Σνακς, αλκοόλ, εσώρουχα: Αυτοί οι 9 περίεργοι δείκτες υποδεικνύουν ύφεση της οικονομίας

Από τους δείκτες στο χρηματιστήριο μέχρι τα εισοδήματα των νοικοκυριών, πολλές είναι ενδείξεις που υποψιάζουν οικονομολόγους και αναλυτές ότι επίκειται ύφεση σε μια οικονομία. Υπάρχουν όμως και πιο αντισυμβατικοί δείκτες που μπορεί να υποψιάσουν για την φάση της οικονομίας, αν και δεν θεωρούνται απόλυτα αξιόπιστοι.

Από τις πωλήσεις καλλυντικών μέχρι την κατανάλωση αλκοόλ, το Business Insider συγκεντρώνει τους εννιά ασυνήθιστους δείκτες της ύφεσης:

Τα σνακ

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι καταναλωτές αγοράζουν λιγότερα σνακ – και άλλα είδη τροφίμων – όταν πλησιάζει η ύφεση. Μια ανασκόπηση μελετών διαπίστωσε ότι η Μεγάλη Ύφεση του 2008 μείωσε την κατανάλωση σνακ, καθώς και άλλων τροφίμων από το fast food μέχρι τα φρέσκα προϊόντα.

Σήμερα, στις ΗΠΑ για παράδειγμα, οι καταναλωτές καταναλώνουν λιγότερα σνακ, κάτι που μπορεί να συνδέεται με την αβεβαιότητα για το μέλλον της οικονομίας.

Το αλκοόλ

Μια άλλη θεωρία θέλει τους καταναλωτές να μειώνουν τις αγορές αλκοόλ όταν ανησυχούν για τα οικονομικά τους και την πορεία της οικονομίας. Έτσι αντί να αγοράζουν ολόκληρα μπουκάλια με αλκοόλ, προτιμούν τις μικρές συσκευασίες, όπως αυτές που είναι διαθέσιμες στα αεροπλάνα ή στα μίνι μπαρ των ξενοδοχείων.

Ενδεικτικά, η Brown-Forman, η εταιρεία που παρασκευάζει το ουίσκι Jack Daniels και την τεκίλα Herradura, έχει αναφέρει ότι οι καταναλωτές στις ΗΠΑ αγοράζουν περισσότερα μικρά μπουκάλια το τελευταίο διάστημα.

Τα καλλυντικά

Η δημιουργία του δείκτη πωλήσεων κραγιόν αποδίδεται στον Λέοναρτ Λόντερ, έναν από τους δισεκατομμυριούχους κληρονόμους της περιουσίας των καλλυντικών Estée Lauder.

Το 2001, όταν η αμερικανική οικονομία βρισκόταν σε ύφεση, η εταιρεία παρατήρησε ότι οι πωλήσεις κραγιόν στην πραγματικότητα αυξάνονταν αντί να υποχωρούν. Η θεωρία του Λόντερ ήταν ότι οι πωλήσεις κραγιόν και η υγεία της οικονομίας ήταν αντιστρόφως ανάλογες μεταξύ τους επειδή οι καταναλωτές θεωρούσαν το κραγιόν μια «προσιτή πολυτέλεια».

Τότε οι πωλήσεις κραγιόν είχαν σημειώσει αύξηση κατά 11%. Αντίστοιχα αύξηση είχαν καταγράφει μεγάλες μάρκες καλλυντικών το 2008, όταν οι ΗΠΑ οδηγούνταν σε ύφεση. Και πιο πρόσφατα, οι πωλήσεις προϊόντων ομορφιάς έχουν εκτιναχθεί καθώς ο πληθωρισμός παρέμεινε υψηλός τους τελευταίους μήνες.

Πάντως ο συγκεκριμένος δείκτης δεν θεωρείται αξιόπιστος, δεδομένου ότι πολλές φορές οι πωλήσεις καλλυντικών ακολουθούν συχνά πιο ορθολογική πορεία. Έτσι πολλές φορές εκτοξεύονται σε περιόδους σχετικής οικονομικής ευημερίας ενώ μειώνονται κατά τη διάρκεια της ύφεσης.

Τα εσώρουχα

Ο πρώην πρόεδρος της Federal Reserve, Άλαν Γκρίνσπαν, έκανε δημοφιλή τον «δείκτη εσωρούχων για άντρες». Ουσιαστικά υποστηρίζει ότι όταν η οικονομία βρίσκεται σε πτώση, οι άνδρες σταματούν να αγοράζουν νέα εσώρουχα. Όταν βελτιωθούν οι οικονομικές προοπτικές, αρχίζουν να ανανεώνουν ξανά τα εσώρουχά τους.

Δεν είναι αλάνθαστος δείκτης, σχολιάζει το Business Insider σημειώνοντας ωστόσο ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου η θεωρία του Γκρίνσπαν αποδείχθηκε σωστή. Για παράδειγμα, οι πωλήσεις ανδρικών εσωρούχων μειώθηκαν το 2008 και το 2009, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, και αυξήθηκαν μεταξύ 2010 και 2015, σύμφωνα με στοιχεία της Euromonitor. Οι πωλήσεις ανδρικών εσωρούχων στις ΗΠΑ μειώθηκαν επίσης δραματικά το 2020 εν μέσω της αβεβαιότητας της πανδημίας πριν ανακάμψουν το 2021, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.

Το μήκος της… φούστας

Ο δείκτης αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1920. Βασίζεται στο σκεπτικό ότι οι φούστες και τα φορέματα είναι πιο κοντά όταν η οικονομία πηγαίνει καλά αλλά μακρύτερα κατά τη διάρκεια της ύφεσης.

Έτσι η μίνι φούστα ήταν της μόδας τη δεκαετία του 1960, όταν η οικονομία βρισκόταν σε άνθηση, αλλά όταν ξέσπασε η πετρελαϊκή κρίση τη δεκαετία του 1970, οι φούστες μάκρυναν και πάλι, όπως ανέφερε το Bloomberg. Αντίστοιχα, στις αρχές του 2022, η εξαιρετικά μίνι φούστα ήταν must στοιχείο προτού «τσιμπήσει» ο πληθωρισμός φέροντας στη μόδα τη μάξι φούστα μέχρι τον αστράγαλο.

Οι χάρτινες κούτες

Τα χαρτοκιβώτια μπορούν να λειτουργήσουν ως βαρόμετρο για την υγεία της οικονομίας καθώς παίζουν κρίσιμο ρόλο στη μεταφορά αγαθών, όχι μόνο για τους καταναλωτές που αγοράζουν πράγματα στο διαδίκτυο αλλά και για τα καταστήματα και τις αποθήκες που παραλαμβάνουν αυτά τα αγαθά.

Έτσι, εάν η ζήτηση για χαρτόνι επιβραδύνεται, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι καταναλωτές αγοράζουν λιγότερα πράγματα.

Αυτός ο δείκτης θεωρείται πιο ακριβής από τους υπόλοιπους, καθώς βασίζεται στην άμεση συσχέτιση μεταξύ της ζήτησης για χαρτόνι και των αγορών από τους καταναλωτές.

Το είδαμε στις αρχές του 2009, όταν η οικονομία των ΗΠΑ βρισκόταν σε ύφεση. Τότε οι αποστολές χαρτονιού μειώθηκαν δραστικά και τα ποσοστά λειτουργίας των κατασκευαστών χαρτονιού των ΗΠΑ μειώθηκαν επίσης. Αντίστοιχη τάση παρατηρήθηκε στις αρχές του 2023 όταν η Fiber Box Association ανέφερε ότι οι αποστολές χαρτονιού μειώθηκαν κατά 8,4% το τέταρτο τρίμηνο του 2022, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη πτώση από την οικονομική κρίση.

Οι βρεφικές πάνες

Οι βρεφικές πάνες είναι ένα μεγάλο έξοδο για τους νέους γονείς, το οποίο υπολογίζεται σε 500 με 900 δολάρια ετησίως. Έτσι σε δύσκολες οικονομικές περιόδους, ορισμένοι γονείς αναγκάζονται να περιορίσουν την χρήση τους για να εξοικονομήσουν χρήματα.

Βέβαια όταν αλλάζεις την πάνα του μωρού λιγότερο συχνά, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα το μωρό να εμφανίσει εξάνθημα από την πάνα, κάτι που οδηγεί σε αυξημένες πωλήσεις κρέμας για την αντιμετώπισή του. Έτσι, οι χαμηλότερες πωλήσεις πάνας και οι υψηλότερες πωλήσεις αλοιφών μπορεί να χρησιμεύσουν ως ένδειξη ότι η οικονομία συρρικνώνεται.

Η τάση ξεκίνησε σε δύσκολες οικονομικές περιόδους. Έτσι το 2011 οι γονείς μείωσαν τις αγορές πάνας ή στράφηκαν σε φθηνότερες μάρκες και την ίδια στιγμή αυξήθηκαν οι πωλήσεις αλοιφών κατά 8%, όπως ανέφερε εκείνη την εποχή η Wall Street Journal.

Ο δείκτης ωστόσο δεν είναι απόλυτος. Την ίδια περίοδο μειώθηκε το ποσοστό γεννήσεων ενώ η βελτιώθηκε τεχνολογία της πάνας επιτρέποντας στους γονείς να καταλαβαίνουν ευκολότερα αν η πάνα ήταν βρεγμένη. Παράλληλα, οι γονείς ξεκίνησαν νωρίτερα την εκπαίδευση για την μετάβαση σε γιογιό σε μια προσπάθεια να μειώσουν το κόστος, ανέφερε η εφημερίδα.

Η σαμπάνια

Ο δείκτης που παρακολουθεί την κατανάλωση σαμπάνιας είναι ουσιαστικά το αντίστροφο του δείκτη για τις πωλήσεις κραγιόν: Όταν η πορεία της οικονομίας είναι κακή, οι καταναλωτές σταματούν να αγοράζουν ακριβή σαμπάνια επιλέγοντας φθηνότερο επιλογές αλκοόλ.

Ενδεικτικά, πριν από την ύφεση του 2008, οι πωλήσεις σαμπάνιας στις ΗΠΑ ξεπέρασαν τα 23 εκατομμύρια μπουκάλια, αλλά μέχρι το 2009, ο αριθμός αυτός είχε πέσει στα 12,5 εκατομμύρια, σύμφωνα με άρθρο στο UC Berkeley’s Business Review.

Ο δείκτης μπορεί να συνδέεται με το ευρύτερο κοινωνικό κλίμα, καθώς λιγότεροι εορτασμοί σημαίνουν λιγότερες ευκαιρίες για κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Πράγματι, οι πωλήσεις σαμπάνιας μειώθηκαν κατά 18% κατ’ όγκο το 2020, ανέφερε τότε η CIVC, όμιλος της βιομηχανίας σαμπάνιας. Στη συνέχεια, το 2021, καθώς τα ταξίδια και οι κοινωνικές συναναστροφές ξεκίνησαν και πάλι, οι πωλήσεις σαμπάνιας έφτασαν στο ιστορικό υψηλό των 5,7 δισ. δολαρίων, καταγράφοντας άλμα 14% από το ρεκόρ που είχε σημειωθεί πριν από την πανδημία.

Οι ερωτικοί χοροί

Οι επαγγελματίες ερωτικών χορών είναι συχνά η πρώτη ομάδα ανθρώπων που προειδοποιούν για μια επερχόμενη ύφεση, είχε δηλώσει στο BI πέρυσι ο Aaliyah Kissick, Διευθύνων Σύμβουλος του Financial Literacy Diaries και ειδικός στην Gen Z. Αυτό προσδίδει αξιοπιστία σε μια άλλη προγνωστική θεωρία που κοιτάζει τους στρίπερ.

Ο Kissick κατέταξε το κόστος για την παρακολούθηση στριπτίζ στα προϊόντα με ελαστική ζήτηση. Η ελαστικότητα ενός προϊόντος αναφέρεται στο πώς οι μεταβαλλόμενες τιμές μπορούν ή όχι να ενεργοποιήσουν μεταβολή της ζήτησης. Ο καφές, για παράδειγμα, είναι ένα ανελαστικό αγαθό. Ακόμη και όταν οι τιμές αυξάνονται, οι καταναλωτές συνεχίζουν να το αγοράζουν επειδή απλά δεν είναι πρόθυμοι να το ζήσουν χωρίς αυτό.

Το γεγονός ότι η καφεΐνη μπορεί να είναι μια εθιστική ουσία σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν θα σταματήσουν την κατανάλωση καφέ ακόμη και σε δύσκολες οικονομικές στιγμές. Ωστόσο, ενώ ένας υπάλληλος δεν είναι πρόθυμος να εγκαταλείψει τον καφέ κατά τη διάρκεια ύφεσης, μπορεί να είναι πιο πιθανό να κόψει την ψυχαγωγία ή να διαθέσει λιγότερα στο φιλοδώρημα.

Η θεωρία θα μπορούσε να έχει ευρύτερη εφαρμογή σε οποιονδήποτε εργαζόμενο στον κλάδο των υπηρεσιών που βασίζεται στην παροχή φιλοδωρήματος, σύμφωνα με τον Peter C. Earle, οικονομολόγο στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών.

«Όπως πολλοί άνθρωποι στον κλάδο των υπηρεσιών εστίασης έχουν παρατηρήσει πρόσφατα, μια μείωση στα φιλοδωρήματα εστιατορίων υποδηλώνει ότι οι καταναλωτές μειώνουν τις προαιρετικές δαπάνες – είτε λόγω της αυξανόμενης ανεργίας, είτε λόγω της εξουθενωτικής επίδρασης του πληθωρισμού είτε και των δύο», είχε πει.

Πηγή: in.gr