Ελεύθεροι επαγγελματίες: Σφίγγει ο κλοιός για όσους φοροδιαφεύγουν – Ο νέος οδικός χάρτης

Η φοροαποφυγή έχει μετατραπεί σε συνήθεια για ένα μη αμελητέο αριθμό ελεύθερων επαγγελματιών, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων.

Ένα μεγάλο ποσοστό δηλώνει ζημιές, ενώ αρκετοί αναφέρουν μηνιαία έσοδα που δεν ξεπερνούν τα 300 ευρώ. Στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εκτιμούν ότι πίσω από αυτά τα στοιχεία κρύβεται μια σημαντική «δεξαμενή» αδήλωτων εισοδημάτων, τα οποία, αν αποκαλυφθούν, μπορούν να ενισχύσουν τον κρατικό προϋπολογισμό και να ελαφρύνουν τους φόρους για μισθωτούς και συνταξιούχους.

Οι μέχρι τώρα παρεμβάσεις της Πολιτείας φαίνεται να αποδίδουν καρπούς. Όπως αναφέρουν στελέχη του Υπουργείου και της ΑΑΔΕ, τα αποτελέσματα είναι πολύ θετικά, τόσο από την εφαρμογή του τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης των εισοδημάτων, όσο και από τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS.

Η προσπάθεια δεν σταματά εδώ, καθώς δρομολογούνται νέες παρεμβάσεις, όπως η πλήρης εξάλειψη των αποκλίσεων μεταξύ των δηλωμένων εσόδων και εξόδων με τα δεδομένα που καταχωρούνται στο myDATA, οι συνεχείς έλεγχοι για τη σωστή λειτουργία της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS, η αποδοχή πληρωμών μέσω του συστήματος IRIS και η εφαρμογή του ψηφιακού πελατολογίου.

Τέλος στις δαπάνες χωρίς παραστατικό

Οι υπερβολικές δαπάνες χωρίς πραγματικό αντίκρισμα, που μέχρι σήμερα ήταν ένα συνηθισμένο τέχνασμα για τη μείωση ή και την εξάλειψη των κερδών, θα παύσουν να υφίστανται από την 1η Ιανουαρίου 2025. Έως τότε, από την 1η Οκτωβρίου 2024, οι αποδεκτές αποκλίσεις μεταξύ των δηλωμένων δαπανών και αυτών που καταχωρούνται στο σύστημα myDATA θα μειωθούν σημαντικά, με στόχο την πλήρη εξάλειψή τους.

Σύμφωνα με το προγραμματισμένο χρονοδιάγραμμα, από την 1η Οκτωβρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, οι αποκλίσεις στα έσοδα θα μηδενιστούν, ενώ το αποδεκτό όριο για τα έξοδα θα μειωθεί στο 5%, από το 10%-20% που ίσχυε έως το τέλος Σεπτεμβρίου. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, τα όρια αποκλίσεων θα καταργηθούν πλήρως, τόσο για τα έσοδα όσο και για τα έξοδα, βασιζόμενα στα δεδομένα που έχουν διαβιβαστεί στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.

Με την πλήρη εξάλειψη αυτών των αποκλίσεων, θα τερματιστούν οι εικονικές συναλλαγές, καθώς η εφορία θα αναγνωρίζει για έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα μόνο τις δαπάνες που έχουν καταχωρηθεί στο σύστημα. Επιπλέον, τα δηλωθέντα έσοδα δεν θα μπορούν να είναι χαμηλότερα από αυτά που προκύπτουν μέσω των παραστατικών για αγορές ή παροχή υπηρεσιών.

Ο μηδενισμός των αποδεκτών αποκλίσεων σημαίνει ότι οι επαγγελματίες δεν θα μπορούν πλέον να αυξήσουν τεχνητά τα έξοδά τους προκειμένου να μειώσουν το φορολογητέο εισόδημά τους. Ωστόσο, θα έχουν τη δυνατότητα να προσθέτουν επιπλέον έσοδα και τον αντίστοιχο ΦΠΑ σε περιπτώσεις όπου έχουν εκδοθεί τιμολόγια πωλήσεων που δεν έχουν διαβιβαστεί εγκαίρως στην ΑΑΔΕ λόγω τεχνικών προβλημάτων ή άλλων εξαιρέσεων, όπως ο χαμηλός ετήσιος τζίρος.

Το νέο σύστημα ανοίγει τον δρόμο για την προσυμπλήρωση των δηλώσεων ΦΠΑ, καθώς η φορολογική διοίκηση θα μπορεί να υπολογίζει αυτόματα το ποσό του φόρου που πρέπει να καταβληθεί, χωρίς την παρέμβαση του φορολογούμενου. Το «κλείδωμα» των δηλώσεων ΦΠΑ αναμένεται να συμβάλει στη μείωση του «κενού ΦΠΑ», δηλαδή των εσόδων που χάνει το κράτος από τη μη είσπραξη του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας. Το «κενό ΦΠΑ» έχει ήδη μειωθεί κατά 3 δισ. ευρώ, χάρη στην αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και πληρωμών.

Τα δεδομένα εσόδων και εξόδων που καταχωρούνται στην πλατφόρμα myDATA θα μεταφέρονται αυτόματα στις φορολογικές δηλώσεις, καθιστώντας τη διαδικασία πιο διαφανή και αποτελεσματική. Έτσι, μετά το ΦΠΑ, θα «κλειδώσουν» και οι κωδικοί του εντύπου Ε3, το οποίο καθορίζει τα φορολογητέα κέρδη και το ύψος του φόρου εισοδήματος.

Επιτρεπτά όρια αποκλίσεων

Τα επιτρεπτά όρια αποκλίσεων για το ΦΠΑ σε σχέση με τα δεδομένα που έχουν καταχωρηθεί στο myDATA διαμορφώνονται ως εξής:

* 1η Ιουλίου έως 30 Σεπτεμβρίου 2024: 10% για τα έσοδα και 20% για τα έξοδα.

* 1η Οκτωβρίου έως 31 Δεκεμβρίου 2024: 0% για τα έσοδα και 5% για τα έξοδα.

* Από την 1η Ιανουαρίου 2025: Καμία απόκλιση στα έσοδα και τα έξοδα σε σχέση με τα δεδομένα που έχουν καταχωρηθεί στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.

Ψηφιακό πελατολόγιο

Η ΑΑΔΕ εισάγει μια νέα ηλεκτρονική διαδικασία για τους επαγγελματίες, εφαρμόζοντας το ψηφιακό πελατολόγιο, το οποίο θα επιτρέπει στους ελεγκτές να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο τη δραστηριότητα των φορολογουμένων. Το μέτρο αυτό θα συνδυαστεί με τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, τα ψηφιακά δελτία αποστολής και τα ηλεκτρονικά τιμολόγια, και αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, καθιστώντας την απόκρυψη τζίρου σχεδόν αδύνατη.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το ψηφιακό πελατολόγιο θα εφαρμοστεί σε:

* Επαγγελματίες που προσφέρουν υπηρεσίες σε οχήματα, όπως συνεργεία, ηλεκτρολογεία, φανοποιεία, βουλκανιζατέρ, πωλητές ανταλλακτικών, πλυντήρια και ενοικιάσεις οχημάτων.

* Επαγγελματίες στον τομέα των εκδηλώσεων, όπως κτήματα, αίθουσες, εταιρείες catering και διοργάνωσης.

* Ιδιωτικά σχολεία, κλινικές, γιατρούς, δικηγόρους, διαγνωστικά κέντρα και άλλα παρόμοια επαγγέλματα.

Οι επαγγελματίες αυτοί θα υποχρεωθούν να καταγράφουν ηλεκτρονικά τα στοιχεία των πελατών τους σε πλατφόρμα συνδεδεμένη με την ΑΑΔΕ, αναφέροντας επίσης τον λόγο της επίσκεψης, αν πρόκειται για νέα ή συνεχιζόμενη παροχή υπηρεσιών.

IRIS

Η άτυπη προθεσμία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την εγγραφή των ελεύθερων επαγγελματιών στο σύστημα IRIS λήγει την Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου, επιτρέποντάς τους να δέχονται πληρωμές από τους πελάτες τους. Από την Τρίτη 1η Οκτωβρίου, ο φοροελεγκτικός μηχανισμός θα αρχίσει τις διασταυρώσεις, και οι επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενοι που δεν διαθέτουν IRIS θα αντιμετωπίσουν πρόστιμο ύψους 1.500 ευρώ.

Αυτή η υπηρεσία έχει ήδη συγκεντρώσει περισσότερους από 530.000 ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις. Τα δεδομένα δείχνουν σημαντική αύξηση στη χρήση του IRIS το 2024, καθώς 1 στους 2 πολίτες–δηλαδή περισσότεροι από 3 εκατομμύρια–με ενεργοποιημένο web banking έχουν πλέον συνδέσει τους λογαριασμούς τους με αυτό το σύστημα άμεσων πληρωμών.

Μέχρι τώρα, οι συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν μέσω του συστήματος IRIS το 2024 ανήλθαν σε 34 εκατομμύρια, με συνολική αξία 3,7 δισ. ευρώ. Αυτή η αύξηση είναι εντυπωσιακή, με ποσοστά 150% και 116% αντίστοιχα σε σύγκριση με το ίδιο χρονικό διάστημα πέρυσι.

Έλεγχοι

Η ΑΑΔΕ έχει ξεκινήσει εκτεταμένους ελέγχους για να διαπιστώσει κατά πόσο επιχειρήσεις και επαγγελματίες συμμορφώνονται με τα νέα μέτρα για τις συναλλαγές. Οι έλεγχοι επικεντρώνονται στη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, τη χρήση νέου τύπου ταμειακών μηχανών στον κλάδο της εστίασης, καθώς και την εφαρμογή του συστήματος άμεσων πληρωμών IRIS.

Η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS είναι βασικό στοιχείο των ελέγχων, με τη χρήση δεδομένων από το σύστημα e-send της ΑΑΔΕ. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι υπόχρεοι αποστέλλουν τις απαραίτητες αποδείξεις και στοιχεία πωλήσεων με κάρτες.

Έμφαση δίνεται και στους οδηγούς ταξί, παρά τις οξύτατες αντιδράσεις από τον κλάδο, οι οποίοι πρέπει να τοποθετήσουν αυτοκόλλητο στο πίσω δεξί παράθυρο του οχήματος, όπου στα ελληνικά και αγγλικά αναγράφεται ότι:

* Ο οδηγός είναι υποχρεωμένος να εκδίδει απόδειξη στο τέλος της διαδρομής και να δέχεται πληρωμή με κάρτα.

* Ο πελάτης δεν υποχρεούται να πληρώσει με μετρητά.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Θανάσης Παπαδής