Οι δημιουργοί του εμβολίου της Pfizer/BiοNTech παρέλαβαν το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ»

Σε μια λαμπρή τελετή, στο εμβληματικό μνημείο της Ροτόντας, παρουσία της Πρόεδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, απονεμήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης το φετινό βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» στο ζευγάρι των επιστημόνων που ανέπτυξε το πρώτο εμβόλιο ενάντια στον κορονοϊό, τους δρ. Ογκούρ Σαχίν και Εζλέμ Τουρετσί.

Η Θεσσαλονίκη φιλοξένησε κορυφαίες προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής, της διπλωματίας, της δικαιοσύνης, των επιστημών και του πολιτισμού.

Η φετινή βράβευση έφερε στην πόλη το σύνολο σχεδόν των μελών της Συμβουλευτικής και Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος από όλη την Ευρώπη. Ανάμεσα σε αυτούς που θα επισκεφθούν την Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη για να τιμήσουν με την παρουσία τους την τελετή απονομής είναι η Mary McAleese, π. Πρόεδρος της Ιρλανδίας, η Tarja Halonen, π. Πρόεδρος της Φινλανδίας, η Rita Süssmuth, π. Πρόεδρος της Γερμανικής Βουλής, ο Karl Prince zu Schwarzenberg, π. Υπουργός Εξωτερικών της Τσεχίας, και ο Sir Ivan Rogers, π. Πρεσβευτής της Αγγλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Maria Luisa Poncela, π. Υφυπουργός Εμπορίου και Γενική Γραμματέας Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας της Ισπανίας.

Σεχίν – Τουρετσί μίλησαν για τις μάχες με ασθένειες στις οποίες «ρίχνεται» άμεσα η τεχνολογία mRNA

Τους λόγους για τους οποίους η τεχνολογία mRNA σηματοδοτεί μία νέα εποχή στην ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων για την αντιμετώπιση και πρόληψη ασθενειών όπως ο καρκίνος, το AIDS, η ελονοσία, τα αυτοάνοσα, ανέπτυξε το ζευγάρι των επιστημόνων Ογκούρ Σαχίν και Εζλέμ Τουρετσί, μιλώντας στη Θεσσαλονίκη, όπου σε μια τελετή που πραγματοποιήθηκε στο μνημείο της Ροτόντας, αποδέχθηκαν το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» για τη συμβολή τους στην παρασκευή του πρώτου εμβολίου κατά του κορονοϊού.

Ο κ. Σαχίν εξήγησε πως η ταχύτατη διάδοση του κορονοϊού στον πλανήτη υπήρξε μία «ιστορική κατάσταση» και μέσα στη συνθήκη αυτή η ανάπτυξη του εμβολίου ήταν «μία ανεπανάληπτη επιτυχία», καθώς «πρόκειται για μία νέα τεχνολογία που αναπτύχθηκε σε χρόνο ρεκόρ». Ωστόσο, επισήμανε ο επιστήμονας, «τα εμβόλια mRNA σηματοδοτούν μία νέα εποχή για την ανάπτυξη των φαρμάκων», επειδή «για πρώτη φορά στην ιστορία έχουμε ένα φάρμακο που βασίζεται σε νέα τεχνολογία και αναπτύχθηκε τόσο γρήγορα, τόσο επιτυχημένα και έγινε διαθέσιμο σε εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως».

«Πρόκειται για ένα σημείο καμπή και αυτό δε θα μπορούσε να γίνει σε ένα μόνο στάδιο. Αυτή η καινοτομία βασίζεται στην επιτυχία και σύμπραξη των πολλών. Αποτελεί ένα συσσωρευτικό επίτευγμα της τεχνολογίας και της ανακάλυψης από διαφόρους τομείς των τελευταίων 30 χρόνων, που βοήθησαν να δημιουργήσουμε αυτή την έννοια σε μία τεχνολογία που θα έχει ιδιαίτερες ιδιότητες», επισήμανε, εξηγώντας ότι «το mRNA ξεπερνά διάφορα προβλήματα που υπήρχαν για αυτόν τον λόγο κινείται τόσο γρήγορα», αφού «αντί να δημιουργεί την πρωτεΐνη έξω από το σώμα, το mRNA είναι ένα εξαιρετικό μόριο, που δίνει τη δυνατότητα στο ανθρώπινο σώμα να αναπτύξει αυτήν την πρωτεΐνη».

Ο κ. Σαχίν εξέφρασε τη βεβαιότητα πως «η εδραίωση της τεχνολογίας mRNA αποτελεί ένα σημείο καμπή για φαρμακοβιομηχανία», συγκρίνοντας την τεχνολογία με εκείνη που έδωσε τη δυνατότητα να χρησιμοποιούμε την ινσουλίνη στο σώμα μας. «Αυτό ήταν πριν από 40 χρόνια. Η ανάπτυξη των εμβολίων με mRNA για την καταπολέμηση του κορονοϊού απόδειξε την αποτελεσματικότητά τους. Και όχι μόνο είναι εντυπωσιακό ότι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο μπόρεσε να αναπτυχθεί σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, αλλά επίσης το γεγονός ότι οι εταιρίες μας, η Pfizer και η BioNTech μπόρεσαν να παράγουν δισεκατομμύρια δόσεις και να τις διανείμουν σε όλον τον κόσμο, είναι κάτι απίστευτο που ξεπέρασε όλες τις προσδοκίες μας».

«Από το επόμενο έτος η χρήση εμβολίων mRNA για άλλες νόσους»

Σχετικά με τον ρόλο που θα έχουν τα εμβόλια mRNA στο μέλλον ο κ. Σαχίν τόνισε πως θα αξιοποιηθούν στην αντιμετώπιση των πανδημιών «γι’ αυτόν τον λόγο βρίσκονται υψηλά στην ατζέντα των κυβερνήσεων παγκοσμίως» και εκτίμησε ότι «περιμένουμε μια επιτάχυνση της δημιουργίας, ανάπτυξης και εξέλιξης των εμβολίων mRNA», κάτι που αποτελεί «ευκαιρία για όλους μας ώστε τα εμβόλια αυτά να γίνουν πιο αποτελεσματικά».

«Πιστεύουμε ότι η τεχνολογία αυτή θα μας δώσει τη δυνατότητα να καταπολεμήσουμε ανίατες μέχρι τώρα ασθένειες και νόσους, όπως η ελονοσία, η φυματίωση και το AIDS, που προκαλούν πολλούς θανάτους ιδίως σε χώρες που δεν είναι τόσο αναπτυγμένες. Θα χρησιμοποιήσουμε αυτά τα εμβόλια για να καταπολεμήσουμε όλες τις μάστιγες της ανθρωπότητας. Το εμβόλιο αυτό είναι το αποτέλεσμα της ομορφιάς της συνεργασίας μεταξύ πολλών εμπλεκομένων όπως του ΠΟΥ και άλλων χρηματοδοτικών οργανισμών».

Ο σχεδιασμός αυτός, όπως διευκρίνισε ο κ. Σαχίν «υποστηρίζεται από ειδήμονες που μελετούν αυτές τις νόσους εδώ και πολλά χρόνια» και η χρήση των εμβολίων mRNA για αυτές τις νόσους αναμένεται να ξεκινήσει την επόμενη χρονιά «και τότε θα έχουμε τις πρώτες δοκιμές με τους πρώτους υποψηφίους να συμμετέχουν», και «πρόκειται για ιστορικά επιτεύγματα που έχουν σημειωθεί στην έρευνα της Ιατρικής».

«Ταυτόχρονα αντιμετωπίζουμε πολλές προκλήσεις παγκοσμίως όπως χρόνιες νόσους στις αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες, καθώς και προβλήματα άλλα στις χώρες που δεν είναι τόσο αναπτυγμένες και είναι κυρίως προβλήματα που αφορούν την πρωτοβάθμια περίθαλψη. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις ανάγκες και προκλήσεις χρησιμοποιώντας την τεχνολογία mRNA. Θα πρέπει όχι μόνο να εγκρίνουμε τα φάρμακα mRNA, αλλά και να αυξήσουμε το χαρτοφυλάκιο αυτών των φαρμάκων. Χρειάζεται περισσότερο έρευνα για να προχωρήσουμε στο μέλλον, έτσι ώστε να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία mRNA σε διαφορετικά όργανα και κύτταρα του ανθρώπινου σώματος. Θα χρησιμοποιείται η τεχνολογία αυτή για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως αυτοάνοσων ασθενειών, του HIV», επισήμανε ο επιστήμονας.

«Η μάχη της εξατομικευμένης θεραπείας του καρκίνου»

Σχετικά με την αξιοποίηση της τεχνολογίας mRNA για την αντιμετώπιση του καρκίνου, ο κ. Σαχίν εξήγησε ότι «μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε εξατομικευμένες θεραπείες, και αυτό είναι το κλειδί για να αντιμετωπίσουμε τον καρκίνο, γιατί ο κάθε καρκίνος είναι τελείως διαφορετικός από τους άλλους».

«Το mRNA μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μεταφέρει τα μηνύματα στο ανθρώπινο σώμα, και μας δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνούμε με τα κύτταρα του ανθρώπινου σώματος και να χρησιμοποιούμε τους δικούς τους βιολογικούς μηχανισμούς για να αποτρέψουμε τις ασθένειες. Αυτό είναι το καταπληκτικό με αυτή τη μέθοδο, αυτή είναι η προοπτική της τεχνολογίας, αλλά είναι ο ανθρώπινος παράγοντας που μετράει ακόμη περισσότερο. Ας είμαστε γενναίοι και αισιόδοξοι, τα όρια της εφαρμογής του mRNA αφορούν τα όρια της βιολογίας. Αυτή τη στιγμή έχουμε κάποια όρια στη γνώση μας για τους βιολογικούς μηχανισμούς. Μόλις τους κατανοήσουμε θα μπορούμε να προχωρήσουμε περαιτέρω. Ας κατανοήσουμε πλήρως την ιστορική μας ευθύνη κι ας σκεφτούμε σε παγκόσμια κλίμακα», διευκρίνισε ο κ. Σαχίν.

«Η διαδρομή μέχρι το πρώτο εμβόλιο κατά του κορονοϊού»

Την διαδρομή από τις πρώτες μελέτες για την τεχνολογία mRNA μέχρι την ανάπτυξη του εμβολίου της Pfizer/BioNTech αφηγήθηκε η Εζλέμ Τουρετσί, παρατηρώντας ότι «η επιστήμη πραγματικά κάνει τη διαφορά σε παγκόσμια κλίμακα» αλλά και προτρέποντας «να μην περιμένουμε την επόμενη παγκόσμια κρίση για να δημιουργήσουμε αυτήν την αίσθηση του επείγοντος».

«Ας μην περιμένουμε τη φωτιά να φτάσει στην πόρτα μας, ας αντιληφθούμε τη δυναμική που έχει η συνεργασία και η επιστήμη και το πώς μπορούμε όλοι να συμβάλουμε για το καλό της ανθρωπότητας, για τη διατήρηση του πλανήτη μας και την αντιμετώπιση όλων των παγκόσμιων προκλήσεων της εποχής μας», επισήμανε και θέλησε να μοιραστεί τη βράβευση «με τους ερευνητές και τους επιστήμονες της ομάδας μας, οι οποίοι συνέβαλαν τα μέγιστα στην κατανόηση του mRNA, στη βελτίωση του mRNA και στην εφαρμογή του».

Η κ. Τουρετσί μίλησε τα τρία συστατικά που ορίζουν το πώς η επιστήμη τίθεται στην υπηρεσία της ανθρωπότητας.

«Ως επιστήμονες στηριζόμαστε κυρίως στην ακαδημαϊκή γνώση και τη βασική έρευνα. Αλλά ως επιχειρηματίες και ως ιδρυτές εταιρειών στη φαρμακευτική βιομηχανία και στον ιδιωτικό τομέα εργαστήκαμε και σε νοσοκομειακές πτέρυγες και οι δύο αναγκαστήκαμε να πούμε στους ασθενείς μας με καρκίνο ότι δεν υπήρχαν θεραπευτικές επιλογές για αυτούς. Ως επιστήμονες γνωρίζαμε ότι υπάρχουν τεράστιες πιθανότητες και δυνατότητες για την επιστήμη να κάνει τη διαφορά. Καινοτόμες τεχνολογίες, όπως το mRNA, μπορούν να βοηθήσουν. Θέλαμε λοιπόν να φέρουμε αυτές τις νέες θεραπείες, αυτές τις καινοτομίες και τεχνολογίες στα χέρια των ασθενών που παρακολουθούσαμε», ανέφερε η επιστήμονας για το συστατικό της ανθρωποκεντρικής επιστημονικής προσέγγισης.

«Ξεκινήσαμε λοιπόν να ασχολούμαστε με τον ιδιωτικό τομέα, καταλάβαμε όμως ότι η έρευνα δεν αρκεί, γιατί η έρευνα δε χρηματοδοτούνταν. Ήταν πολύ δύσκολο, υπήρχαν πολλά ρίσκα και υπήρχαν πολλές αντιδράσεις με τις οποίες ήλθαμε αντιμέτωποι. Ωστόσο υπήρξαν άνθρωποι που τους πείσαμε και πίστεψαν στις δυνατότητές μας. Τα επόμενα χρόνια καταφέραμε να εμβαθύνουμε την κατανόησή μας στην ανοσολογία, κάναμε έρευνες για το mRNA, δημιουργήσαμε ένα μάστερ της τεχνολογίας του mRNA, και καταφέραμε να ξεκινήσουμε κλινικές δοκιμές σε ασθενείς με καρκίνο με τη χρήση τεχνολογίας mRNA. Τον Ιανουάριο του 2020 αποδείξαμε τη χρήση και τη χρησιμότητα του mRNA. Στηριχθήκαμε στις δεξιότητες συνεργατών και ερευνητικής μας ομάδας και το 2020 ήλθε η στιγμή να υιοθετήσουμε και να χρησιμοποιήσουμε όλες τις γνώσεις που είχαμε αποκτήσει για το mRNA έναντι σε έναν νέο εχθρό. Καταλάβαμε ότι χρειαζόμαστε νέα γενιά επιστημόνων που θα στηριχθούν στην έρευνα και θα καταφέρουν να την εξελίξουν και θα προχωρήσουν περαιτέρω τη φαρμακευτική έρευνα και θα τη φέρουν σε νέα μονοπάτια, χωρίς ωστόσο να ξεχάσουν ποιο είναι το κύριο μέλημά μας, οι ασθενείς και οι άνθρωποι», επισήμανε.

Το δεύτερο συστατικό, συνέχισε η κ. Τουρετσί, «είναι η χρονική βιώσιμη λύση και η βιώσιμη επιστημονική πρόοδος». «Χρειαζόμαστε κουράγιο γιατί μας δίνει την αγάπη για το μέλλον, μας δίνει τη δύναμη να συνεχίσουμε για το μέλλον. Ο κορονοϊός ήταν άγνωστο πεδίο για εμάς, δεν ξέραμε τα αποτελέσματα. Το να αναπτύξουμε κάτι τελείως νέο ήταν ο στόχος μας, γιατί θέλαμε να βοηθήσουμε την ανθρωπότητα. Έπρεπε να πάρουμε τα ρίσκα μας, να μπούμε σε αχαρτογράφητα μονοπάτια και ήταν κάτι πολύ δύσκολο. Χρειάστηκε πραγματικό κουράγιο, το οποίο πάντα συμβαδίζει με την ταπεινότητα. Ταπεινότητα σημαίνει το να μένεις και να μάθεις, να είσαι πρόθυμος να μάθεις πέρα από αυτά που γνωρίζεις», επισήμανε.

Ως τρίτο συστατικό της επιστήμης στην υπηρεσία της ανθρωπότητας περιέγραψε τη συνεργασία. «Η συνεργασία με τον Άλμπερτ και τη Pfizer ήταν ένα εξαιρετικό παράδειγμα διμερούς συνεργασίας ανθρώπων με εξαιρετικές δεξιότητες και ικανότητες, η οποία δημιούργησε δεσμούς καρδιάς. Αυτή είναι η πραγματική ουσία της συνεργασίας. Δεν ήταν μόνο η συνεργασία μόνο μεταξύ εταιρειών, ρυθμιστών, κυβερνήσεων. Η συνεργασία ήταν απόλυτα εντατική ιδίως εδώ στην Ευρώπη. Θυμάμαι ότι είχαμε πολυάριθμες τηλεφωνικές συνομιλίες και τα σαββατοκύριακα, online συνομιλίες και συναντήσεις, μια συνεχή ροή συνεργασίας. Αυτό ξέρουμε ότι για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτά με τα οποία είμαστε αντιμέτωποι χρειαζόμαστε συμμαχίες. Κι εγώ και ο Ούγκουρ πιστεύουμε ότι ήταν μία εξαιρετική εμπειρία για εμάς, επειδή ιδρύσαμε την BioNTech πριν πολλά χρόνια με το όραμα να αλλάξουμε την πραγματικότητα και τα επιστημονικά παραδείγματα και να συμβάλλουμε σε ένα πιο σύγχρονο τρόπο συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, προκειμένου να υπηρετήσουμε καλύτερα το κοινό καλό», τόνισε η επιστήμονας.

Σακελλαροπούλου: Η επιστήμη αποτελεί τη μεγαλύτερη εγγύηση για προστασία από την Covid-19

“H συσσωρευμένη γνώση, η σκληρή δουλειά, η αυταπάρνηση των ερευνητών, αποτελούν τη μεγαλύτερη εγγύηση για προστασία από την Covid-19 και η υποχρέωση προς τη ζωή και την ευημερία των ανθρώπων, που με τόση μεγαλοσύνη έχουν αναλάβει, ακυρώνει τις επιφυλάξεις, τους δισταγμούς, την καχυποψία, τον φόβο, ακόμη και την άρνηση όσων επιμένουν να μην εμβολιάζονται”, επισήμανε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου η οποία απένειμε το Βραβείο “Αυτοκράτειρα Θεοφανώ” στον Ογκούρ Σαχίν και την Εζλέμ Τουρετσί, τους δύο επιστήμονες που πρώτοι ανέπτυξαν το εμβόλιο κατά του κορονοϊού.

“Συνδυάζοντας ταχύτητα και μεθοδικότητα, γνώση και έμπνευση, μας πρόσφεραν μια απτή απόδειξη για τα θαύματα που μπορεί να κάνει η επιστήμη και αυτά, ακριβώς, τα χαρακτηριστικά τιμάμε σήμερα, απονέμοντάς τους το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ». H προσφορά τους μας οδηγεί σε ένα μέλλον απαλλαγμένο, επιτέλους, από την αβεβαιότητα της πανδημίας. Τους ευχαριστούμε θερμά γι’ αυτό”, είπε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

“Βραβεύουμε σήμερα έναν σημαντικό άνδρα και μια σημαντική γυναίκα για την ανεκτίμητη προσφορά τους και μαζί μ’ αυτούς βραβεύουμε και την επιστημονική ομάδα τους, την οποία ενέπνευσαν και καθοδήγησαν. Βραβεύουμε την πίστη, την αφοσίωση, το πείσμα και το κουράγιο τους”, τόνισε η κ. Σακελλαροοπυλου και συνέχισε: “Είναι για μένα ιδιαίτερη χαρά να απονείμω το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» στον Ογκούρ Σαχίν και την Εζλέμ Τουρετσί. Δύο εξαιρετικούς επιστήμονες, ζευγάρι στη ζωή και στην έρευνα, στους οποίους οφείλουμε ένα από τα πλέον αξιόπιστα εμβόλια, προϊόν συνεργασίας της εταιρείας BioNTech στην οποία διευθύνων σύμβουλος είναι ο Ογκούρ Σαχίν, και της Pfizer. Δύο σπουδαίους ανθρώπους,που μετά τη θριαμβευτική τους επιτυχία έσπευσαν να δηλώσουν ότι τα αποτελέσματα των ερευνών τους ήταν μια νίκη της καινοτομίας, της επιστήμης και της παγκόσμιας συνεργατικής προσπάθειας. Υπογράμμισαν έτσι τη σημασία της ομαδικής εργασίας, της συνέργειας, της σύγκλισης στον κοινό σκοπό, τις απαραίτητες δηλαδή προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της επιστήμης, της πιο «ανοικτής» ανθρώπινης δραστηριότητας, αφού διαπνέεται από τις αρχές της καθολικότητας, της αμεροληψίας, της κοινοκτημοσύνης, του οργανωμένου σκεπτικισμού και εστιάζει στην ευημερία του ανθρώπου”.

Ακολούθως αναφέρθηκε στην ιστορία των δύο αυτών επιστημόνων, λέγοντας:

“Παιδιά Τούρκων μεταναστών στη Γερμανία, μεγάλωσαν στο δυναμικό πεδίο που δημιουργούσε η διασταύρωση δύο πολιτισμών, ενός μεσογειακού και ενός κεντροευρωπαϊκού και συνεργάστηκαν με έναν Έλληνα από τη Θεσσαλονίκη, τον ‘Αλμπερτ Μπουρλά της Pfizer, στη βάση των κοινών αρχών, αξιών και δεσμεύσεων που διαπνέουν την επιστημονική έρευνα. Αφοσιωμένοι στη μάχη κατά του καρκίνου, αυτού του «άμορφου και άχρονου αντιπάλου» όπως τον έχει περιγράψει ο πατέρας της σύγχρονης χημειοθεραπείας Σίντνεϊ Φάρμπερ, εργάστηκαν σκληρά για να δημιουργήσουν ένα ερευνητικό εργαστήριο το οποίο θα διερευνούσε πώς θα μπορούσε το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα.

Κι όταν διαπίστωσαν ότι τα ερευνητικά κονδύλια ήταν δύσκολο να βρεθούν, ξεκίνησαν τη δική τους εταιρεία. Την πρώτη τους εταιρεία, που ιδρύθηκε το 2001, την ονόμασαν Ganymed – όχι από τον γνωστό Έλληνα μυθολογικό ήρωα, αλλά από μια τουρκική έκφραση που σημαίνει περίπου «κάτι που κερδίζεται με σκληρή δουλειά». Το 2008 ιδρύουν, σε συνεργασία με τον Αυστριακό ογκολόγο Κρίστοφ Χούμπερ, την εταιρεία BioNTech και σ’ αυτήν ξεκινούν να αναπτύσσουν ανοσοθεραπευτικές μεθόδους για την αντιμετώπιση του καρκίνου, χρησιμοποιώντας γενετικό υλικό mRNA ώστε να εκπαιδεύσουν τον ανθρώπινο οργανισμό να παραγάγει το δικό του αντιγόνο.

Ο Ογκούρ Σαχίν διάβασε για πρώτη φορά για την Covid-19 στο περιοδικό Lancet την Παρασκευή 24 Ιανουαρίου του 2020 και τη Δευτέρα κάλεσε τους εργαζόμενους στη BioNTech και τους ανακοίνωσε ότι η εταιρεία θα στραφεί στην εξεύρεση εμβολίου κατά του κορονοϊού. Και μας έφερε σήμερα εδώ που βρισκόμαστε: με ένα ισχυρό όπλο, το πρώτο στη σειρά των ευεργετικών εμβολίων που θα αναπτύσσονταν στη συνέχεια, θωρακίζοντας την ανθρωπότητα απέναντι στη μεγαλύτερη απειλή που της επεφύλασσε ο 21ος αιώνας”.

Στη συνέχεια εξήγησε τον λόγο για τον οποίο αναφέρθηκε στη διαδρομή τους και σημείωσε: “Το έκανα για να τονίσω τα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν τόσο αξιέπαινους για την προαγωγή και τη μετάδοση της επιστημονικής γνώσης: ερευνητική αυστηρότητα, αμείλικτη εργασιακή ηθική, συνεχής ετοιμότητα και εγρήγορση, συνδυαστική ευφυία, αντοχή, φαντασία, επινοητικότητα, αισιοδοξία και, κυρίως, ανθρωπιστική προοπτική. Μετείχαν με όλες τις δυνάμεις τους στην ξέφρενη κούρσα της επιστήμης εναντίον του κορονοϊού, και ήρθαν πρώτοι. Ο αγώνας τους φέρνει στον νου μια αναφορά του ερευνητή ογκολόγου, επιστημονικού συνεργάτη στο Dana Farber Cancer Institute και συγγραφέα Σιντάρτα Μούκερτζι, στο σημαντικό βιβλίο του «Ο αυτοκράτορας όλων των ασθενειών, μια βιογραφία του καρκίνου». Ο συγγραφέας, θέλοντας να απεικονίσει την ταχύτητα με την οποία τρέχουν οι επιστήμονες – μια ταχύτητα ευθέως ανάλογη της αυτοθυσίας και της αφοσίωσής τους – παραπέμπει σε μια φράση από το βιβλίο του Λιούις Κάρολ «Μέσα απ’ τον καθρέφτη»: «Αν τρέξουν όσο περισσότερο μπορούν, μένουν εκεί που είναι. Αν θέλουν να πάνε κάπου αλλού, πρέπει να τρέξουν τουλάχιστον δύο φορές πιο γρήγορα». Αυτήν την ταχύτητα επέδειξε το ζεύγος Σαχίν-Τουρετσί. Και συνδυάζοντας ταχύτητα και μεθοδικότητα, γνώση και έμπνευση, μας πρόσφεραν μια απτή απόδειξη για τα θαύματα που μπορεί να κάνει η επιστήμη.

Αυτά, ακριβώς, τα χαρακτηριστικά τιμάμε σήμερα, απονέμοντάς τους το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ»”.

Για το ίδιο το Βραβείο η κ. Σακελλαροπούλου είπε ότι είναι ένας θεσμός εμπνευσμένος από τη συμβολή που είχε η αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Θεοφανώ Σκλήραινα, στη διάδοση του βυζαντινού πολιτισμού, υλικού και πνευματικού, στη Σαξονία τον 10 μ.Χ. αιώνα.

Τόνισε πως δύο μόλις χρόνια από τη θέσπισή του, κατάφερε να γίνει ένας πανευρωπαϊκού κύρους και εμβέλειας θεσμός και υπογράμμισε: “Το Βραβείο “Αυτοκράτειρα Θεοφανώ” φιλοδοξεί να προωθήσει τη συνειδητοποίηση των κοινών αφετηριών της Ανατολικής και της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, των ιστορικών αλληλεξαρτήσεων των λαών και των εθνών της Ευρώπης και τη σημασία τους για τη σημερινή ευρωπαϊκή συνεργασία, καθώς και να διευρύνει και να στερεώσει τις σχέσεις της Ευρώπης με τους γειτονικούς της πολιτισμούς. Να δημιουργήσει γέφυρες, να αντισταθεί στις αντιθέσεις, να συμβάλλει στην αλληλοκατανόηση των διαφορετικών λαών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών που συνθέτουν το πλούσιο μωσαϊκό της Ευρώπης και των γειτόνων της”.

Ταυτόχρονα, είπε πως αναγνωρίζει τον συμβολισμό από το γεγονός ότι ανέβηκε στο θρόνο η Θεοφανώ, μετά τον θάνατο του συζύγου της Οθωνα Β΄, που ήταν μια γυναίκα με δυναμική προσωπικότητα, με ελεύθερο τρόπο σκέψης, με μόρφωση, οξυδέρκεια και διπλωματικότητα. Κι έτσι το Βραβείο υπογραμμίζει τη σημασία της ισότιμης συμμετοχής της γυναίκας στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι.

Τι είπαν Σ. Ανδρεάδης και Herman Van Rompuy

“Η Διοικούσα Επιτροπή του Ιδρύματος Θεοφανώ, της οποίας έχω την τιμή να είμαι πρόεδρος, αποφάσισε, αποδεχόμενη την πρόταση της Συμβουλευτικής μας Επιτροπής, να απονείμει το φετινό βραβείο σε δύο κορυφαίους επιστήμονες, αλλά και δύο μοναδικούς ανθρώπους”, είπε ο Σταύρος Ανδρεάδης, στην ομιλία του στην τελετή απονομής του βραβείου “Αυτοκράτειρα Θεοφανώ” στους επιστήμονες Ογκούρ Σαχίν και Εζλέμ Τουρετσί, που πρώτοι ανέπτυξαν το εμβόλιο κατά του κορονοϊού.

Μίλησε για “τη μεγαλειώδη ευγένεια και ταπεινότητα τους, που με αυτοθυσία βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της μεγάλης μάχης, που έδωσε και δίνει η ανθρωπότητα, απέναντι σε έναν ύπουλο και επικίνδυνο εχθρό, που ανέτρεψε σε ελάχιστο χρόνο την ισορροπία σε όλο τον πλανήτη μας, προκαλώντας πολλές ανθρώπινες απώλειες και μεγάλη δυστυχία, ιδίως στο φτωχότερο κομμάτι”.

“Αντικρύζω και τους δύο σήμερα με δέος. Το έργο τους φέρνει μπροστά μας μια σειρά από σημαντικές αλήθειες με πρώτη τον καίριο ρόλο της επιστήμης για την ευημερία του ανθρώπου”, τόνισε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Θεοφανώ και συνέχισε: “Η ασύλληπτη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος μπορεί και πρέπει να υπηρετεί το κοινό καλό. Η ανακάλυψη του εμβολίου κατά του κορονοϊού σε χρόνο ρεκόρ υπήρξε ένα εκπληκτικό επίτευγμα που έσωσε εκατομμύρια ζωές, ανάμεσα τους ενδεχόμενα και κάποιες από τις ζωές πολλών που είμαστε στον χώρο αυτόν. Οφείλουμε βέβαια εξίσου να εξάρουμε τον ρόλο της μεγάλης φαρμακευτικής εταιρίας, της Pfizer, που ο πρόεδρος, ο Θεσσαλονικιός και φίλος, ο Αλμπερτ Μπουρλά, είναι εδώ απόψε μαζί μας, που έκανε εφικτή τη μαζική παραγωγή σε ελάχιστο χρόνο και τη διάδοση του εμβολίου σε όλο τον πλανήτη και μας επιτρέπει να επιστρέψουμε σιγά σιγά στην προπανδημική κανονικότητα”.

Επισήμανε ότι, δυστυχώς, αυτό το παράδειγμα δεν συμβαίνει παντού και είπε χαρακτηριστικά: “Πολύ συχνά πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα αλλά και εμπάθειες, στενόμυαλοι εθνικισμοί και προκαταλήψεις εμποδίζουν τις κατακτήσεις της επιστήμης. Τις αρνούνται και τις πολεμούν προκαλώντας αχρείαστη βλάβη σε παγκόσμια κλίμακα. Σε αυτούς τους σκοτεινούς κινδύνους που ξεκινούν από παντού και πολύ συχνά είναι απρόβλεπτοι η κοινή μας πατρίδα, η Ευρώπη, η κοιτίδα του πολιτισμού και της δημοκρατίας οφείλει να υψώσει αποφασιστικά το ανάστημα της. Η ευθύνη της είναι πολύ μεγάλη”.

Παράλληλα αναφέρθηκε στον συμβολισμό του γεγονότος ότι η τελετή απονομής γίνεται στο Μνημείο της Ροτόντας, στη Θεσσαλονίκη, και παρατήρησε: “Βρισκόμαστε εδώ, σε αυτό το μοναδικό αρχαίο μνημείο (Ροτόντα) που είναι Ρωμαϊκό, Βυζαντινό, Οθωμανικό, Χριστιανικό και Ελληνικό και μέσα του κρύβει τις πιο βαθιές ρίζες της κοινής ευρωπαϊκής μας ταυτότητας. Και είμαστε εδώ για να βραβεύσουμε δύο λαμπρούς επιστήμονες που έδωσαν απάντηση σε ένα τεράστιο πρόβλημα και μας επιτρέπουν να κοιτάμε με αισιοδοξία το αύριο. Είναι νομίζω μια συγκλονιστική συγκυρία. Η εμπέδωση μιας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους, προς τους οποίους πρέπει να έχουμε στραμμένο το βλέμμα μας, νιώθω ότι παρά τις εντάσεις, τις κρίσεις και τα προβλήματα αυτοπροσδιορισμού προχωράει και βαθαίνει. Κι αυτό είναι μια ιστορική κατάκτηση, αν αναλογιστούμε το αιματηρό παρελθόν αιώνων στην ήπειρο μας”.

Ο κ. Ανδρεάδης υπογράμμισε πως “το βραβείο “Αυτοκράτειρα Θεοφανώ” φιλοδοξεί να προωθήσει, ιδιαίτερα στα μάτια των νέων, με έναν τρόπο σύγχρονο και φρέσκο, την κοινή ευρωπαϊκή ιδέα, αυτή που φέρνει κοντά την ανατολή και τη δύση, τον βορρά και το νότο, της ηπείρου μας, της Ευρώπης”. “Σε αυτούς τους αβέβαιους καιρούς όπου τόσα αλλάζουν με απίστευτη ταχύτητα εμείς εμπνεόμαστε από τη διαδρομή της αυτοκράτειρας Θεοφανώ που έφερε το βυζαντινό πολιτισμό στην αυτοκρατορική αυλή της τότε Γερμανίας, που έστησε γέφυρες ανταλλαγής και κατανόησης και με τον τρόπο της υπήρξε μια πρωτοπόρα Ευρωπαία”, επισήμανε.

Ο Herman Van Rompuy

Στο ήθος των βραβευθέντων επιστημόνων και στην συμβολή τους για “να ανατραπεί η τραγωδία του κορονοϊού” αναφέρθηκε στον χαιρετισμό του, ο πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ, ομότιμος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Herman Van Rompuy.

“Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι οφείλουν την υγεία τους και τη ζωή τους στους βραβευθέντες μας και στην ομάδα τους, σε όλους τους τους επιστήμονες, που χρησιμοποίησαν τις γνώσεις και το ταλέντο τους, για να αλλάξουν την τροπή, έτσι ώστε να μην ξαναζήσουμε την τραγωδία που βίωσε η ήπειρός μας πριν από 100 χρόνια”, επισήμανε και πρόσθεσε ότι κατάφεραν να μετατρέψουν τον φόβο σε ελπίδα.

“Η πρόοδος είναι δυνατή, η ιστορία δεν είναι μια αιώνια επιστροφή, δεν επαναλαμβάνεται αιωνίως. Ο κόσμος μπορεί, επίσης, να φτιαχτεί, δεν είμαστε απλά ένα παιχνίδι της μοίρας”, επισήμανε και αναφέρθηκε στην σύμπτωση ότι ο Ογκούρ Σαχίν και η Εζλέμ Τουρετσί έχουν τις ρίζες τους σε αυτή την περιοχή, αλλά και ‘Αλμπερτ Μπουρλά της Pfizer και συνυπεύθυνος για την επιτυχία του εμβολίου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε στο ΑΠΘ. Τόνισε ότι το βραβευμένο ζευγάρι δεν είναι μόνο επιστήμονες και επιχειρηματίες, “είναι άνθρωποι με μεγάλο ήθος, στην απαρχή της πανδημίας άλλαξαν την ατζέντα τους και έκαναν τα πάντα που μπορούσαν να κάνουν για την ανάπτυξη του εμβολίου”, ενώ επισήμανε ότι τους χαρακτηρίζει η απλότητα και η αυθεντικότητα.

Ο κ. Van Rompuy αναφέρθηκε στην κλιματική κρίση για να επισημάνει ότι η αντιμετώπιση της, όπως και του κορονοϊού, χρειάζεται αλληλεγγύη. “Ακριβώς για λόγους αλληλεγγύης η ΕΕ αποφάσισε να αγοράσει εμβόλια από κοινού, έτσι ώστε όλοι οι Ευρωπαίοι να έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο υπό τις ίδιες συνθήκες και να μπορέσουμε έτσι να βγούμε από τις οικονομικές δυσκολίες στο μέτρο του δυνατού ταυτόχρονα. Αλλά δεν σταματούμε εδώ. Πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να βοηθήσουμε και τον υπόλοιπο κόσμο”, υπογράμμισε.

“Δεν μπορούμε να είμαστε ασφαλείς στον κόσμο, αν δεν είμαστε όλοι ασφαλείς. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, αλλά η πολιτική δεν είναι παγκόσμια. Περισσότερο από ποτέ χρειαζόμαστε παγκόσμια συνεργασία, αντί της παγκόσμιας αντιπαράθεσης. Αυτό δεν είναι μια αφελής επιθυμία, αλλά μια αναγκαιότητα. Σίγουρα, δεν θα αφήσουμε τον νοσταλγικό εθνικισμό να υπαγορεύει τον αγώνα ενάντια στα προβλήματα που απειλούν την ανθρωπότητα. Υπάρχει ένα γενικό ενδιαφέρον για τον άνθρωπο και την ευημερία. Υπάρχει ένα νέο κοινό καλό”, συμπλήρωσε.

Ο υφυπουργός Εσωτερικών Στ. Καλαφάτης και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κ. Ζέρβας για την απονομή του βραβείου “Αυτοκράτειρα Θεανώ”

Στη σημασία της απονομής του φετινού βραβείου του “ Αυτοκράτειρα Θεανώ” στον Ογκούρ Σαχίν και την Εζλέμ Τουρετσί, τους δύο επιστήμονες που πρώτοι ανέπτυξαν το εμβόλιο κατά του κορονοϊού, αναφέρθηκε ο υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας και Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης, στο επίσημο δείπνο που παρατέθηκε, μετά την τελετή απονομής, παρουσία της Πρόεδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

“ Η φετινή βράβευση έρχεται να επισημάνει και να τιμήσει τη συνεισφορά της επιστήμης στην ανθρωπότητα και τα βήματα ελευθερίας που κατακτήσαμε μέσω του εμβολιασμού. Αναδεικνύει και δικαιώνει τον σκοπό της επιστήμης να συμβάλλει καταλυτικά στην αντιμετώπιση σύγχρονων προκλήσεων βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Επιβραβεύει και αναδεικνύει διεθνώς τη συνεπή επιστημονική προσπάθεια που φέρνει αποτελέσματα και γεννά ελπίδες ευημερίας και προόδου για όλους τους πολίτες, στην Ευρώπη και στον κόσμο”, υπογράμμισε ο κ. Καλαφάτης

“ Είναι στο χέρι μας να πυκνώσουμε το τείχος που μας δίνει τη δυνατότητα να εγκαταλείψουμε σταδιακά τα μέτρα άμυνας που καθήλωσαν την παγκόσμια οικονομία, προκάλεσαν τη μεγαλύτερη παγκόσμια ύφεση σε καιρό ειρήνης, ανέστειλαν βασικές ελευθερίες, ταλαιπώρησαν τις κοινωνίες. Ευχόμαστε και προσδοκούμε η απονομή του Ευρωπαϊκού Βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», από εδώ από τη Θεσσαλονίκη, από την πόλη που για αιώνες αποτέλεσε σταυροδρόμι των πολιτισμών, να μεταφέρει παντού στην Ευρώπη το μήνυμα της φετινής επιλογής”, πρόσθεσε.

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, χαρακτήρισε την απονομή “ύμνο στην επιστήμη και φόρο τιμής στον ορθό λόγο και εν τέλει στον ίδιο τον άνθρωπο”.

Ο κ. Ζέρβας εξήρε το έργο και την προσφορά των δύο επιστημόνων, λέγοντας ότι αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση και έμπνευση για νέους από όλον τον κόσμο για τη σκληρή δουλειά και προσπάθεια που κατέβαλαν, για να βγάλουν την ανθρωπότητα από μια πρωτοφανή υγειονομική κρίση, σώζοντας εκατομμύρια ζωές, μέσα σε ένα εντυπωσιακά σύντομο χρονικό διάστημα.

Στον χαιρετισμό του, εξάλλου, στο πλαίσιο επίσημου δείπνου με την ευκαιρία της βράβευσης, ο κ. Ζέρβας μίλησε για τη σημασία της επιλογής της Θεσσαλονίκης ως έδρας του Ιδρύματος Θεοφανώ – Theophano Foundation αλλά και της επιλογής του μνημείου της Ροτόντας για τη φιλοξενία της τελετής απονομής του βραβείου “Αυτοκράτειρα Θεοφανώ”, ενώ εξήρε το έργο του πρόεδρου της διοικούσας επιτροπής του ιδρύματος, Σταύρου Ανδρεάδη.

“Φτιάξε μουσική μέσα από κάθε πρόκληση”

Η πανδημία, επέβαλε αποστάσεις από κάθε λογής παγιωμένες πρακτικές επικοινωνίας. Οι καλλιτέχνες ειδικά, ως εκπρόσωποι της τέχνης, που αποτελεί υπέρτατη πράξη επικοινωνίας, κλήθηκαν να εφεύρουν νέους τρόπους για να υπηρετήσουν το λειτούργημά τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, το καινοτόμο διεθνές εκπαιδευτικό πρόγραμμα “MakeMusiCoviT” – που θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά ως “Φτιάξε μουσική μέσα από κάθε πρόκληση” (Make Music of it) – αποτελεί γέννημα της Πανδημίας COVID-19, το οποίο συνέλαβαν, σχεδίασαν και υλοποίησαν για πρώτη φορά το καλοκαίρι 2020, ο Γιώργος Εμμανουήλ Λαζαρίδης και η Ζαφείρα Antzus Ramos.

Με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, το Πρόγραμμα MakeMusiCoviT προτείνει ένα ριζοσπαστικό εκπαιδευτικό μοντέλο για νέους μουσικούς, πέρα από γεωγραφικούς περιορισμούς, με άξονα την συνεργατική δημιουργικότητα.

Το φετινό πρόγραμμα σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ειδικά για τη βράβευση της Τετάρτης:

Οκτώ νέοι μεταξύ 14 και 21 ετών και έξι επαγγελματίες μουσικοί, από την Ελλάδα και από διαφορετικά σημεία της Ευρώπης, “συναντήθηκαν” διαδικτυακά για δύο περίπου μήνες μέσα στο καλοκαίρι, με εντατικά σεμινάρια μουσικής σύνθεσης, ερμηνείας και τεχνολογίας, και δημιούργησαν από κοινού ένα ολοκληρωμένο, πρωτότυπο μουσικό έργο, αποκλειστικά εξ αποστάσεως – δηλαδή, χωρίς να συναντηθούν ποτέ!

Το έργο έχει την μορφή “Θέμα και 8 Παραλλαγές”, με βάση την βυζαντινή μελωδία “Ω γλυκύ μου Έαρ” προς τιμήν της Αυτοκράτειρας Θεοφανούς, ενώ κάθε παραλλαγή, βασίζεται σε μία ιδιαίτερη μουσική παράδοση της Ευρώπης.

Το έργο παρουσιάστηκε από το σύνολο των οκτώ συνθετών του, που γίνονται και ερμηνευτές του με τη μορφή ενός υβριδικού μουσικού σχήματος.

Έτσι, στις ΚΟΓΧΕΣ του μνημείου παρακολουθήσαμε σε ψηφιακή μορφή τους νεαρούς μουσικούς Hannah Hatlen (φλάουτο από τη Νορβηγία), Konstantin Simon (φαγκότο από την Γερμανία) και Adrián Torino (βιολί από την Ισπανία). Παράλληλα, ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ βρέθηκαν οι νέοι Έλληνες μουσικοί Στεφάνια Χασάπη (βιολί), Αθανάσιος Κυπάρος (βιολί) Σταύρος Σαμαράς (βιολί) & Ευρυπίδης Σαμαράς (βιολί) και Κωνσταντίνος Αγγελίδης (κρουστά).

Στο πιάνο και στη διεύθυνση, αντίστοιχα, οι ιδρυτές του MakeMusiCoviT, μέντορες και διεθνείς μουσικοί, Γιώργος Εμμανουήλ Λαζαρίδης και Safira Antzus Ramos.

Το μήνυμα της συναυλίας, σαφές και παγκόσμιο: Μέσα από την Τέχνη, κάθε απόσταση μετατρέπεται σε έμπνευση, η έμπνευση σε δημιουργία και η δημιουργία, γίνεται ξανά, κοινή μας ρίζα.