Ο Economist κάνει μαύρες προβλέψεις για την οικονομία

Η οικονομία της Κίνας μετά την έλευση της πανδημίας μοιάζει με μία αχαρτογράφητη γη, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος μένει να ακολουθεί τα αβέβαια βήματά της προς την ανάκαμψη,

Δεν έχουν πληγεί βέβαια όλοι οι τομείς το ίδιο. Για παράδειγμα ο ρυθμός των νέων συνδρομών στο Netflix διπλασιάστηκε κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020. Την ίδια ώρα στην Αμερική η Uber είχε τεράστιες απώλειες από τις μεταφορές επιβατών, αλλά ανέκτησε ένα μέρος τους από την αύξηση της δραστηριότητας της διανομής τροφίμων κατά 25%.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχουν χάσει ένα μεγάλο μέρος των εσόδων τους. Στην Κίνα η κατανάλωση έπεσε 20%, στην Αμερική εστιατόρια, μπαρ και επιχειρήσεις ψυχαγωγίας έχουν πληγεί σημαντικά χάνοντας τα δύο τρίτα των εσόδων τους από τι ς 15 Μαρτίου. Τα ταξίδια και ο τουρισμός ενδέχεται να υποστούν τις χειρότερες απώλειες. Στην ΕΕ, όπου ο τουρισμός αντιπροσωπεύει περίπου το 4% του ΑΕΠ, ο αριθμός των ατόμων που ταξιδεύουν με αεροπλάνο μειώθηκε από 5 εκατομμύρια σε 50.000.

Σύμφωνα με έρευνα που έγινε για λογαριασμό του The Economist, η συρρίκνωση κατά 6,8% του ΑΕΠ της Κίνας κατά το 1ο τρίμηνο του 2020, έχει προκαλέσει με τη σειρά της συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας κατά 1,3 %. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, το ΑΕΠ της χώρας είναι περίπου κατά 12% χαμηλότερο από πέρσι. Ερευνα της Godman Sachs δείχνει ότι ένα ολοκληρωτικό lockdown τύπου Ιταλίας σχετίζεται με μείωση του ΑΕΠ κατά 25%. Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας διατηρώντας παράλληλα μία ομαλή λειτουργία της οικονομίας όπως στη Νότια Κορέα ή ανοιγοντάς την και πάλι όπως στην Κίνα, συνδέονται με μείωση του ΑΕΠ της τάξεως του 10%. Κάτι που έρχεται σε απόλυτη συμφωνία με δεδομένα που υποδηλώνουν ότι εάν οι Αμερικανοί επιλέξουν να διατηρήσουν τη απόσταση του 1,5 μέτρου, τα επαγγέλματα αξίας περίπου 10% της εθνικής παραγωγής θα είναι μη βιώσιμα.

Έτσι λοιπόν δημιουργείται μία οικονομία του 90%, καλύτερη βέβαια από το περίφημο lockdown, ωστόσο απέχει πολύ από την κανονικότητα. Συναισθήματα ανακούφισης, συμπόνιας για τον διπλανό κι εκτίμησης για όλους εκείνους που εργάστηκαν σκληρά για να κρατήσουν τoν κόσμο ασφαλή, συνυπάρχουν με αισθήματα φόβου για την ασθένεια που ακόμη παραμένει και μιας γενικής αβεβαιότητας. Η διαδικασία μετάβασης στην κανονικότητα θα είναι μάλλον αργή και συνεπώς θα έχει κόστος. Οι ίδιοι άνθρωποι που θα βγουν πλέον από το σπίτι για να εργαστούν, ίσως δε νοιώθουν ακόμη άνετα να βγουν και για να διασκεδάσουν. Οι Αμερικάνοι πιστεύουν οι θα πρέπει να περάσουν αρκετοί μήνες για να ξανανοίξουν όλες οι επιχειρήσεις κανονικά.

Οι επιπτώσεις από την πανδημία θα συνεχιστούν και μετά το τέλος του lockdown. Για παράδειγμα σε 2 χώρες , Δανία και Σουηδία, από τις οποίες η 1η έλαβε πιο αυστηρά μέτρα σε σχέση με τη 2η, οι συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών είχαν την ίδια περίπου πτώση. Κάτι που δείχνει ότι εντέλει οι προσωπικές επιλογές των ανθρώπων και όχι οι κυβερνητικές πολιτικές καθόρισαν την πτώση αυτή.

Η οικονομία του 90% θα είναι πολύ πιο κάτω από αυτό που ήταν πριν την πανδημία. Θα είναι πιο εύθραυστη, λιγότερο καινοτόμα και θα είναι πιο άδικη.

Οι περιοχές που προφανώς είχαν ελέγξει την εξάπλωση του ιού, όπως Σιγκαπούρη και Βόρειας Ιαπωνίας, επέβαλαν και πάλι αυστηρούς περιορισμούς ως απάντηση στην αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης νέων μολύνσεων.

Η συμπεριφορά της οικονομίας θα είναι πολύ λιγότερο προβλέψιμη. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά για πόσο καιρό οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν μηδενικά έσοδα ή τα νοικοκυριά που εργάζονται με μειωμένες ώρες ή καθόλου, θα είναι σε θέση να επιβιώσουν οικονομικά. Οι επιχειρήσεις μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν προσωρινά, είτε κάνοντας μετρητά είτε πατώντας επιχορηγήσεις και πιστωτικά όρια που έχουν δημιουργηθεί από την κυβέρνηση – αλλά αυτά θα έχουν ημερομηνία λήξης. Το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία αφερέγγυων εταιριών και εταιριών στο χείλος της πτώχευσης.

Στη Βρετανία το μερίδιο των ενοικιαστών εμπορικών ακινήτων που έχουν μείνει πίσω στην πληρωμή του μισθώματος έχει αυξηθεί κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες. Ένας αυξανόμενος αριθμός Αμερικανών ενοικιαστών δεν πληρώνει πλέον τους ιδιοκτήτες τους. Σε ένα περιβάλλον αβέβαιων δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και άγνωστων ροών εισοδήματος, τα πιθανά επενδυτικά σχέδια δεν είναι μόνο επικίνδυνα – είναι αδύνατο να τιμολογηθούν. Η οικονομική αβεβαιότητα είναι στο πιο υψηλό επίπεδο από ποτέ. Άλλωστε έρευνα της Moody’s Analytics, διαπιστώνει ότι οι επενδυτικές προθέσεις των επιχειρήσεων είναι σημαντικά χαμηλότερες ακόμη από αυτές στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-09.

Η κατάρρευση των επενδύσεων δείχνει το δεύτερο χαρακτηριστικό της οικονομίας 90%: ότι θα είναι λιγότερο καινοτόμα. Η ανάπτυξη του φιλελεύθερου καπιταλισμού τους τελευταίους τρεις αιώνες συμβαδίζει με την αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που ανταλλάσσουν ιδέες σε δημόσιους χώρους.

Η καινοτομία δεν είναι αδύνατη σε έναν κόσμο με λιγότερη κοινωνική επαφή, άλλωστε επιχειρήσεις ισχυρίζονται ότι η εργασία από το σπίτι είναι τόσο παραγωγική που δεν χρειάζονται πλέον τα γραφεία τους. Ωστόσο, πόσο εύκολο είναι ένα brainstorming από το Zoom ή το Skype?

Όπου και αν οι άνθρωποι καταλήγουν να εργάζονται, η εμπειρία της ζωής σε μια πανδημία δεν ευνοεί τη δημιουργική σκέψη. Όταν το μυαλό κάποιου απορροφάται συνεχώς από ανησυχίες σχετικά με το αν θα πρέπει ή όχι να πιάσει το πόμολο ή τη λαβή της πόρτας, εάν θα πιστέψει ή όχι τα αποτελέσματα της τελευταίας μελέτης για τον ιό, είναι πολύ δύσκολο να παραμείνει συγκεντρωμένος σε αυτό που κάνει.

Το αυξανόμενο χάσμα των φύλων στην παραγωγικότητα δείχνει το τελικό μεγάλο πρόβλημα με την οικονομία 90%: ότι είναι άδικη.

Η μείωση της παραγωγής έχει πλήξει κυρίως βιομηχανίες υψηλής έντασης εργασίας όπως η αναψυχή και η φιλοξενία, μειώνοντας δυσανάλογα την απασχόληση. Οι δουλειές που χάθηκαν ήταν κακοπληρωμένες και συνήθως τις έκαναν νέοι, γυναίκες και μετανάστες. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν ούτε τις δεξιότητες, ούτε την τεχνολογία, για να εργαστούν από το σπίτι ή να εκπαιδευτούν για άλλες εργασίες.

Η παγκόσμια οικονομία που υποχώρησε τον Μάρτιο με την πανδημία να απειλεί τις ζωές των ανθρώπων, φαινόταν υγιής και δυνατή. Και η ιατρική κοινότητα εργάζεται πυρετωδώς για την εύρεση εμβολίου που θα βοηθήσει τον κόσμο να επανέλθει στο 100% της δυναμικής του. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι αυτό θα διαρκέσει τουλάχιστον άλλους 12 μήνες – και, όπως συμβαίνει και με τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας- η πρόβλεψη αυτή είναι εξαιρετικά αβέβαιη.

Πηγή: The Economist