Παρά την επενδυτική βαθμίδα, η Ελλάδα ουραγός σε αποταμιεύσεις και επενδύσεις

Μπορεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη να επαίρεται για το οικονομικό θαύμα της χώρας και την περίφημη επενδυτική βαθμίδα, αλλά δυστυχώς τα «νούμερα» και τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, και δη από έγκυρους οργανισμούς, την διαψεύδουν κατηγορηματικά: η χώρα παραμένει τελευταία σε αποταμιεύσεις δηλαδή δεν περισσεύουν λεφτά και καταγράφεται τελευταία και καταϊδρωμένη ουραγός στις επενδύσεις για το 2022.

Σε ότι αφορά τις αποταμιεύσεις, θέμα που παίζει ρόλο στην κίνηση του κεφαλαίου και στις επενδύσει,ς η συνολική ακαθάριστη αποταμίευση στην ελληνική οικονομία το 2022 αυξήθηκε στα 21,8 δισ. ευρώ από 16,5 δισ. ευρώ το 2021, αλλά η χώρα παραμένει ουραγός στην αποταμίευση ως ποσοστό του ΑΕΠ

Το ποσοστό αποταμίευσης το 2022 διαμορφώθηκε στο 10,6% του ονομαστικού ΑΕΠ στην Ελλάδα, ποσοστό που αξίζει να σημειωθεί είναι το χαμηλότερο στην Ευρωζώνη. Μάλιστα αυτό το αναφέρει σχετική έκθεση της Eurobank, όπου μεταξύ άλλων τονίζεται πως «οι χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά εθνικής αποταμίευσης δηλαδή Ελλάδα, Κύπρος και Σλοβακία είχαν και τα υψηλότερα ελλείμματα στο εξωτερικό ισοζύγιο. «Η βιωσιμότητα της ανάπτυξης συνδέεται με την ενίσχυση της εθνικής αποταμίευσης», υποστηρίζει η έκθεση που επικαλείται στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, σε σύγκριση με τις χώρες της Ευρωζώνης, η ελληνική οικονομία το 2022 είχε το χαμηλότερο ποσοστό συνολικής αποταμίευσης ως προς το ΑΕΠ. Στην πρώτη θέση ήταν η Ολλανδία με 30,5% και ακολούθησαν (πλην Ιρλανδίας): Γερμανία 29,4%, Αυστρία 27,6%, Μάλτα 26,8%, Εσθονία 26,3%, Βέλγιο 26,1%, Φινλανδία 24,3%, Ευρωζώνη 24,2%, Σλοβενία 23,5%, Κροατία 23,5%, Γαλλία 22,5%, Ισπανία 22,1%, Λιθουανία 21,4%, Ιταλία 21,2%, Λετονία 21,1%, Πορτογαλία 19,3%, Λουξεμβούργο 18,1%, Σλοβακία 15,7%, Κύπρος 13,5% και Ελλάδα 10,6%.

Μάλιστα τα νέα για το δήθεν οικονομικό θαύμα της κυβέρνησης είναι ακόμα χειρότερα, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης η αποταμίευση των νοικοκυριών σημείωσε μείωση. Κινήθηκαν σε αρνητικό έδαφος, στο -2,6% από 1,5%, καθώς χρησιμοποίησαν τις αποταμιεύσεις της πανδημίας προκειμένου να καταναλώσουν αγαθά που είχαν στερηθεί στη διάρκειά της. Όπως τονίζεται, η  ελληνική οικονομία το 2022, ήταν η μοναδική στην Ευρώπη όπου τα νοικοκυριά κατέγραψαν αρνητικό ρυθμό αποταμίευσης το 2022. Επίσης, με εξαίρεση τη διετία της πανδημίας από το 2012 μέχρι το 2022, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα υπολειπόταν συνεχώς της ιδιωτικής κατανάλωσης.

Με λίγα λόγια, ακόμα η ελληνική οικονομία είναι σχεδόν «στον γύψο» καθώς ο κίνδυνος χρέους δεν έχει εκλείψει, διότι η χώρα «μπορεί να δαπανά περισσότερα απ’ όσα παράγει ή ισοδύναμα να επενδύει περισσότερα απ’ όσα αποταμιεύει».

Αυτό γίνεται κατανοητό και στα στοιχεία σχετικά με τις επενδύσεις στην Ελλάδα η οποία και σ αυτό τον τομέα παραμένει ουραγός. Η Ελλάδα είναι τελευταία σε επενδύσεις με 13,7%, μαζί με την Πολωνία και τη Βουλγαρία, όταν στις πρώτες θέσεις καταγράφονται χώρες όπως το Κόσσοβο, η Τουρκία και η Ουγγαρία.

• Σπύρος Γαρουνιάτης: Δεν υπάρχει ρευστότητα και επενδύσεις

Σε ότι αφορά τις αποταμιεύσεις ο οικονομολόγος Σπύρος Γαρουνιώτης τονίζει πως «η μικρή αποταμίευση κυρίως σημαίνει ότι δεν υπάρχει ρευστότητα στην κοινωνία, είτε ότι υπάρχει ρευστό, αλλά υπάρχει εκτός τραπεζών».

Υποστηρίζει δε πως μετά το τραπεζικό κραχ του 2014-2105, με το bank run, η χώρα δεν επανήλθε ποτέ σε κάποια τραπεζική κανονικότητα κυρίως για τρείς λόγους. Όπως εξηγεί όσοι διαθέτουν χρήματα, δεν τα τοποθετούν στις τράπεζες διότι αυξάνεται το τεκμαρτό εισόδημα και αυξάνεται η φορολόγηση, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στις τράπεζες και δεν υπάρχει κίνητρο δηλαδή τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλά.

Υποστηρίζει δε πως διάφορες έρευνες αναφέρουν ότι «περίπου 15 – 20 δισεκατομμύρια ευρώ είναι φυλαγμένα σε θυρίδες και στρώματα» ενώ σημειώνει πως για αυτό το λόγο «σήμερα οι τράπεζες έχουν τα μεγαλύτερα τους έσοδα από προμήθειες και όχι από δάνεια». Με λίγα λόγια δεν χορηγούνται δάνεια για επενδύσεις .

«Για να είναι υγιές το σύστημα πρέπει να υπάρχει ένας λόγος κατά τον οποίων οι αποταμιεύσεις πρέπει να είναι μεγαλύτερες από τις χρηματοδοτήσεις. Και πρέπει να είναι οι χορηγήσεις τα δάνεια, περίπου στο 80% μάξιμουμ των καταθέσεων- αποταμιεύσεων» τονίζει και αναφέρει πως «στην περίοδο της κρίσης η καλύτερη τράπεζα σ΄αυτό το λόγο είχε 127% χρηματοδοτήσεις σε σχέση με τις αποταμιεύσεις. Δηλαδή πολύ παραπάνω από το 100%, ενώ υπήρχε τράπεζα που είχε φτάσει στο 168%. Και όταν αρχίσανε να «σκάνε»  τα δάνεια σκάσανε και οι τράπεζες. Έτσι φτάσαμε στην πτώχευση των τραπεζών».

• Γρηγόρης Ζαρωτιάδης: Η χώρα παραμένει μη ελκυστική και προβληματική ως προς τις άμεσες ξένες επενδύσεις

Ο Γρηγόρης Ζαρωτιάδης, κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ, τονίζει πως η κύρια αιτία της χαμηλής αποταμίευσης και συνακόλουθα των μειωμένων επενδύσεων  είναι η μεγάλη ανισότητα στην διανομή του πλούτου.

«Ηαποταμίευση παίζει ρόλο διότι είναι η βασική πηγή συγκρότησης του τραπεζικού κεφαλαίου. Η κύρια αιτία της χαμηλής αποταμίευσης στην Ελλάδα, είναι η μεγάλη ανισοδιανομή του εισοδήματος, δηλαδή όταν έχεις πολλούς φτωχούς ή ανθρώπους με χαμηλά εισοδήματα δεν προφταίνεις να δημιουργήσεις αποταμίευση. Όσο μεγαλώνει το εισόδημα αυξάνεται και το ποσοστό της αποταμίευσης. Σε μία χώρα με πολύ άνισο τρόπο διανεμημένο εισόδημα είναι φυσικό ο ρυθμός αποταμίευσης να είναι μικρός, δηλαδή οι πολίτες δεν έχουν λεφτά στην άκρη για να τα βάλουν στην τράπεζα» τονίζει.

Αναφέρει δε «όταν είναι χαμηλή η αποαταμίευση μειώνονται τα διαθέσιμα των τραπεζών που καταλήγουν στη δανειοδότηση. Χωρίς αποταμίευση δεν υπάρχουν δάνεια. Ο τραπεζικός κύκλος είναι αυτός. Δηλαδή οι τράπεζες διαθέτουν τα χρήματα ως δάνεια για να γίνουν επενδύσεις, για στέγαση και σπίτια, κ.λ.π. Όταν δεν έχουμε αποταμίευση μειώνεται τη δυνατότητα των τραπεζών να διανείμει το χρήμα προς επενδυτικούς σκοπούς».

Εξηγεί δε πως «μία μακροοικονομική αρχή λεει ότι στην κατάσταση ισορροπίας, η συνθήκη για την κατάσταση ισορροπίας είναι i=s, δηλαδή επενδύσεις ίσον αποταμίευση. Αναλόγως του ύψους των αποταμιεύσεων προκύπτουν οι επενδύσεις».

Ωστόσο σε ότι αφορά τις επενδύσεις επεξηγεί πως για να γίνουν επενδύσεις σε μία κλειστή οικονομία πρέπει να έχουμε αποταμιεύσεις. Αν είμαστε σε μία ανοιχτή οικονομία, όπως και είμαστε, με ελευθερία κινητικότητας κεφαλαίου μπορούμε να έχουμε και ξένες επενδύσεις, δηλαδή με το εισερχόμενο ξένο κεφάλαιο. Αρα η χώρα που έχει χαμηλές επενδύσεις δεν είναι μόνο λόγω της χαμηλής αποταμίευσης είναι και γιατί παραμένει μη ελκυστική και προβληματική ως προς τις άμεσες ξένες επενδύσεις».