την υποστήριξη των μεταρρυθμίσεών τους στον τομέα αυτό·
• την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της οικονομικής ολοκλήρωσης και του εμπορίου: Με βάση την υλοποίηση της αφρικανικής ηπειρωτικής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών, η μακροπρόθεσμη προοπτική είναι η δημιουργία συνεκτικής διηπειρωτικής συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ της ΕΕ και της Αφρικής. Για να προετοιμαστεί η συμφωνία αυτή, θα πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης, οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων των σφαιρικών και σε βάθος ζωνών ελεύθερων συναλλαγών που προσφέρονται στις χώρες της Βόρειας Αφρικής, και άλλα εμπορικά καθεστώτα με την ΕΕ, ως δομικά στοιχεία προς όφελος της Αφρικανικής ηπειρωτικής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών·
• την κινητοποίηση μιας σημαντικής δέσμης χρηματοοικονομικών πόρων, όπως αντικατοπτρίζεται ιδίως στη φιλόδοξη πρόταση για το μελλοντικό πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ όσον αφορά την εξωτερική χρηματοδότηση, όπου η Αφρική επισημαίνεται ως περιοχή προτεραιότητας.

Αναμενόμενα αποτελέσματα

Η Συμμαχία θα οδηγήσει σε συγκεκριμένα αποτελέσματα, όπως η δημιουργία 10 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας τα επόμενα 5 χρόνια. Με τη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ που θα κινητοποιηθεί μέχρι το 2020:

• 35 000 φοιτητές και ακαδημαϊκοί από την Αφρική θα επωφεληθούν από το Erasmus+ έως το 2020. Περαιτέρω 70 000 θα ωφεληθούν έως το 2027, φθάνοντας συνολικά τις 105 000 σε δέκα χρόνια.
• 750 000 άτομα θα λάβουν επαγγελματική κατάρτιση για την ανάπτυξη δεξιοτήτων.
• 30 εκατομμύρια άτομα και επιχειρήσεις θα έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια χάρη στη μόχλευση επενδύσεων της ΕΕ στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας κατά 5 GW.
• 24 εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν πρόσβαση σε οδικό δίκτυο ανοικτό όλες τις εποχές με τη μόχλευση επενδύσεων στις υποδομές μεταφορών.
• Αναμένεται να δημιουργηθούν 3,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Αφρική στο πλαίσιο του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου μόνο από τα επενδυτικά προγράμματα που επικεντρώνονται στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
• Με εγγύηση ύψους 75 εκατ. ευρώ, ένα πρόγραμμα επενδύσεων από το εξωτερικό επενδυτικό σχέδιο θα δημιουργήσει 800 000 θέσεις εργασίας.

Τους επόμενους μήνες θα διοργανωθούν διαβουλεύσεις και διάλογος με Αφρικανούς εταίρους για τον καθορισμό κοινών προτεραιοτήτων και την ανάληψη περαιτέρω δράσεων. Η Συμμαχία θα λάβει υπόψη την ποικιλομορφία στην αφρικανική ήπειρο και τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, συμπεριλαμβανομένων των συμβατικών σχέσεων των χωρών της Βόρειας Αφρικής μέσω των συμφωνιών σύνδεσης και της εμπειρίας τους από τη συνεργασία με την ΕΕ μέσω της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας.

Ιστορικό

Η πρόταση της Επιτροπής για μια «Συμμαχία Αφρικής — Ευρώπης για βιώσιμες επενδύσεις και θέσεις εργασίας» εντάσσεται σε μια δέσμη μέτρων, η οποία περιλαμβάνει πρόταση για μια πιο αποδοτική χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική για επενδύσεις εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα συμβάλει στην υποστήριξη των επενδύσεων στην Αφρική.

Υπό την ηγεσία του Προέδρου κ. Γιούνκερ, η ΕΕ ενίσχυσε την εταιρική σχέση της με την Αφρική, μεταξύ άλλων, με νέα καινοτόμα εργαλεία, εκτός από τα κλασικά μέσα συνεργασίας, ιδίως το πολύ φιλόδοξο Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο.

Η ΕΕ είναι ο πλησιέστερος γείτονας της Αφρικής και ο μεγαλύτερος επενδυτής, ο κυριότερος εμπορικός εταίρος και εταίρος ανάπτυξης, καθώς και βασικός πάροχος ασφάλειας. Η ΕΕ διαθέτει 31 δισ. ευρώ για επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια στην Αφρική το διάστημα μεταξύ 2014 και 2020 για την τόνωση της οικονομίας της Αφρικής, ώστε να δοθεί στους νέους σε κάθε γωνιά της ηπείρου μια ευκαιρία να οικοδομήσουν το μέλλον τους, να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια και η πρόσβαση στην ενέργεια, καθώς και να παγιωθούν η χρηστή διακυβέρνηση και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα κράτη μέλη της ΕΕ προέβησαν σε απόθεμα επενδύσεων ύψους 291 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2016, γεγονός που καθιστά την ΕΕ τον μεγαλύτερο επενδυτή στην Αφρική. Η ΕΕ προσφέρει επίσης ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ μέσω συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης, συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων των σφαιρικών και σε βάθος ζωνών ελεύθερων συναλλαγών με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και του καθεστώτος «Όλα εκτός από όπλα» με τις αφρικανικές χώρες.