Οι τεράστιες επιπτώσεις της πανδημίας στην οικονομία
Τα νεότερα για το πλήγμα που έχει δεχθεί τόσο η ελληνική όσο και η διεθνής οικονομία.
Τα 35 δισ. ευρώ αγγίζουν οι απώλειες σε έσοδα που είχαν οι ελληνικές επιχειρήσεις μεταξύ Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2020. Το ποσό δεν αφορά μάλιστα μόνο τις επιχειρήσεις που τέθηκαν σε αναστολή.
Η ζημία αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη το τέταρτο τρίμηνο του έτους σε σύγκριση τουλάχιστον με το πρώτο και το τρίτο, λόγω του νέου lockdown.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, που δημοσιοποίησε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και τα οποία παρουσίασε η εφημερίδα “Καθημερινή”, για την εξέλιξη του τζίρου για τον μήνα Νοέμβριο, ισχύουν τα εξής:
Στο μεν λιανεμπόριο, που τέθηκε σε αναστολή λειτουργίας από τις 7 Νοεμβρίου, υπήρξε πτώση τζίρου τον Νοέμβριο του 2020 κατά 38,5% σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2019, η δε εστίαση, που τέθηκε σε αναστολή λειτουργίας και έτσι παραμένει από τις 3 Νοεμβρίου, σημείωσε μείωση τζίρου κατά 54,1% τον Νοέμβριο του 2020 σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2019.
Κατά τα ίδια στοιχεία, οι επιχειρήσεις στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας, και πάλι όχι μόνο αυτές που τέθηκαν σε αναστολή, είχαν κύκλο εργασιών τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2020 193,84 δισ. ευρώ, έναντι 228,68 δισ. ευρώ τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2019. Η συγκεκριμένη διαφορά ανέρχεται σε 34,84 δισ. ευρώ.
Ειδικά το τρίτο τρίμηνο του 2020, ο συνολικός κύκλος εργασιών ήταν 69,80 δισ. ευρώ έναντι 82,91 δισ. ευρώ το τρίτο τρίμηνο του 2019. Επομένως, αυτός ήταν μικρότερος κατά 15,8%.
Η υποχώρηση του τζίρου κατά το τρίτο αυτό τρίμηνο ήταν μεγάλη όχι μόνο στον κλάδο των καταλυμάτων – εστίασης (κατά 50,4% υποχώρηση σε σύγκριση με το γ΄ τρίμηνο του 2019) εξαιτίας της δραματικής μείωσης του τουρισμού, αλλά και σε κλάδους π.χ. μεταποίησης με υποχώρηση τζίρου κατά 12,8% ή κατά 2,1 δισ. ευρώ.
Τον Νοέμβριο, στη διάρκεια του οποίου ίσχυσε το δεύτερο γενικό lockdown του 2020, οι απώλειες για το σύνολο των επιχειρήσεων (που έχουν υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών στοιχείων) ήταν 1,61 δισ. ευρώ.
Το με το ισχυρότερο πλήγμα δέχτηκαν οι κλάδοι των τεχνών – ψυχαγωγίας (65,1% η κάμψη του τζίρου σε ετήσια βάση) και των καταλυμάτων – εστίασης (58,1% η μείωση του κύκλου εργασιών).
Αναφορικά με τις απώλειες για τις λιανεμπορικές επιχειρήσεις που έκλεισαν ήταν 249 εκατ. ευρώ, ενώ για την εστίαση 57 εκατ. ευρώ.
Μεταξύ Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020 το λιανεμπόριο (αναφορικά με τις επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία) έχασε περί τα 880 εκατ. ευρώ, η δε εστίαση 476 εκατ. ευρώ.
Για το σύνολο των επιχειρήσεων που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, οι απώλειες σε τζίρο στο διάστημα Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020 ήταν 31,44 δισ. ευρώ.
“Καμπανάκι” για αύξηση των κόκκινων δανείων το 2021
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες, εξαιτίας της πανδημίας, μέσω του διεθνούς οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης DBRS.
Σε έκθεσή του για τις προοπτικές του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού κλάδου, όπως αυτές διαμορφώνονται το 2021, ο συγκεκριμένος οίκος κάνει λόγο για το δύσκολο διεθνές περιβάλλον που διαμόρφωσε η πανδημία αλλά και τις χαμηλές αποδόσεις.
Για το λόγο αυτό, καλεί τις ευρωπαϊκές τράπεζες να μειώσουν περαιτέρω το λειτουργικό τους κόστος.
Ακόμη, προειδοποιεί πως αναμένεται να αυξηθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Οι βασικές παρατηρήσεις στις οποίες καταλήγει συνοψίζονται στα εξής:
Μετά τη δύσκολη χρονιά του 2020, μια χρονιά μαζικών πτωχεύσεων και αναστολής της οικονομικής δραστηριότητας που επιδείνωσε σαφώς την κατάστασή τους, ο DBRS προεξοφλεί πως οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζουν πιέσεις στα έσοδά τους και το τρέχον έτος.
Με δεδομένο ότι το διεθνές περιβάλλον παραμένει δύσκολο, καθώς συνεχίζεται η πανδημία του κορωνοϊού και οι αποδόσεις παραμένουν σε ιδιαίτερα χαμηλά ή και αρνητικά επίπεδα, είναι θεμελιώδους σημασίας για τις ευρωπαϊκές τράπεζες να μειώσουν περαιτέρω το λειτουργικό τους κόστος.
Θεωρεί ιδιαιτέρως πιθανόν ότι η πίεση στα έσοδα των τραπεζών και η προσπάθειά τους να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους ενδέχεται να οδηγήσουν σε νέο κύμα εγχώριων συγχωνεύσεων σε ορισμένες χώρες της Ευρωζώνης και ιδιαιτέρως στην Ιταλία και στην Ισπανία, όπου η διαδικασία συγκέντρωσης του κλάδου έχει ήδη δρομολογηθεί.
Εκτιμά ως εξαιρετικά πιθανή μια σημαντική αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσα στο τρέχον έτος, δεδομένου ότι σε πολλές χώρες οδεύουν προς το τέλος τους τα κυβερνητικά προγράμματα στήριξης του κλάδου. Οπως επισημαίνει, οι εξελίξεις στο μέτωπο των κόκκινων δανείων εξακολουθούν να εξαρτώνται από το πόσο θα διαρκέσουν τα περιοριστικά μέτρα και η αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας, από το πόσο ισχυρός θα είναι ο οικονομικός τους αντίκτυπος αλλά και από το αν οι κυβερνήσεις θα επιστρατεύσουν νέες δέσμες μέτρων στήριξης των οικονομιών τους.
Προεξοφλεί πως η παροχή άφθονης ρευστότητας θα συνεχιστεί και σε όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Σε ό,τι αφορά, όμως, την αύξηση των καταθέσεων που σημειώθηκε προσφάτως, ο DBRS θεωρεί απίθανο να αποτελέσει μόνιμη μεταβολή στον συνδυασμό από τον οποίο αντλούν τη χρηματοδότησή τους οι τράπεζες.
Θεωρεί βέβαιο ότι θα επιδεινωθεί η ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων των ευρωπαϊκών τραπεζών και το αποτέλεσμα θα είναι να προκληθεί αύξηση των στοιχείων ενεργητικού σταθμισμένου κινδύνου. Θα επηρεαστούν, όμως, έτσι, και τα επίπεδα κεφαλαιοποίησης. Εκτιμά, άλλωστε, πως ενδέχεται να αποδυναμωθεί η ικανότητα των τραπεζών να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους, δεδομένου ότι έχει μειωθεί σημαντικά η κερδοφορία τους. Πολλώ δε μάλλον, αν οι ευρωπαϊκές τράπεζες αρχίσουν και πάλι να δίνουν μερίσματα.
Μερίσματα
Η καταβολή των μερισμάτων φαίνεται να έχει απασχολήσει τις ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών λόγω των πιέσεων που έχουν ασκήσει πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες ζητώντας να μην παραταθεί το 2021 η εντολή της ΕΚΤ για «πάγωμα» μέχρι νεωτέρας.
Ο Ιβ Μερς, αντιπρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου της ΕΚΤ, παραδέχθηκε σε συνέντευξή του πως δεν είναι σαφές εάν η ΕΚΤ έχει την απαιτούμενη νομική ισχύ προκειμένου να επιβάλει στις ευρωπαϊκές τράπεζες περαιτέρω «πάγωμα» των μερισμάτων.
Συνεπώς, έχει από τον Νοέμβριο επιτρέψει στις τράπεζες της Ευρωζώνης να καταβάλουν μερίσματα εφόσον μπορέσουν να πείσουν τις εποπτικές αρχές ότι οι ισολογισμοί τους είναι αρκετά ισχυροί για να επιβιώσουν εν μέσω πανδημίας.
Ελβετία και η Σουηδία, έχουν ήδη επιτρέψει στις τράπεζες να αρχίσουν να χορηγούν μερίσματα και πολλές έχουν σκοπό να προχωρήσουν σύντομα στην καταβολή τους.
Σχετικά με την επικείμενη λαίλαπα κόκκινων δανείων,εξαιτίας της πανδημίας ο Αντρέα Ενρια, επικεφαλής του εποπτικού συμβουλίου τραπεζών της ΕΚΤ, έχει προειδοποιήσει τα ευρωπαϊκά ιδρύματα.
Ο ίδιος υποστήριξε ότι το ύψος των νέων κόκκινων δανείων μπορεί να φτάσει στο ποσό του 1,4 τρισ. ευρώ. Παράλληλα, έχει σημειώσει ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν έχουν προχωρήσει σε επαρκείς προβλέψεις για να τα αντιμετωπίσουν.
Μιλώντας προσφάτως σε τραπεζικό συνέδριο, ανέφερε πως ορισμένες από τις 117 τράπεζες που εποπτεύει η ΕΚΤ είναι «αποδιοργανωμένες» σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις τους έναντι ενός νέου κύματος κόκκινων δανείων.
Χάνεται μια θέση εργασίας κάθε φορά που σβήνετε τα SMS στο 13033
Στο μεταξύ, την ανάγκη να επαναλειτουργήσει ομαλά το λιανεμπόριο από τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου, υπογράμμισε ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου & Προστασίας Καταναλωτή, Παναγιώτης Σταμπουλίδης.
Ο ίδιος, μιλώντας στο Open, αναφέρθηκε και στην περίπτωση που κάποιος θα σβήνει τα SMS στο 13033 ώστε να μένει περισσότερα από 2 ώρες στην αγορά, όσο δηλαδή θα είναι το επιτρεπόμενο χρονικό όριο, τονίζοντας πως κάθε φορά που θα συμβαίνει αυτό, θα χάνεται και μια θέση εργασίας στο λιανεμπόριο.
«Πρέπει να δείξουμε όλοι την καλή πλευρά του εαυτού μας», είπε χαρακτηριστικά.
«Προσπαθούσαμε να βρούμε τη χρυσή τομή για να επανεκκινήσει η οικονομία», συμπλήρωσε και κάλεσε τους πολίτες να «μην τρέξουν όλοι μαζί στα μαγαζιά τη Δευτέρα».
Σύγχυση με τις μειώσεις ενοικίων των ακινήτων
Σε σύγχυση όμως βρίσκονται οι ιδιοκτήτες ακινήτων που βλέπουν τα εισοδήματα τους όχι μόνο να μειώνονται συνεπεία των ρυθμίσεων που έχει αποφασίσει η κυβέρνηση αλλά και να μην υπάρχουν μιας και οι ενοικιαστές δεν καταβάλουν τα ποσά που θα έπρεπε.
Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι τα μέτρα της κυβέρνησης που προβλέπουν μηδενικό ενοίκιο για το δίμηνο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου τους αφορούν, ενώ άλλοι που οι επιχειρήσεις τους δουλεύουν κανονικά, δεν πληρώνουν το ενοίκιο.
Αρκετοί από τους ιδιοκτήτες δεν έχουν πληρωθεί από τον Μάρτιο είτε από το δημόσιο μέσω της αποζημίωσης, είτε από τους ενοικιαστές.
Και αυτό καθώς αφενός έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο μείωσης του ενοικίου κατά 40% για τις ανοιχτές αλλά πληττόμενες επιχειρήσεις (με βάσει του ΚΑΔ του Απριλίου) χωρίς ωστόσο να έχει εκδώσει τη σχετική απόφαση.
Το κενό που υπάρχει αυτή τη στιγμή το εκμεταλλεύονται διάφορες επιχειρήσεις μικρές και μεγάλες αρνούμενες να καταβάλλουν το ενοίκιο.
Αντιμετωπίζουν την πανδημία με νέα πακέτα στήριξης και ώθηση στις μετοχές
Οι ειδικοί των αγορών, όπως η BofA και η Capital Economics δίνουν, πάντως, μία αισιόδοξη νότα. Οι τελευταίοι εκτιμούν ότι σύντομα τα εμβόλια τελικά θα… επικρατήσουν του ιού, η επανεκκίνηση της οικονομίας θα «υποτάξει» την ύφεση και τα πακέτα στήριξης θα τονώσουν τα χρηματιστήρια.
Χαρακτηριστικό είναι ότι όλες οι… αισιόδοξες προβλέψεις για φέτος βασίζονται στην υπόθεση ότι οι εμβολιασμοί θα επιταχυνθούν και θα επιτρέψουν τη σταδιακή άρση των περιορισμών από τον Απρίλιο.
Με αφορμή τις εντυπωσιακές εισροές κεφαλαίων την περασμένη εβδομάδα στη Wall Street, με τους επενδυτές να τρέχουν να προλάβουν τις ανακοινώσεις για το «πακέτο Μπάιντεν» των 2 τρισ. δολαρίων, η Bank of America έδωσε τους βασικούς χρησμούς της για το 2021, αναφερόμενη σε τρεις εξελίξεις που θα επηρεάσουν τη ζωή μας, όπως ακριβώς επηρέασαν την καθημερινότητά μας τα πρωτοφανή γεγονότα του 2020.
Σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα, παρά τις καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς, στο τέλος της ημέρας τα εμβόλια θα νικήσουν τον κορονοϊό και η επανεκκίνηση της οικονομίας θα «υποτάξει» τη βαθιά ύφεση.
Η BofA έχει ακόμα δύο μηνύματα για όσους θέλουν να αξιοποιήσουν την ευκαιρία και να τοποθετηθούν αναλόγως στις αγορές. Θα έρθουν ακόμη μεγαλύτερα πακέτα στήριξης, προειδοποιεί ο οίκος και παράλληλα θα σημειωθεί στροφή στις μετοχές.
Η Capital Economics από την πλευρά της εμφανίζεται πολύ πιο αισιόδοξη από τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις των αναλυτών, προβλέποντας ότι η παγκόσμια οικονομία θα τρέξει με ρυθμό ανάπτυξης 6,9% το 2021, όταν η αγορά «βλέπει» 5,2%.
«Η εμπειρία του περασμένου έτους αποτελεί απόδειξη του γεγονότος ότι όλες οι προβλέψεις μπορούν να ανατραπούν από απρόβλεπτα γεγονότα», αναφέρει ο οίκος χαρακτηριστικά.
Ο πιο άμεσος κίνδυνος σχετίζεται με την ταχύτητα εμβολιασμού του πληθυσμού. Όπως προειδοποιεί η Capital Economics, ο ρυθμός ενδέχεται να αποδειχθεί πιο αργός από το επιθυμητό, κυρίως λόγω προβλημάτων στη διανομή των εμβολίων και στην οργάνωση της διαδικασίας αλλά και λόγω προβλημάτων στην παραγωγή.
Ένας ακόμη κίνδυνος σχετίζεται με τις μεταλλάξεις του ιού, το πόσο γρήγορα αυτές θα μεταδοθούν και τι αντίκτυπο θα έχουν στο δρόμο για την ανοσία της αγέλης. Οι επιστήμονες σήμερα πιστεύουν ότι έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόσουν τα εμβόλια για να καλύψουν σε σύντομο χρονικό διάστημα τις μεταλλάξεις, αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Όλα αυτά ενισχύουν το επιχείρημα που λέει ότι η οικονομία θα κερδίσει το χαμένο έδαφος μέσα στο 2021 μόνο αν φτάσουμε σύντομα στο σημείο μαζικών εμβολιασμών.
Ποιος μπορεί, ωστόσο, σήμερα να προβλέψει με βεβαιότητα ότι αυτό θα καταστεί εφικτό;
Πηγές: Δήμητρα Μανιφάβα/Καθημερινή / Έθνος / Capital- Προκόπης Χατζηνικολάου / Liberal- Κωνσταντίνος Μαριόλης
