«Θα μας αλλάξουν τα λάδια», λόγω ακρίβειας

Αναγκαστική στροφή στη χρήση πιο φτηνών ελαίων, ακόμα και στο μαγείρεμα, κάνουν νοικοκυριά στην Ελλάδα λόγω της εκτίναξης των τιμών στο ελαιόλαδο.

Η τιμή του, σε σχέση με πέρσι, έχει σχεδόν διπλασιαστεί, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές, λόγω και της συνολικής ακρίβειας σε όλα τα είδη πρώτης ανάγκης, που πλήττει κυρίως τα λαϊκά εισοδήματα, να επιλέγουν πιο φτηνές λύσεις, όπως το καλαμποκέλαιο και το ηλιέλαιο.

Διεθνώς παρατηρείται έλλειψη ελαιολάδου λόγω της μειωμένης παραγωγής στις Μεσογειακές χώρες, όπως στην Ισπανία και Ιταλία, ενώ η Τουρκία έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές προκειμένου να κρατήσει χαμηλές τις τιμές στο εσωτερικό της.

Αυτή τη στιγμή, η μέση τιμή του παρθένου ελαιόλαδου στα σούπερ μάρκετ της χώρας, κινείται γύρω στα 8 – 10 ευρώ ενώ υπάρχουν και πιο ακριβά brands με 12-15 ευρώ. Στο διαδίκτυο οι τιμές της λιανικής πέφτουν κατά 1-2 ευρώ, αλλά συνήθως δεν πρόκειται για γνωστές εταιρίες.

Ωστόσο αυτές οι τιμές αναμένεται να αλλάξουν άρδην προς τα πάνω από Σεπτέμβριο, με τη μέση τιμή του λαδιού στο ράφι να ξεπερνά τα 10 ευρώ καθώς η μειωμένη παραγωγή που συνολικά στην Ε.Ε. εκτιμάτε στο 40% έχει εκτινάξει τις τιμές χονδρικής που κινούνται κοντά στα 7-8 ευρώ. Παραγωγοί από Κρήτη και Λακωνία έχουν πετύχει τιμές χονδρικής μία ανάσα από τα 8 ευρώ, ενώ «πρίμιουμ» ποικιλίες ή πιστοποιημένο βιολογικό λάδι, πωλείται 10-12 ευρώ το λίτρο. Να σημειωθεί ότι πέρσι οι τιμές χονδρικής για το χύμα λάδι είχαν κινηθεί κοντά τα 4 – 5 ευρώ.

Εκτιμάται ότι οι νέες αυξήσεις, σε όλα τα βασικά αγαθά που αναμένονται από τον Σεπτέμβριο, θα διαμορφώσουν τη μέση τιμή του λαδιού στα 12-13 ευρώ ενώ ήδη υπάρχουν ακριβά λάδια που πιάνουν τα 15-17 ευρώ το κιλό. Επίσης αυτό που αναμένεται να συμβεί και στα λάδια είναι να αλλάξουν και οι συσκευασίες, και τα 5λιτρα δοχεία να γίνουν 4λιτρα ή 3λιτρα ώστε οπτικά τουλάχιστον να διατηρηθούν οι τιμές σε ανεκτά επίπεδα.

Ωστόσο αυτό το «κόλπο» της αγοράς, με τη μείωση των ποσοτήτων στις συσκευασίες, για να παραμείνουν ίδιες οι τιμές, δεν αλλάζει την πραγματικότητα στην Ελλάδα, με τις τιμές λόγω πληθωρισμού να συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία.

Οι περσινές τιμές στις εξαγωγές και οι απώλειες

Πάντως το λάδι παραμένει το ισχυρό χαρτί των ελληνικών εξαγωγών στα τρόφιμα παρά τις απώλειες λόγω του γεγονότος ότι πάνω από το 70% του ελληνικού ελαιολάδου που εξάγεται είναι χύμα και όχι τυποποιημένο.

Εκτιμάται ότι οι απώλειες για τους έλληνες παραγωγούς λόγω της χύμα κατάστασης είναι κοντά στα 200 εκατ. ευρώ ετησίως καθώς εξαγόμενο χύμα το ελληνικό λάδι πέρσι πωλήθηκε με μέση τιμή 3,8 ευρώ/κιλό, ενώ το τυποποιημένο με μέση τιμή 5,1 ευρώ/κιλό.

Οι πληροφορίες αναφέρουν δε πως το ελληνικό λάδι ποιοτικά άριστο, οι εισαγωγείς μεγαλέμποροι Ιταλοί κυρίως αλλά και Ισπανοί το αναμειγνύουν με άλλα ελαιόλαδα, συνήθως χαμηλότερης ποιότητας, το τυποποιούν και το πωλούν ως ιταλικό ή ισπανικό εξαγόμενο προϊόν σε υψηλότερη τιμή. Να σημειωθεί ότι μόλις το 29% του ελαιολάδου που εξάγει η Ελλάδα είναι τυποποιημένο. Το ποσοστό για την Ισπανία είναι 71%, ενώ για την Ιταλία το τυποποιημένο εξαγόμενο λάδι σε ποσοστό αγγίζει το 95%.

Ουσιαστικά οι Ιταλοί εξάγουν μόνο τυποποιημένο ελαιόλαδο, «χτυπώντας» έτσι καλύτερες τιμές στος διεθνείς αγορές. Το 2022 η Ελλάδα εξήγαγε στην Ιταλία 127.000 τόνους στην τιμή των 3,9 ευρώ/κιλό και 19.000 τόνους στην Ισπανία στην τιμή των 3,1 ευρώ/κιλό. Οι εξαγωγές, από την άλλη, στη Γερμανία, στη Γαλλία και στις ΗΠΑ, εξαγωγές κατά βάση τυποποιημένου ελαιολάδου, ήταν σε πολύ υψηλότερη τιμή, από 5 έως 5,4 ευρώ/κιλό.

Το 2022 ήταν μία πολύ καλή χρονιά για το ελληνικό ελαιόλαδο. Σημείωσε επιδόσεις ρεκόρ λόγω της αυξημένης παραγωγής στην Ελλάδα και της πολύ μειωμένης παραγωγής στην Ισπανία. Η παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα κατέγραψε το 2022 υψηλό εξαετίας, ενώ στην Ισπανία υπήρξε μείωση της παραγωγής κατά 48%.  Έτσι, η Ελλάδα πέτυχε υψηλό 20ετίας σε όγκους εξαγωγών (+157% το τρίμηνο Νοεμβρίου 2022-Ιανουαρίου 2023 σε σύγκριση με το τρίμηνο Νοεμβρίου 2021-Ιανουαρίου 2022), διπλασιάζοντας το μερίδιό της στην παγκόσμια παραγωγή (σε 13% από 7%) και παράλληλα ενισχύοντας τις τιμές της κατά 37%.

Νέες αυξήσεις σε πολλά βασικά αγαθά

Στο μεταξύ, τα ελληνικά νοικοκυριά, τον Σεπτέμβριο, ετοιμάζονται να υποδεχτούν ένα νέο κύμα αυξήσεων στα είδη πρώτη ανάγκης, σφίγγοντας κι άλλο το ζωνάρι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα εμφανίζει πανευρωπαϊκά τη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές βασικών αγαθών διατροφής. Στα φυτικά έλαια και λίπη, σε ετήσια βάση, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 14,3%, ενώ στην ΕΕ ο μέσος όρος είναι 5,5%. Η τιμή του χοιρινού κρέατος κατέγραψε τον Ιούνιο αύξηση κατά 14,8% (έναντι 11,1% στην ΕΕ) και στο βούτυρο η ετήσια αύξηση ήταν 7,7% ενώ στην ΕΕ ο μέσος όρος μειώθηκε κατά 2,5%. Η Ελλάδα όσον αφορά στη βενζίνη είναι μεταξύ των πέντε ακριβότερων χωρών στην Ευρώπη.

Την ίδια ώρα ο βασικός μισθός στην Ελλάδα είναι ίσος με το επίδομα ανεργίας άλλων ευρωπαϊκών χωρών ενώ ο μέσος μισθός στη χώρα μας είναι κυριολεκτικά το ένα τρίτο του μέσου μισθού χωρών, που πουλάνε βασικά είδη κατανάλωσης όσο πωλούνται και στα ελληνικά σουπερμάρκετ.

Πολλοί Έλληνες καταναλωτές ήδη έχουν μειώσει την κατανάλωση και έχουν περιορίσει τα ψώνια και στα σούπερ μάρκετ τα καρότσια φτάνουν στα ταμεία με λιγότερα προϊόντα σε σύγκριση με άλλες χρονιές ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί να χρυσώσει το χάπι των ανατιμήσεων με Market Pass, χωρίς να αλλάζει πολιτική μειώνοντας τον ΦΠΑ.

Η χρονιά που έρχεται δεν θα είναι εύκολη καθώς αναμένονται και νέες αυξήσεις στην ενέργεια ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου, λόγω κοινοτικής οδηγίας, όλα τα ενισχυτικά μέτρα και επιδοτήσεις πρέπει να «κοπούν». Πάντως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, δικαιούχοι του νέου κύκλου για το Market Pass θα είναι περίπου 2,8 εκατ. νοικοκυριά. Τα γενικά χαρακτηριστικά του Market Pass για την περίοδο Αυγούστου – Οκτωβρίου του 2023, θα είναι ακριβώς τα ίδια με την προηγούμενη περίοδο και μοναδική διαφορά θα είναι ότι θα ληφθεί υπόψη η φορολογική δήλωση του 2023, δηλαδή τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2022.

Πέρα από το ελαιόλαδο, τα βασικά προϊόντα στα οποία θα γίνουν ανατιμήσεις αμέσως μετά τις διακοπές, είναι η ζάχαρη, η οποία από τον Ιούλιο του 2021 μέχρι και τον Ιούλιο του 2023 είχε αύξηση της τάξης του 64% ενώ τη λίστα συμπληρώνουν οι πατάτες, το αλεύρι, τα δημητριακά και το ψωμί.