Μπορούμε τελικά να συγκρίνουμε το κόστος ζωής μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης;

H Αθήνα για τους Θεσσαλονικείς μοιάζει να είναι η «γη της επαγγελίας» όσον αφορά τις ευκαιρίες για εργασία και εξέλιξη πάνω στον τομέα της καριέρας.

Όμως τι πραγματικά συμβαίνει με το κόστος ζωής; Οι δύο πόλεις, μοιάζει να είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: Ναι μεν οι δύο μεγαλουπόλεις της ίδιας χώρας — αλλά ως ένα βαθμό με διαφορετικές τιμές, διαφορετικές αγορές εργασίας και διαφορετικές «πιέσεις» στο σπίτι και στο καλάθι του νοικοκυριού. 

Για τους κατοίκους, το ερώτημα δεν είναι μόνο ποια πόλη είναι ακριβότερη, αλλά πότε, σε ποια είδη δαπανών και για ποιες κοινωνικές ομάδες προκύπτει η διαφορά: φοιτητές, νέοι εργαζόμενοι, οικογένειες, συνταξιούχοι ή ενοικιαστές vs ιδιοκτήτες.

Τα επίσημα στοιχεία και οι πρόσφατες μετρήσεις δείχνουν μια εικόνα με αποχρώσεις· η μέση ετήσια δαπάνη νοικοκυριού στην Ελλάδα αυξήθηκε το 2024 και η στέγη παραμένει ο πιο «βαρύς» προϋπολογισμός για πολλούς. Παράλληλα, οι τιμές ακινήτων και τα ενοίκια ανέβηκαν σε επιμέρους αστικά κέντρα — με την ίδια στιγμή crowd-sourced δείκτες κόστους ζωής  να εμφανίζουν την Αθήνα ως ακριβότερη σε γενικό δείκτη κόστους από τη Θεσσαλονίκη, αλλά με σημαντικές διαφορές ανά κατηγορία (σούπερ μάρκετ, εστίαση, μετακινήσεις κ.λπ.).

Σύμφωνα με την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ (2024) η μέση μηνιαία δαπάνη των ελληνικών νοικοκυριών έφτασε τα 1.724 ευρώ, με τη στέγαση και τα τρόφιμα να αποτελούν τις μεγαλύτερες κατηγορίες. Σε αυτό το πλαίσιο, η Αθήνα εμφανίζεται σταθερά πιο ακριβή από τη Θεσσαλονίκη, κυρίως λόγω των υψηλότερων τιμών υπηρεσιών και της μεγαλύτερης αστικής πίεσης.

Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των δύο πόλεων προκύπτει από τη στέγη. Σύμφωνα με ανάλυση για την ελληνική αγορά ακινήτων που παρουσιάστηκε στο  SofokleousIn η αγορά κατοικίας στην Αθήνα θεωρείται σε ορισμένες περιοχές «υπερτιμημένη» έως και κατά 25%. Αυτό έχει άμεση επίπτωση στα ενοίκια, τα οποία αυξάνονται σημαντικά λόγω ζήτησης, τουριστικών πιέσεων και βραχυχρόνιων μισθώσεων. Η Θεσσαλονίκη, αν και ακριβαίνει κι αυτή, παρουσιάζει σαφώς ηπιότερη αύξηση τιμών. Έτσι, για νέους εργαζόμενους ή φοιτητές, το κόστος κατοικίας στην Αθήνα μπορεί να είναι έως και 30% υψηλότερο για αντίστοιχους χώρους.

Βάσει της ΕΛΣΤΑΤ (Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών 2023–2024), οι κατηγορίες δαπανών όπως τρόφιμα, μεταφορές και εστίαση αποτελούν επίσης σημαντικό κομμάτι του οικογενειακού προϋπολογισμού. Η Αθήνα εμφανίζει ελαφρώς υψηλότερες τιμές σε εστίαση και υπηρεσίες, ενώ οι διαφορές στα σούπερ μάρκετ είναι σχετικά μικρές. Η Θεσσαλονίκη παραμένει πιο οικονομική στην καθημερινή κατανάλωση, αν και δεν διαφέρει τόσο δραματικά όσο στη στέγαση, σύμφωνα με την έκθεση.

Η Eurostat στο πλαίσιο των δεικτών Purchasing Power Parities δείχνει ότι η Ελλάδα γενικά βρίσκεται σε χαμηλότερη θέση αγοραστικής δύναμης σε σχέση με την ΕΕ. Η Αθήνα έχει ελαφρώς υψηλότερους μισθούς λόγω συγκέντρωσης υπηρεσιών και πολυεθνικών, αλλά η διαφορά δεν επαρκεί για να καλύψει το χάσμα ενοικίων. Έτσι, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα συχνά είναι χαμηλότερο από ό,τι δείχνουν οι ονομαστικοί μισθοί.

Τα στοιχεία της IOBE δείχνουν πως η οικονομική πίεση στις μεγάλες πόλεις εξαρτάται από την ισορροπία μεταξύ εισοδήματος και δαπανών. Η Αθήνα, με περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες, παρουσιάζει ταυτόχρονα υψηλότερο κόστος στην καθημερινότητα και μεγαλύτερη αστική ένταση. Η Θεσσαλονίκη, πιο συμπαγής και οικονομικότερη, προσφέρει αύξηση ποιότητας ζωής για όσους έχουν μέτριο εισόδημα, αν και υστερεί σε επίπεδο ευκαιριών καριέρας.

Η Βιολέτα είναι ιδιωτική υπάλληλος και μετακόμισε μόνιμα πριν δύο χρόνια στην Αθήνα: 

“Έχοντας ζήσει για χρόνια στη Θεσσαλονίκη και πλέον κατοικώντας στην Αθήνα τα τελευταία δύο χρόνια, θεωρώ πως η Θεσσαλονίκη εξακολουθεί να είναι πιο οικονομική επιλογή συνολικά, παρότι και στις δύο πόλεις οι τιμές έχουν τραβήξει την ανηφόρα. Στον τομέα της στέγασης η διαφορά είναι έντονη όχι τόσο στο ποσό αλλά στον λόγο των αυξήσεων: στην Αθήνα τα ενοίκια έχουν φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα, ακόμα και σε περιοχές που δεν έχουν καλή πρόσβαση ή με πολύ παλιά σπίτια, ενώ στη Θεσσαλονίκη τα περισσότερα ενοίκια έχουν αυξηθεί λόγω του μέτρο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι βρίσκεις εύκολα πραγματικά φτηνό σπίτι — απλώς στην Αθήνα η πίεση για να βρεις έστω ένα κατοικίσιμο μικρό σπίτι είναι μεγαλύτερη.

Το ίδιο ισχύει και στην καθημερινότητα: καφέδες, ποτά και μικρές έξοδοι είναι γενικά λίγο πιο οικονομικά στη Θεσσαλονίκη, κάτι που το καταλαβαίνω τώρα ακόμη περισσότερο ζώντας στην Αθήνα και συγκρίνοντας τις ίδιες συνήθειες. Η Θεσσαλονίκη έχει πολλές επιλογές σε τιμές που δεν σε κάνουν να σκέφτεσαι κάθε φορά «πόσο θα πληρώσω», σε αντίθεση με την Αθήνα όπου συχνά το κόστος ανεβαίνει χωρίς να το καταλάβεις.

Παρ’ όλα αυτά, και στη Θεσσαλονίκη οι τιμές έχουν ανέβει — απλώς όχι στον ίδιο βαθμό. Η Αθήνα έχει περισσότερες επιλογές λόγω μεγέθους πόλης αλλά το μέσο επίπεδο τιμών είναι εξαιρετικά υψηλό σε σχέση με τη Θεσσαλονίκη. Συνολικά, η αίσθησή μου είναι πως η Θεσσαλονίκη προσφέρει μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα σε ποιότητα ζωής και έξοδα. Η Αθήνα φυσικά έχει τα δικά της πλεονεκτήματα, αλλά το κόστος είναι αισθητά υψηλότερο σχεδόν παντού. Οπότε η διαφορά δεν είναι ανάμεσα σε «φθηνό» και «ακριβό», αλλά ανάμεσα σε «πιο ανθρώπινο» και «αρκετά επιβαρυντικό» κόστος ζωής — και αυτό το νιώθεις ιδιαίτερα όταν έχεις ζήσει και στις δύο πόλεις.”

Ο Γιώργος είναι ηθοποιός και μετακόμισε πολύ πρόσφατα από την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα:

“Μετακόμισα πολύ πρόσφατα στην Αθήνα. Είχα ακούσει σε διάφορες συζητήσεις ότι το κόστος ζωής είναι αυξημένο σε σχέση με τη Θεσσαλονίκη οπότε ήμουν κάπως προετοιμασμένος. Έχοντας μείνει τώρα πια κάποιους λίγους μήνες στο κέντρο των Αθηνών έχω να πω πως πραγματικά η ακρίβεια είναι πια οικουμενική. Θα ξεκινήσω όμως από τα βασικά.

Στέγαση. Ίσως το μόνο πράγμα που πραγματικά ξεπερνάει κάθε φαντασία. Για να μείνει κάποιος στο κέντρο των Αθηνών χρειάζεται de facto συγκάτοικο. Οι τιμές των ενοικίων είναι εξωφρενικές, για να μη μιλήσουμε καν για την ποιότητα των σπιτιών. Για να βρει κανείς  κάτι αξιοπρεπές και σε τιμή που να του επιτρέπει να έχει κάποια ζωή και να μη δουλεύει μόνο για να πληρώνει τη διαμονή του πρέπει η τύχη να είναι με το μέρος του. Στη Θεσσαλονίκη τα πράγματα προς το παρόν τουλάχιστον είναι κάπως καλύτερα, αν και βλέπω πως έχει αρχίσει να πηγαίνει προς τα κει η κατάσταση. Η Αθήνα πάντως – ίσως και κατ’ επέκταση όλη η χώρα – έχει γίνει ένα τεράστιο ξενοδοχείο, και αυτό επηρεάζει άμεσα το θέμα της στέγασης.

Σίτιση. Τις επίσης εξωφρενικές τιμές στα σούπερ μάρκετ τις γνωρίζουμε επίσης όλοι. Είτε στη Θεσσαλονίκη είτε στην Αθήνα ο κόσμος ασφυκτιά από την ακρίβεια. Το ίδιο συμβαίνει και για τις μετακινήσεις και για όλα.

Δεν βρίσκω όμως λόγο να συνεχίσω να γράφω λεπτομέρειες για κάθε πτυχή της ζωής και το ανάλογο κόστος που αυτή έχει. Και αυτό γιατί απλούστατα η φτωχοποίηση της κοινωνίας σήμερα είναι κάτι καθολικό.  Η ζωή έχει γίνει δυσβάσταχτη για μια πολύ μεγάλη μερίδα ανθρώπων. Της κατώτερης τάξης δηλαδή. Και αυτό σε καμία περίπτωση δεν έχει να κάνει με το δίπολο Αθήνα – Θεσσαλονίκη.

Η ψευδαίσθηση του κράτους πρόνοιας έχει παρέλθει προ πολλού. Το ιδιωτικό κεφάλαιο έχει επέμβει βίαια σε κάθε τομέα, στην υγεία, στην παιδεία, στις μεταφορές. Και οι εκπρόσωποι της κυβερνητικής εξουσίας θέλουν να μας πείσουν πως όλα αυτά είναι «ανάπτυξη», την ίδια στιγμή που βλέπεις την απελπισία να καθρεφτίζεται στα μάτια των ανθρώπων που προσπερνάς στο δρόμο, ή στον διπλανό σου στα μέσα μεταφοράς.

Τέλος όμως για  να μη μακρηγορώ, θα πω πως κόντρα σε όλη αυτή την  κατάσταση που βιώνουμε δεν είμαστε ποτέ μόνοι, και εκεί βρίσκεται και η απάντηση. Στη δόμηση κοινοτήτων αλληλεγγύης και αγώνα για μια ζωή με αξιοπρέπεια, στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και παντού.”

Η Ελεάνα βρίσκει την Αθήνα πιο ακριβή από την Θεσσαλονίκη:

“Αφού έζησα σχεδόν όλη μου την ενήλικη ζωή στη Θεσσαλονίκη, η απόφασή μου να μετακομίσω στην Αθήνα πριν από έναν χρόνο ήταν μεγάλο βήμα — επαγγελματικό και προσωπικό. Όσο κι αν αγαπώ την ένταση και τις δυνατότητες της πρωτεύουσας, δεν μπορώ να μην παρατηρήσω πως το κόστος ζωής εδώ είναι ξεκάθαρα πιο βαρύ και το νιώθεις σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας.

Η διαφορά στη στέγαση είναι εντυπωσιακή. Στη Θεσσαλονίκη οι τιμές είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν, ειδικά τα τελευταία χρόνια με το μετρό και τις αναπλάσεις, αλλά παρ’ όλα αυτά μπορούσες —με λίγη αναζήτηση— να βρεις ένα αξιοπρεπές σπίτι σε λογική τιμή. Στην Αθήνα, όμως, η κατάσταση ήταν εντελώς διαφορετική από την πρώτη στιγμή: τα ενοίκια είναι υψηλά σχεδόν παντού, ακόμη και σε παλιές πολυκατοικίες ή σε περιοχές χωρίς ιδιαίτερη πρόσβαση. Η πίεση να «κλείσεις» κάτι πριν προλάβει να το πάρει κάποιος άλλος είναι συνεχής, και αυτό δημιουργεί μια αίσθηση ότι πληρώνεις πολύ περισσότερο για πολύ λιγότερο χώρο και άνεση.

Το ίδιο μοτίβο συναντάς και στην καθημερινότητα. Στη Θεσσαλονίκη ο καφές, το ποτό, ένα γρήγορο φαγητό ή μια απλή έξοδος δεν απαιτούσαν προγραμματισμό. Μπορούσες να βγεις χωρίς να σκέφτεσαι αν θα σου έρθει ο λογαριασμός «αλμυρός». Eπίσης πολύ βασικό, στην Θεσσαλονίοκη μπορείς να κανονίσεις στις 6:30 και στις 7 να βρίσκεσαι στο καφέ που κανόνισες, στην Αθήνα αυτό δεν υπάρχει, πρέπει να προγραμματίσεις μία συνάντηση με φίλους μέρες πριν για να βρεθείτε στην μέση των αποστάσεων.

Στην Αθήνα, με τη μεγαλύτερη ποικιλία επιλογών έρχεται και μεγαλύτερη διακύμανση τιμών — συχνά προς τα πάνω. Πολλές φορές συνειδητοποιώ ότι για δύο-τρεις μικρές, καθημερινές συνήθειες πληρώνω σχεδόν τα διπλά από ό,τι πλήρωνα στη Θεσσαλονίκη.

Αυτό δεν σημαίνει πως η Θεσσαλονίκη έχει μείνει φθηνή· και εκεί οι τιμές έχουν ανέβει, αλλά η κλίμακα της αύξησης είναι άλλη. Η πρωτεύουσα, με το μέγεθος και τον ρυθμό της, φαίνεται να τραβά προς τα πάνω σχεδόν το σύνολο του κόστους ζωής. Παρ’ όλα αυτά, η Αθήνα προσφέρει ευκαιρίες, ρυθμό, και μια ενέργεια που δύσκολα βρίσκεις αλλού — απλώς το τίμημα είναι μεγαλύτερο.

Συνολικά, η δική μου εμπειρία λέει πως η Θεσσαλονίκη προσφέρει μια πιο ανθρώπινη ισορροπία μεταξύ εξόδων και ποιότητας ζωής. Η Αθήνα μπορεί να σου δώσει πολλά ειδικά στον τομέα καριέρας, αλλά ζητάει και πολλά πίσω. Και αυτό το καταλαβαίνεις πραγματικά μόνο όταν έχεις περάσει από τη μία πόλη στην άλλη και έχεις ζήσει τη διαφορά στο πορτοφόλι, αλλά και στον ίδιο τον καθημερινό ρυθμό.”

Ο Κωνσταντίνος είναι ηθοποιός μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη και τώρα μένει στην Αθήνα:

“Ως ηθοποιός που μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, όταν μετακόμισα στην Αθήνα περίμενα ότι το κόστος ζωής θα μου πέσει βαρύ. Τελικά, στην καθημερινότητα οι διαφορές δεν ήταν τόσο μεγάλες. Ένας φρέντο στο χέρι κάνει γύρω στα 2,40€, όπως και πάνω, ενώ στο καθιστό μπορεί να φτάσει 4–4,50€, ανάλογα την περιοχή. Κυκλοφορώ κυρίως Κουκάκι, Εξάρχεια, Πετράλωνα και Ψυρρή — γειτονιές που δεν σε «σκοτώνουν» οικονομικά. Δεν πάω σε γκουρμέ μέρη, οπότε η ζωή μου δεν έγινε ξαφνικά πιο ακριβή επειδή ήρθα Αθήνα. Αν μπεις σε τουριστικό μπαρ θα πληρώσεις παραπάνω, αλλά αυτό δεν είναι διαφορετικό από το να πας σε κάτι αντίστοιχο στη Θεσσαλονίκη.

Η πρώτη ουσιαστική διαφορά που ένιωσα ήταν στην υγεία: πλήρωσα 80 ευρώ για μια επίσκεψη σε ουρολόγο, ενώ στη Θεσσαλονίκη θα έδινα περίπου 60. Εκεί καταλαβαίνεις ότι η Αθήνα ανεβάζει τιμές όπου υπάρχει μεγάλη ζήτηση.

Η μεγάλη «πίεση», όμως, είναι στα ενοίκια. Στη Θεσσαλονίκη μπορεί να δυσκολευτείς να βρεις καλό σπίτι, αλλά οι τιμές έχουν ακόμη μια λογική. Στην Αθήνα, αντίθετα, βλέπεις παλιά ή μικρά διαμερίσματα σε υπερβολικά υψηλές τιμές, και πρέπει να τα κλείσεις πριν τα πάρει άλλος — και αυτό σε στρεσάρει περισσότερο από το ίδιο το ποσό.

Όπως και να το κάνουμε ειδικότερα για τον δικό μου τον τομέα η Αθήνα θα έχει πάντα παραπάνω ευκαιρίες.”