«Μαχαίρι» βάζουν τα νοικοκυριά σε θέρμανση, αγορές και βόλτες για να βγάλουν τον χειμώνα

Με έναν χειμώνα που προβλέπεται δύσκολος για χαμηλόμισθους και συνταξιούχους και με κίνδυνο να επηρεάσει έντονα και αυτούς που ανήκουν σε υψηλότερες μισθολογικές βαθμίδες, είναι πολλοί αυτοί που από τώρα σκέφτονται τις περικοπές που θα πρέπει να κάνουν τους επόμενους μήνες ώστε να καταφέρουν να τα βγάλουν πέρα.

Η «επίσκεψη» στο σούπερ μάρκετ της γειτονιάς μοιάζει πλέον με άσχημη εμπειρία για όποιον την επιχειρεί, ενώ λογαριασμοί και πρόσθετα έξοδα οικογενειών με μαθητές ή φοιτητές επιβαρύνουν την κατάσταση και επιβάλουν «λιτότητα» και περικοπές από όσα γίνεται να κοπούν.

Ενέργεια, τηλεοπτικές πλατφόρμες και μετακινήσεις φαίνεται να είναι στα πρώτα που μπαίνει «μαχαίρι» άμεσα στα νοικοκυριά για να καταφέρουν να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια.

Πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αναφέρεουν ότι τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ενοικιασμένη κατοικία δαπανούν το 17,4% του προϋπολογισμού τους, κατά μέσο όρο, για ενοίκιο. Το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά και στέγαση των νοικοκυριών του φτωχότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 58,1% των δαπανών των νοικοκυριών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 25,6%.

Tο μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών, σε τρέχουσες τιμές, σύμφωνα με την έρευνα, αφορά στα είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά (20,9%), στη στέγαση (14,5%) και στις μεταφορές (13,3%), ενώ το μικρότερο μερίδιο των δαπανών (3,4%) αντιστοιχεί στις υπηρεσίες εκπαίδευσης.

«Δουλεύουμε τόσες ώρες και δεν καταφέρνουμε να πληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας»

Σε άλλη έρευνα, αυτή της PulseRC, ένας στους τρεις συμμετέχοντες (34%) απάντησε ότι δεν έκανε διακοπές το καλοκαίρι που πέρασε τόσο λόγω  της αδυναμίας να ξοδέψει, όσο και για τον φόβο των επόμενων μηνών.

Η αγωνία των ανθρώπων για τον τρόπο που θα βγάλουν τον χειμώνα, τους φλερνει απέναντι σε δύσκολες αποφάσεις που σε κάποιες περιπτώσεις έχουν αντίκτυπο στις οικογένειες τους ή κάποιες άλλες, «κόβουν από αυτούς για να έχουν τα παιδιά».

Συνολικά, το 47,5% των νοικοκυριών που συμμετέχε στην έρευνα του Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. δήλωσε ότι δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει στις μηνιαίες δαπάνες, ενώ μόνο το 33,62% μπορεί να τα βγάλει πέρα με το τρέχον εισόδημα και το 10,5% ζει άνετα.

Προκειμένου να πληρώσει τα έξοδα ηλεκτρισμού και θέρμανσης τους τελευταίους 12 μήνες, ένα στα δύο νοικοκυριά έχει περικόψει τις δαπάνες φαγητού, περίπου ένα στα πέντε τις δαπάνες για φάρμακα, τέσσερα στα πέντε έχουν περιορίσει τη χρήση ηλεκτρικών συσκευών και φωτισμού, ένα στα δύο τη χρήση ζεστού νερού, τρία στα τέσσερα τη θέρμανση του σπιτιού, τέσσερα στα πέντε νοικοκυριά έχουν περικόψει την ψυχαγωγία και τρία στα πέντε τις μετακινήσεις.

«Ό,τι κόψω κέρδος είναι…»

Οι πληροφορίες λένε πως αυτόν τον χειμώνα και μέχρι αυτή τη στιγμή, στα πλάνα της κυβέρνησης δεν είναι να ενισχύσει με την χορήγηση κάποιου επιδόματος στην αντλία, όπως είχε κάνει πέρυσι αφήνοντας τους πολίτες να βρουν την άκρη μόνοι τους την ώρα που καλπάζουν οι τιμές στα καύσιμα, κάτι που προμηνύει σημαντικά αυξημένη τιμή για το πετρέλαιο θέρμανσης.

«Δεν ξέρω τι θα κάνουμε φέτος. Στο σπίτι είμαστε εγώ, η γυναίκα μου και η μικρή μας κόρη που φέτος ξεκινάει λύκειο και έχει έξοδα. Δεν γινόταν να μη ξεκινήσουμε φροντιστήριο και χώρια που πάει μπαλέτο. Όλα αυτά είναι έξοδα. Ο γιος είναι φοιτητής στις Σέρρες με ό,τι σημαίνει αυτό. Δύο σπίτια για εμάς. Από αρχές Σεπτέμβρη κόψαμε το Netflix και σταμάτησα να παίρνω το αμάξι για όπου πάω. Χρησιμοποιώ τα πόδια όπου μπορώ. Ό,τι κόψω κέρδος είναι…» αναφέρει πατέρας και εργαζόμενος που αγωνιά για το μέλλον της οικογένειας του. Η περίπτωση του, δεν είναι μεμονωμένη καθώς χιλιάδες είναι αυτοί που «μαζεύτηκαν» από αρχές Σεπτέμβρη για να ανταπεξέλθουν στην ακρίβεια του χειμώνα.

«Θα προσπαθήσω να μην ανάψω φέτος πολύ την θέρμανση» αναφέρει η Έλλη που ζει μόνη της αλλά βλέπει τα έξοδα να τρέχουν. «Καμία κουβέρτα, θα ντυθώ καλύτερα και όπως πάει. Δυστυχώς από πέρυσι οι χειμώνες είναι «φωτιά» και κάτι πρέπει να γίνει. Δουλεύουμε τόσες ώρες και δεν καταφέρνουμε να πληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας» λέει η νεαρή γυναίκα.

Για τη χειμερινή περίοδο 2023-2024 θα χορηγηθεί επίδομα θέρμανσης στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, δηλαδή 350 ευρώ πολλαπλασιαζόμενο με βαθμο-ημέρες. Το εισοδηματικό όριο παραμένει το ίδιο για τον άγαμο (16.000 ευρώ) και τον έγγαμο (24.000 ευρώ), αλλά αυξάνεται για τις οικογένειες με παιδιά από 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο, σε 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα σχετικά στατιστικά στοιχεία της Eurostat, οι τιμές παραγωγού αυξήθηκαν κατά 21% σε ετήσια βάση ύστερα από αύξηση κατά 17% στο α’ τρίμηνο, με την αύξηση να είναι δεκαπλάσια από αυτή του μέσου όρου της Ε.Ε.

Χαρακτηριστικά, όσον αφορά στη χώρα μας, οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στο ελαιόλαδο (56% έναντι αύξησης 48% στην Ε.Ε.), στο γάλα (32% έναντι μείωσης 2% στην Ε.Ε.), στα αυγά (21% έναντι αύξησης 31% στην Ε.Ε.), στα φρούτα (16% έναντι αύξησης 18% στην Ε.Ε.), στα λαχανικά (11% έναντι αύξησης 13% στην Ε.Ε.) και στα δημητριακά (7% έναντι μείωσης 31% στην Ε.Ε.).

Σοκαριστικά είναι τα στοιχεία που παρέθεσε ο πρόεδρος της Ενωσης Εργαζόμενων Καταναλωτών Ελλάδας Απόστολος Ραυτόπουλος αναφορικά με την ακρίβεια που επικρατεί στα προϊόντα «εποχής». Για παράδειγμα, τα μήλα που προέρχονται, μάλιστα, από τον θεσσαλικό κάμπο πέρυσι πωλούνταν περίπου στο 1,1-1,5 ευρώ και φέτος έχουν αυξηθεί στα 2,3-2,7 ευρώ, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αγγίζουν ακόμα και τα 3 ευρώ. Η τιμή των αχλαδιών φαίνεται να έχει αυξηθεί από το 1,5 ευρώ στα 3,3 ευρώ, με αντίστοιχες ανατιμήσεις άνω του 100% να καταγράφονται και σε άλλα φρούτα, όπως τα νεκταρίνια Νάουσας, που από τα 1,6 ευρώ έχουν φτάσει ως τα 3,3 ευρώ.

Πόσο λοιπόν θα κοστίζουν φέτος τον χειμώνα το ηλεκτρικό ρεύμα, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο; Θα συνεχιστεί το ράλι ταχύτητας στις τιμές των τροφίμων, που έχει φέρει τα είδη πρώτης ανάγκης να πωλούνται ακόμη και 60% ακριβότερα σε σχέση με τα προ διετίας επίπεδα; Πόσο ψηλά θα φτάσουν τα επιτόκια δανεισμού; Ποιες θα είναι οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν φέτος στη χώρα; Θα επαναληφθεί ο περυσινός ήπιος χειμώνας που κράτησε χαμηλά τις καταναλώσεις των ενεργειακών προϊόντων, «προστατεύοντας» το εισόδημα των νοικοκυριών; Ο χειμώνας 2023-2024 θα είναι γεμάτος από αβεβαιότητες αλλά και διαφορετικά δεδομένα σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό και όλοι οι παραπάνω λόγοι αναγκάζουν τους καταναλωτές να “μαζέψουν” τις ανάγκες τους, να “πετάξουν” τα περιττά και να περιοριστούν στα λίγα ώστε να δούνε πού θα φτάσει όλο αυτό.

Ολα αυτόν τον χειμώνα θα είναι πολύ ακριβότερα σε σχέση με πέρυσι, ακόμη και το… χρήμα. Όπως και αν εξελιχθεί ο πληθωρισμός, το βέβαιο είναι ότι οποιοδήποτε προϊόν και οποιαδήποτε υπηρεσία θα κοστίζουν ακριβότερα κι αυτό γεμίζει αγωνία και φόβο όλους εκείνους που τα βγάζουν ήδη πέρα δύσκολα.