Οι Πολωνοί στους δρόμους για τον έλεγχο των ΜΜΕ

Δεκάδες χιλιάδες Πολωνοί βγήκαν στους δρόμους χθες, σε πολλές πόλεις της χώρας, για να διαμαρτυρηθούν για τον νέο νόμο με τον οποίο τα δημόσια μέσα ενημέρωσης της χώρας περνούν υπό τον άμεσο έλεγχο της κυβέρνησης.

Η μεγαλύτερη διαδήλωση έγινε στη Βαρσοβία όπου περίπου 20.000 άνθρωποι συμμετείχαν στη συγκέντρωση έξω από την έδρα της δημόσιας τηλεόρασης, στο κέντρο της πρωτεύουσας, σύμφωνα με εκτιμήσεις των δημοτικών αρχών.

Οι διαδηλωτές κρατούσαν πολωνικές και ευρωπαϊκές σημαίες και φώναζαν συνθήματα όπως “Ελεύθερα ΜΜΕ, ελεύθερη Πολωνία” και “Δημοκρατικά μέσα ενημέρωσης”, αλλά και αντικυβερνητικά συνθήματα.

Οι κινητοποιήσεις οργανώθηκαν σε 20 πόλεις από την Επιτροπή Υπεράσπισης της Δημοκρατίας (KOD), μια πρωτοβουλία πολιτών. Οι περισσότερες έγιναν έξω από τα τοπικά γραφεία της δημόσιας τηλεόρασης TVP.

Ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα επικύρωσε την Πέμπτη τον αμφιλεγόμενο νόμο για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, παρά τις επιφυλάξεις που είχε εκφράσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο νόμος θέτει την τηλεόραση και το ραδιόφωνο υπό τον έλεγχο της συντηρητικής κυβέρνησης της χώρας και επιτρέπει την αντικατάσταση των διευθυντών των δημόσιων μέσων.

Πολλές διεθνείς οργανώσεις, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση Ραδιοτηλεόρασης και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, αλλά και ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Νιλς Μούζνιεκς έχουν επικρίνει τον νόμο και είχαν ζητήσει να μην επικυρωθεί.

Το Μάρτιο στην Πολωνία, τα σχέδια της κυβέρνησης να επιβάλει ειδικό τέλος στα έσοδα των ΜΜΕ από διαφημίσεις για τη στήριξη του συστήματος υγείας και του πολιτισμού έχουν επικριθεί ως δυσανάλογα στοχευμένα προς ανεξάρτητα ενημερωτικά μέσα. Πολλά από τα μέσα αυτά συμμετείχαν στη διαμαρτυρία του «μηντιακού μπλακάουτ» του περασμένου μήνα»: κανάλια «έριξαν μαύρο» και ραδιοφωνικοί σταθμοί ανακύκλωναν προηχογραφημένα μηνύματα για να δείξουν τι σημαίνει στην πράξη ο περιορισμός της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης. Σειρά εκδοτών υπέγραψαν την ανοικτή επιστολή, στην οποία αναφέρεται ότι αντιτίθενται σθεναρά στη χρήση της επιδημίας ως δικαιολογία για την εισαγωγή μιας ακόμη νέας, εξαιρετικά μεγάλης επιβάρυνσης για τα μέσα ενημέρωσης.

Τον περασμένο χειμώνα πολλά ιδιωτικά ΜΜΕ στην Πολωνία έκλεισαν τους πομπούς τους προβάλλοντας μηνύματα όπως «Αυτή ήταν κάποτε η αγαπημένη σας εκπομπή» σε ένδειξη διαμαρτυρίας για έναν προτεινόμενο φόρο στις διαφημίσεις που όπως λένε απειλεί την ανεξαρτησία και πολυμορφία των ΜΜΕ.

Το ενημερωτικό μπλάκαουτ έγινε μετά την αντίθεση που εξέφρασαν πολλοί διαφημιστικοί όμιλοι στην επιβολή του φόρου σε ανοικτή επιστολή που απηύθυναν προς αρχές και πολιτικούς ηγέτες.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως ο φόρος θα βοηθήσει στη συγκέντρωση πόρων για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και τον πολιτισμό που επλήγησαν αμφότεροι από την πανδημία του κορονοϊού.

«Αγαπητέ χρήστη! Σήμερα κάνουμε ένα βήμα που δεν θέλαμε ποτέ να κάνουμε επειδή έρχεται σε σύγκρουση με όλες τις δημοσιογραφικές αξίες μας. Για 24 ώρες όλες οι υπηρεσίες της Ringier Axel Springer Polska θα ‘εξαφανιστούν’», ανέφερε η διαδικτυακή πύλη Onet στον ιστότοπό της.

Η διαδικτυακή πύλη Interia, τα ιδιωτικά δίκτυα Polsat και TVN και ο ιδιωτικός ραδιοφωνικός σταθμός Radio Zet σταμάτησαν επίσης την κάλυψη.

Το πολωνικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) προώθησε τον εθνικισμό και τις συντηρητικές αξίες αφότου ανήλθε στην εξουσία το 2015, αντιτιθέμενο σε αυτό που αποκαλεί εισαγόμενο φιλελευθερισμό και πολυπολιτισμικότητα.

Βουλευτές του PiS έχουν πει πως ξένες εταιρίες ΜΜΕ ασκούν υπερβολική επιρροή στην Πολωνία. Επικριτές της κυβέρνησης λένε πως θέλει να αυξήσει τον κρατικό έλεγχο.

Οι διαμαρτυρόμενες εταιρίες λένε πως ο φόρος θα αυξήσει περαιτέρω τις ανισότητες μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών ΜΜΕ και πως θα είναι άλλο ένα πλήγμα στην ανεξαρτησία.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πιοτρ Μιούλερ δήλωσε στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο TVP, το οποίο δεν σταμάτησε να εκπέμπει, πως ο φόρος έχει ήδη εφαρμοστεί σε ορισμένες χώρες μέλη της ΕΕ και πως εξακολουθεί να βρίσκεται σε φάση διαβούλευσης.

Ο φόρος θα κυμαίνεται από 2% έως 15% των διαφημιστικών εσόδων, ανάλογα από το μέγεθος της εταιρίας, πρόσθεσε ο Μιούλερ, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.