Στα ύψη οι τιμές σε βασικά τρόφιμα – Έρχονται απεργίες στην Ευρώπη
Οι τιμές στα τρόφιμα έχουν αυξηθεί πιο απότομα στην Ευρώπη από ότι σε άλλες προηγμένες οικονομίες
Είτε στην Ελλάδα, είτε στην Ισπανία, την Ουγγαρία ή την Ιταλία, οι τιμές στα τρόφιμα συνεχίζουν να έχουν μία ανοδική πορεία σε ολόκληρη την Ευρώπη ακόμη και όταν ο πληθωρισμός δείχνει να υποχωρεί σε κάποιες από αυτές τις χώρες.
Ο πληθωρισμός των τροφίμων έφτασε σε ιστορική κορύφωση τον Μάρτιο, αυξημένος κατά 19,2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και υποχώρησε στο 12,5% τον Μάιο. Οι κυβερνήσεις σε όλη την ήπειρο προσπαθούν να βρουν λύσεις με την Ισπανία να ανακοινώνει πως παραιτείται από τον φόρο 5% στα τρόφιμα, την Γαλλία να καταλήγει σε συμφωνία τιμολόγησης τριών μηνών με τα σούπερ μάρκετ (κάτι που συζητάει και η Βρετανία) και την Κροατία και την Ουγγαρία να επιβάλουν στα σούπερ μάρκετ ελέγχους τιμών για είδη όπως το μαγειρικό λάδι, ορισμένα μέρη χοιρινού κρέατος, αλεύρι σίτου και γάλα. Στην Ελλάδα, η μέση τιμή του ελληνικού καφέ είναι πλέον στα 21,58 το κιλό όταν στις 16 Ιουνίου 2021 ήταν στα 16,71 ευρώ. Δηλαδή 29,2% παραπάνω. Στα ύψη βέβαια έχουν φτάσει οι τιμές και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, με τις αυξήσεις στα τυριά να έχουν πάρει την άνοδο και να προκαλούν ίλιγγο τους καταναλωτές. Όταν μάλιστα, σύμφωνα με αναλύσεις, τα τυριά που έρχονται από την γειτονική Ιταλία έχουν κρατήσει τις τιμές τους σταθερές.
Στην Ελλάδα, οι τιμές στην κατηγορία «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» ανεβαίνουν συνεχώς από τον Ιούνιο του 2021 και αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς δεν δείχνει κάπου να μπαίνει φρένο. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, ο πληθωρισμός στα είδη διατροφής είναι τετραπλάσιος σε σύγκριση με την αύξηση του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή. Από τον Απρίλιο στον Μάιο, οι τιμές των τροφίμων αναφέρει πως αυξήθηκαν κατά 1,8%. Δηλαδή, μιλάμε για τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ όλων των ομάδων αγαθών και υπηρεσιών που απαρτίζουν τον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, πιο αναλυτικά, για τον Μάιο τα τρόφιμα κατέγραψαν νέα άνοδο 11,6% από 11,4% τον Απρίλιο, παρά την υποχώρηση του πληθωρισμού. Ειδικότερα, μέσα σε έναν χρόνο καταγράφηκαν ανατιμήσεις σε: Ψωμί και δημητριακά (11,1%), Κρέατα- γενικά (11,9%), Ψάρια- γενικά (5,2%), Γαλακτοκομικά και αυγά (18%), Έλαια και λίπη (15,8%), Φρούτα- γενικά (2,6%), Λαχανικά- γενικά (9,7%), Ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά (10,3%), Λοιπά τρόφιμα (14,2%), Καφέ- κακάο- τσάι (13,2%), Μεταλλικό νερό- αναψυκτικά- χυμούς φρούτων (12,9%) και Αλκοολούχα ποτά- -μη σερβιριζόμενα (8,3%).
Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία της Eurostat, τον πέμπτο χαμηλότερο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη 4,1% κατέγραψε η Ελλάδα τον περασμένο Μάιο, ενώ στην ευρωζώνη ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 6,1% με τον πληθωρισμό στα τρόφιμα να τρέχει με 12,5%.
Οι όποιες παρεμβάσεις ανά χώρα, δεν φαίνονται να είναι επαρκείς και να επηρεάζουν τελικά ακόμη και βασικά ή τυπικά προϊόντα της αγοράς. Στην Ιταλία, η τιμή των ζυμαρικών έχει αυξηθεί κατά 14% τον περασμένο χρόνο, διπλάσια από τον συνολικό πληθωρισμό. Στη Γερμανία, που ο πληθωρισμός είναι στο 6,1% και ο πληθωρισμός των τροφίμων 16,8%, η τιμή της μπύρας έχει αυξηθεί σχεδόν 6% και των τυριών σχεδόν 40% σε ένα χρόνο. Στην Ισπανία που ο πληθωρισμός είναι στο 3,2% και ο πληθωρισμός τροφίμων στο 12,9% το κόστος των βασικών συστατικών που απαιτούνται για το μαγείρεμα της παραδοσιακής παέλιας αυξήθηκε σχεδόν 20% σε ένα χρόνο.
Συγκριτικά, οι τιμές των τροφίμων στις ΗΠΑ αυξήθηκαν 7,7% τον Απρίλιο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, 8,2% στην Ιαπωνία και 9,1% στον Καναδά, ενώ έφτασαν στο 19% στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί πιο απότομα στην Ευρώπη από ότι σε άλλες προηγμένες οικονομίες – από τις ΗΠΑ μέχρι την Ιαπωνία – λόγω του υψηλότερου κόστους ενέργειας και εργασίας και των επιπτώσεων του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αυτό συμβαίνει παρόλο που το κόστος για τα προϊόντα διατροφής έχει μειωθεί εδώ και μήνες από υψηλά επίπεδα ρεκόρ, συμπεριλαμβανομένου του σιταριού για το αλεύρι που χρησιμοποιείται για την παρασκευή ζυμαρικών.
Τρόφιμα: Αυξήσεις φωτιά!
Όμως, μεταξύ των βασικών συστατικών, είναι το ελαιόλαδο που έχει υποστεί τη μεγαλύτερη αύξηση της τιμής, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, κι αυτή είναι σχεδόν 25% από έτος σε έτος. Ακολουθεί το ρύζι, με άνοδο 21%, ακολουθούν τα λαχανικά και τα όσπρια (16%) και το αλάτι και τα μπαχαρικά (16%). Μόνο η τιμή των ψαριών και άλλων θαλασσινών έχει παραμείνει κάτω από τον πληθωρισμό: Τα ψάρια, ειδικότερα, κοστίζουν μόλις 2% περισσότερο από ό, τι πριν από ένα χρόνο.
Οικονομολόγοι της Allianz, σε ρεπορταζ που δημοσίευσαν στις αρχές Μαΐου, τόνιζαν ότι ένα ποσοστό 10% – 20% του πληθωρισμού των τροφίμων στην Ευρώπη μπορεί να αποδοθεί σε κερδοσκοπία. Παρατηρούν δε ότι ισχυροί παίκτες της βιομηχανίας τροφίμων κινήθηκαν με γνώμονα την ανάκτηση μέρους του χαμένου περιθωρίου κέρδους της προηγούμενης χρονιάς, αυξάνοντας τις τιμές παρά το μειωμένο κόστος. Εκτιμούν μάλιστα ότι από τα μέσα Μαΐου του 2022 περίπου το 10% της αύξησης των τιμών των τροφίμων στην Ευρώπη δεν μπορεί να εξηγηθεί. Πριν από την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία αυτό το «ανεξήγητο» μέρος της αύξησης ήταν λιγότερο από 3%, σύμφωνα με τον Andreas Jobst, Chief Economist της Allianz.
Απεργία για τα μακαρόνια!
Οι αντιδράσεις στις αυξήσεις, έχουν ήδη ξεκινήσει από ομάδες καταναλωτών που ξεσηκώνονται ενάντια στις υψηλές τιμές προϊόντων. Χαρακτηριστική είναι η απεργία που ανακοίνωσαν καταναλωτές από την Ιταλία που θα ξεκινήσει από τις 22 Ιουνίου, εναντίον της ιταλικής κυβέρνησης που αποφάσισε να μην παρέμβει στις τιμές των προϊόντος, παρά τις υψηλές τιμές που έφτασε πλέον το τραπέζι μίας ιταλικής οικογένειας. Η απεργία αυτή θα είναι στα μακαρόνια, καθώς αποφασίστηκε να μην αγοράσουν για καιρό ζυμαρικά ώστε να δουν αν τελικά αυτό, θα καταφέρει να ρίξει τις τιμές.
Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, αν και αποκλιμακώνεται ο γενικός πληθωρισμός, οι τιμές στα τρόφιμα της Ευρώπης θα αργήσουν να υποχωρήσουν, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για τον κύκλο αύξησης των επιτοκίων, καθώς οι δαπάνες στην παραγωγή παραμένουν στα ύψη, ενώ το περιβάλλον ευνοεί και την αθέμιτη κερδοφορία μερίδας προμηθευτών.
Βέβαια, είναι και άλλοι που υποστηρίζουν πως αυτή η αύξηση των τιμών ήρθε για να μείνει. Για την ακρίβεια, μιλάνε για μία νέα πραγματικότητα που απλά, ο μέσος καταναλωτής θα πρέπει να μάθει να ζει με αυτήν. Η ακρίβεια, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, δεν είναι κάτι που θα αλλάξει στο επόμενο διάστημα, απλά ίσως θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με λιγότερα.
