Οι επιζώντες σεξουαλικής βίας στο Κονγκό

Πώς είναι η καθημερινότητα σε μία κλινική για επιζώντες σεξουαλικής βίας στη Λ.Δ. του Κονγκό; Μόνο το 2021 οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα περιέθαλψαν 9.950 άτομα.

«Είναι λίγο πριν τις 8 το πρωί στην κλινική μας στην Kananga της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Και χορεύουμε. Magic System, Cesaria Evora και Maciré Sylla ακούγονται στους διαδρόμους. Τα σώματά μας κινούνται γεμάτα συναίσθημα. Τέσσερα με πέντε τραγούδια. Μόλις πάει 8:15 η μουσική κλείνει και αρχίζει η δουλειά».

Η Hannah Efrat Voltmer περιγράφει την εμπειρία της από την πρώτη γραμμή ως μαία στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Στην πόλη Kananga, αυτή και η ομάδα της παρέχουν φροντίδα σε επιζώντες σεξουαλικής βίας και εφαρμόζουν την αποκέντρωση της υγειονομικής περίθαλψης στις γύρω κοινότητες.

«Είμαι μαία και με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα έχω βρεθεί σε αποστολές στο Ιράκ, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό τα τελευταία δύο χρόνια».

Εδώ στην Kananga της Λ.Δ. του Κονγκό παρέχουμε ιατρική, ψυχολογική και κοινωνική βοήθεια σε επιζώντες σεξουαλικής βίας, άτομα όλων των ηλικιών και φύλων. Η μουσική και ο χορός το πρωί είναι ένας τρόπος για την ομάδα να αποκτήσει συνοχή και δύναμη. Γιατί όλοι έχουμε μια ολόκληρη μέρα μπροστά μας που είναι πρόκληση συναισθηματικά και ψυχολογικά.

Η βία είναι παντού Στην αίθουσα 1, ένας εργαζόμενος στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης φροντίζει μια γυναίκα γύρω στα 50. Όπως αναφέρει η ίδια την σταμάτησαν στο δρόμο αρκετοί άνδρες οπλισμένοι με μαχαίρι και την κακοποίησαν σεξουαλικά. Της έκλεψαν τα χρήματα και τη σοδειά που κουβαλούσε για να πουλήσει. Τα ρούχα της είναι σκισμένα σε πολλά σημεία. Φροντίζουμε τα τραύματά της, της δίνουμε άλλα ρούχα και φάρμακα.

Η αίθουσα 2 είναι κι αυτή κατειλημμένη – ένα επτάχρονο αγόρι δέχεται τη φροντίδα μίας μαίας. Έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά από τον δάσκαλό του.

Η σεξουαλική βία υπάρχει συχνά μέσα στα σπίτια στην περιοχή αυτή. Δεν είναι ασυνήθιστο για τους επιζώντες να αναφέρουν πολλαπλούς δράστες. Ωστόσο, οι σεξουαλικές επιθέσεις λαμβάνουν χώρα συχνά και σε δημόσιους χώρους, στην αγορά, στο δρόμο, στο σχολείο, στο χωράφι, στους θάμνους, στους καταυλισμούς εκτοπισμένων ή όταν δραπετεύουν από τη χώρα.

Ιατρική βοήθεια εντός 72 ωρών Σχεδόν τα δύο τρίτα των επιζώντων σεξουαλικής βίας φτάνουν σε εμάς δυστυχώς αργά, συνήθως μετά το χρονικό διάστημα των 72 ωρών, το οποίο είναι εξαιρετικά κρίσιμο για την πρόληψη λοιμώξεων και ανεπιθύμητων κυήσεων, για παράδειγμα.

Δεν είναι ασυνήθιστο οι επιζήσασες σεξουαλικής βίας να έρχονται σε εμάς μήνες αργότερα, για παράδειγμα, όταν αναζητούν μια ασφαλή άμβλωση. Για τα παιδιά, ο λόγος για την καθυστέρηση στην αναζήτηση βοήθειας είναι συχνά ο φόβος. Φοβούνται τις συνέπειες που θα έχουν όταν εξομολογηθούν στους γονείς τους αυτό που τους συνέβη.

Η παροχή βοήθειας στους ανθρώπους Οι άνδρες επιζώντες συχνά ντρέπονται να αναζητήσουν έγκαιρα βοήθεια. Οι κοινωνικοί κανόνες και οι αξίες διαμορφώνουν μια συγκεκριμένη εικόνα για την αρρενωπότητα και τον ρόλο των ανδρών. Βλέπουμε στα ιατρικά μας στοιχεία ότι προσεγγίζουμε σημαντικά λιγότερους άνδρες επιζώντες σεξουαλικής βίας, παρόλο που γνωρίζουμε ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για βοήθεια και εδώ.

Ένα άλλο εμπόδιο είναι η απόσταση από τις εγκαταστάσεις μας. Έτσι, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν κάνει ένα σημαντικό βήμα για να γεφυρώσουν αυτό το εμπόδιο, προσπαθώντας να φτάσουμε και τις πιο απομονωμένες κοινότητες.

Εκείνο το πρωί, οι δύο συνάδελφοί μου, η Hélène και ο Gaston (και οι δύο νοσηλευτές) και εγώ πηγαίνουμε στο γραφείο στον δεύτερο όροφο, όπου η ομάδα προαγωγής υγείας μας συζητά το καθημερινό πρόγραμμα. Αργότερα, θα επισκεφθούν διάφορες κοινότητες στα γύρω χωριά και θα τις εκπαιδεύσουν σχετικά με τη σεξουαλική βία χρησιμοποιώντας μεγάφωνα, μουσική και υποστηρικτικό υλικό.

Μία από τις πιο σημαντικές πληροφορίες για τους ανθρώπους είναι το πού βρίσκεται η πλησιέστερη δωρεάν ιατρική βοήθεια και το ιδιαίτερα σημαντικό παράθυρο 72 ωρών για τη λήψη προφύλαξης μετά την έκθεση στον ιό HIV. Οι ομάδες μας εκπαιδεύουν επίσης τους ανθρώπους σχετικά με την απαραίτητη θεραπεία για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και διάφορες μεθόδους αντισύλληψης.

Καταπολεμώντας το ταμπού από στόμα σε στόμα Από το 2017, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν παράσχει ιατρική και ψυχολογική φροντίδα σε περισσότερους από 14.000 επιζώντες σεξουαλικής βίας εδώ στην Kananga. Ο οικογενειακός προγραμματισμός και η ιατρικά ασφαλής άμβλωση αποτελούν επίσης σημαντικά στοιχεία της δράσης μας. Νέες και ενήλικες γυναίκες μαθαίνουν για τη βοήθειά μας από στόμα σε στόμα.

Η πραγματικότητα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό είναι ότι οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες εξακολουθούν να τερματίζονται με μη ασφαλείς αμβλώσεις και πολλές γυναίκες υφίστανται σοβαρές επιπλοκές ή χάνουν και τη ζωή τους ακόμη. Στην ομάδα μου, όλοι εδώ γνωρίζουν τουλάχιστον μία γυναίκα που πέθανε από μη ασφαλή άμβλωση. Μεταξύ μας, μιλάμε ανοιχτά γι ‘αυτό. Αλλά γενικά, είναι ένα θέμα ταμπού.

Η σεξουαλική βία ως ανησυχητικό μέρος της καθημερινής ζωής Γνωρίζουμε ότι φτάνουμε μόνο στην κορυφή του παγόβουνου. Για τόσους πολλούς ανθρώπους εδώ, υπάρχουν εμπόδια που καθιστούν την επαρκή ιατρική περίθαλψη απρόσιτη. Η σεξουαλική βία είναι ταμπού, ωστόσο είναι μέρος της καθημερινής ζωής για έναν ανησυχητικά μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Η προστασία των παιδιών είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αναρωτιέμαι πόσος χρόνος χρειάζεται για να σταματήσουν να παραβιάζονται πλέον τα ανθρώπινα δικαιώματα (π.χ. προστασία από τη βία);

Βιώνω έντονα την καθημερινότητα σε αυτό το πρόγραμμα. Είναι μία πρόκληση. Όμως συμβαίνουν και πολύ έντονες και υπέροχες στιγμές εδώ. Πριν από λίγο, ψήσαμε βάφλες στην κλινική, ακούσαμε μουσική και τραγουδήσαμε. Αυτές οι στιγμές είναι τόσο σημαντικές. Τότε δεν είμαστε πλέον γιατροί, μαίες, ψυχολόγοι. Είμαστε απλά άνθρωποι».

Μόνο το 2021 οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα περιέθαλψαν στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό 9.950 επιζώντες σεξουαλικής βίας και φρόντισαν 860 ασθενείς με HIV σε προχωρημένο στάδιο.

Υποστήριξε κι εσύ το έργο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, γίνε Υποστηρικτής Πρώτης Γραμμής https://www.msf.gr/stathera