Ψηφιακό ευρώ: Η Ευρώπη ετοιμάζεται για το επόμενο βήμα

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έκανε ένα ακόμη σημαντικό βήμα προς την εισαγωγή μιας ψηφιακής έκδοσης του ευρώ ή καλύτερα τη δημιουργία του ψηφιακού ευρώ. Αυτό το καινοτόμο ψηφιακό νόμισμα έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τις ασφαλείς και χωρίς κόστος ηλεκτρονικές πληρωμές. για τους κατοίκους των 20 χωρών που χρησιμοποιούν το κοινό νόμισμα (ευρώ).

Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα γνωστοποίησε το σχέδιό της να ξεκινήσει μια “φάση προετοιμασίας” για το ψηφιακό ευρώ, η οποία θα ξεκινήσει τη 1η Νοεμβρίου του 2023 και θα έχει διάρκεια ζωής δύο ετών. Κατά τη διάρκεια αυτής της διετούς περιόδου, η Ε.Κ.Τ. θα επικεντρωθεί στην οριστικοποίηση των κανονιστικών πλαισίων, στην επιλογή εταίρων από τον ιδιωτικού τομέα και στη διεξαγωγή διαφόρων δοκιμών και πειραμάτων, ώστε να διασφαλιστεί η ασφαλής κυκλοφορία του.

Με την ολοκλήρωση αυτής της προπαρασκευαστικής περιόδου, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Κ.Τ. θα συζητήσει για την προώθηση στο επόμενο στάδιο των προετοιμασιών, που ενδεχομένως θα οδηγήσει στην έκδοση και ευρεία υιοθέτηση του ψηφιακού ευρώ. Αν και η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί μόνο τα αρχικά στάδια ενός ολοκληρωμένου σχεδίου, τοποθετεί την Ε.Κ.Τ. ως πρωτοπόρο σε σύγκριση με άλλες κεντρικές τράπεζες της Ομάδας των Επτά (G7) πλούσιων χωρών, αποτελώντας ενδεχομένως πρότυπο για τις προσπάθειες των ψηφιακών νομισμάτων τους.

Αρκετές χώρες της Καραϊβικής και η Νιγηρία έχουν ήδη εισαγάγει τα ψηφιακά τους νομίσματα, ενώ η Κίνα και η Σουηδία έχουν ξεκινήσει πιλοτικά προγράμματα. Αντίθετα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Η.Π.Α., η Τράπεζα της Αγγλίας και η Τράπεζα του Καναδά έχουν διατηρήσει μια πιο συντηρητική προσέγγιση σε παρόμοιες πρωτοβουλίες. Το ψηφιακό ευρώ, για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, θα λειτουργεί όπως τα ηλεκτρονικά πορτοφόλια ή οι παραδοσιακοί τραπεζικοί λογαριασμοί. Ωστόσο, αυτό που το διαφοροποιεί είναι ότι η χρήση του θα είναι ελεύθερη και θα είναι εγγυημένη από την Ε.Κ.Τ., αντί να βασίζεται σε μια ιδιωτική οντότητα όπως μια τράπεζα.

Our Governing Council has decided to move to the next phase of the digital euro project.

In November 2023 we will start laying the foundation for the possible issuance of a digital euro. A decision on issuing a digital euro will come at a later stage.https://t.co/xuKklame0U pic.twitter.com/Nn0Z8RggVn

— European Central Bank (@ecb) October 18, 2023

Παρ’ όλα αυτά, η πρωτοβουλία αυτή έχει συγκεντρώσει και μια μερίδα επικριτών της, κυρίως από τον τραπεζικό ρυθμιστικό τομέα. Εκφράζονται ανησυχίες ότι μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των καταθέσεων για τις εμπορικές τράπεζες. Επιπλέον, ορισμένοι ακαδημαϊκοί, ο παρατηρητής προστασίας της ιδιωτικής ζωής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ορισμένες ομάδες υπεράσπισης των καταναλωτών έχουν επίσης εκφράσει επιφυλάξεις για το σχέδιο. Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Mάρκους Φέρμπερ, ο οποίος ανήκει στο συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, υπογράμμισε την αποτελεσματική επικοινωνία της προστιθέμενης αξίας που θα έχει το ψηφιακού ευρώ .

Μια ανησυχία επιπρόσθετα που καταγράφεται είναι ότι ένα ψηφιακό νόμισμα θα μπορούσε να επιδεινώσει τις τραπεζικές φυγές σε περιόδους κρίσης, ενώ προσφέρει ελάχιστα πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τις υφιστάμενες τραπεζικές υπηρεσίες. Σε απάντηση αυτών των ανησυχιών, η Ε.Κ.Τ. τόνισε ότι η εισαγωγή ενός ψηφιακού ευρώ θα εισάγει υγιή ανταγωνισμό στην αγορά πληρωμών, στην οποία σήμερα κυριαρχούν οι αμερικανικές εταιρείες πιστωτικών καρτών όπως είναι γνωστό.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) πρότεινε πρόσφατα ότι τα ψηφιακά νομίσματα να έχουν περιορισμένο αντίκτυπο στη νομισματική πολιτική εκτός καταστάσεων κρίσης. Το Δ.Ν.Τ. εξανήγγειλε μάλιστα έναν οδηγό για τις κεντρικές τράπεζες, σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής των ψηφιακών νομισμάτων. Παρομοίως με τα μετρητά, οι χρήστες θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν μικρές συναλλαγές εκτός σύνδεσης, σε ψηφιακά ευρώ. Η Ε.Κ.Τ. διαβεβαιώνει ότι δε θα διατηρήσει δεδομένα που παραβιάζουν την ιδιωτικότητα, σαν τα πλαίσια εφαρμογής των νέων ταυτοτήτων.

It’s official, the ECB has concluded it’s two year “investigation phase” of the digital euro (CBDC) and decided to move to the next phase of the project.

This next phase will last again two years and was renamed from a “realisation phase” to a “preparation phase”.

Ultimately,… https://t.co/o1xic6VWez pic.twitter.com/QrNLQsHsG6

— Patrick Hansen (@paddi_hansen) October 18, 2023

Η διανομή του ψηφιακού ευρώ θα γίνει από κοινού από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τις εμπορικές τράπεζες και τους παρόχους ψηφιακών πορτοφολιών (e-wallets). Θα είναι προσβάσιμο αποκλειστικά στους κατοίκους της ζώνης του ευρώ και στους πολίτες τους στο εξωτερικό, αντιμετωπίζοντας έτσι τις ανησυχίες σχετικά με την ευρεία υιοθέτηση σε έθνη με λιγότερο ισχυρά τοπικά νομίσματα.

Ειδικότερα, οι ηλεκτρονικές πληρωμές στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν από 184,2 τρισεκατομμύρια ευρώ (201,7 τρισεκατομμύρια δολάρια) το 2017, σε 240 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2021, με την πανδημία COVID-19 να επιταχύνει την αύξηση αυτού του φαινομένου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Επίσης σύμφωνα με έρευνα της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, οι κεντρικές τράπεζες που έχουν στο πελατολόγιο το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι πιθανό να εισαγάγουν τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα εντός των επόμενων ετών. Πολλές από αυτές τις πρωτοβουλίες απέκτησαν δυναμική γύρω στο 2019, όταν το Facebook ανακοίνωσε σχέδια για ένα ψηφιακό νόμισμα, τα οποία στη συνέχεια εγκαταλείφθηκαν.

Πολύ σημαντικά επομένως τα επόμενα χρόνια για τον χρηματοοικονομικό τομέα, με κρίσιμες αποφάσεις για τις ζωές μας και την οικονομία να επίκεινται στα ευρωπαϊκά νομοθετικά κέντρα.