Τι ειναι οι Brics και ποιον απειλούν

Πέντε χώρες, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα και η Νότια Αφρική ενώνουν τις δυνάμεις τους και συνιστούν το μπλοκ των BRICS. Κάποιοι κάνουν λόγο για μια αναδυόμενη απειλή για το δυτικό κόσμο. Μάλιστα οι 5 χώρες αποφάσισαν στη σύνοδο κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ να εντάξουν στην ένωσή τους ακόμα έξι χώρες: την Αργεντινή, την Αίγυπτο, το Ιράν, την Αιθιοπία, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Περισσότερα παρακάτω για τους BRICS και ποιον απειλούν:

«Λάβαμε μια σημαντική απόφαση για την επέκταση των BRICS. Αυτό θα ενισχύσει περαιτέρω τις πεποιθήσεις πολλών χωρών σε αυτόν τον πολυπολικό κόσμο», δήλωσε ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι. «Είμαι βέβαιος ότι θα μπορέσουμε να δώσουμε νέο δυναμισμό στους BRICS συνεργαζόμενοι με τις νέες χώρες μέλη του ομίλου. Η Ινδία είχε πολύ βαθιές και ιστορικές σχέσεις με όλες αυτές τις χώρες», πρόσθεσε.

Η συζήτηση για τη διεύρυνση του μπλοκ των BRICS, που μέχρι τώρα περιλαμβάνει τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική, ήταν στην κορυφή της ατζέντας στην τριήμερη σύνοδο κορυφής στο Γιοχάνεσμπουργκ.

«Οι Brics πρέπει να εργαστούν υπέρ της πολυμέρειας και όχι να δημιουργούν μικρά μπλοκ. Πρέπει να ενσωματώσουμε περισσότερες χώρες στην οικογένεια των Brics», εξήγησε ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, στο Γιοχάνεσμπουργκ.

Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα πρόσθεσε μάλιστα ότι το διευρυμένο μπλοκ των BRICS θα αντιπροσωπεύει το 46% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 37% της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής. «Ένα τέτοιο άνοιγμα θα μπορούσε να επιτρέψει στην ομάδα να ενισχύσει ακόμη περισσότερο το ειδικό της βάρος σε μια ολοένα και πιο πολωμένη διεθνή σκηνή, με το Πεκίνο και τη Μόσχα να επιδιώκουν να σχηματίσουν ένα αντίβαρο ενάντια στη Δύση», γράφει η γερμανική Handelsblatt.

Η απάντηση του Λευκού Οίκου δεν άργησε να έλθει: Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Τζο Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών θα υποστηρίξει στην επόμενη σύνοδο κορυφής της G20 στην Ινδία στις 9 και 10 Σεπτεμβρίου. τον «εκσυγχρονισμό των πολυμερών αναπτυξιακών θεσμών , όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ για να ανταγωνιστούν τα «δεσμευτικά και μη βιώσιμα δάνεια που χορηγεί η Κίνα μέσω του νέου Δρόμου του Μεταξιού». Κατακερματισμός της παγκοσμιοποίησης

Η απάντηση του Λευκού Οίκου δείχνει πλέον ξεκάθαρα ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, θα ενταθεί. «Ο κατακερματισμός της παγκοσμιοποίησης, που ξεκίνησε ήδη κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, εντάθηκε με την πανδημία του Covid-19 , αλλά κυρίως, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία», γράφει η γαλλική La Tribune . «Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις χώρες της G7 στη Ρωσία έδειξαν σε πολλές αναδυόμενες χώρες την ανάγκη για γεωπολιτική προστασία σε έναν κόσμο που σήμερα ανασυγκροτείται και πάλι σε δύο μπλοκ», τονίζει η γαλλική ιστοσελίδα.

Εκτός από τη συμφωνία για τη διεύρυνση των BRICS, στη Σύνοδο που ολοκληρώθηκε χθες ,συζητήθηκε επίσης και η δημιουργία κοινού νομίσματος. «Ο στόχος ενός τέτοιου νομίσματος είναι πάντως να διευκολύνει το εμπόριο και τη χρηματοδότηση υποδομών μεταξύ των μελλοντικών χωρών-μελών ,παρά να εκθρονίσει το δολάριο, το οποίο κυριαρχεί σε μεγάλο βαθμό στο παγκόσμιο εμπόριο», εξηγεί ο οικονομολόγος της εταιρείας χρηματοπιστωτικών συμβουλών, Asteres, Σιλβέν Μπερσινγκέρ. «Μπορεί επίσης να μπουν στο παιχνίδι και πολιτικοί προβληματισμοί. Για παράδειγμα, ελέγχοντας το δολάριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν πιο εύκολα να επιβάλουν οικονομικές κυρώσεις, μπλοκάροντας τη χρήση του νομίσματός τους σε σχέση με την Κούβα, το Ιράν ή τη Ρωσία, ενώ είναι και μια πιθανή απειλή που η Κίνα μπορεί να θέλει να αποφύγει», σημειώνει ο Γάλλος οικονομολόγος.

Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS

Για την Κίνα, η διεύρυνση BRICS δίνει τη δυνατότητα να επιταχυνθεί η πρωτοβουλία του νέους Δρόμου του Μεταξιού (Belt and Road Initiative) (BRI) . Μια πρωτοβουλία που εγκαινιάστηκε από τον πρόεδρο Σι πριν 10 χρόνια και φιλοδοξεί να συνδέσει το Μέσο Βασίλειο με την Ευρώπη, μέσω ενός οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου, αλλά και δια της θαλάσσης, μέσω των αφρικανικών χωρών που βρίσκονται στις ακτές του Ινδικού Ωκεανού.

Η κινεζική πρωτοβουλία αφορά σχεδόν 70 χώρες με πληθυσμό 4,4 δισεκατομμυρίων κατοίκων, που αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η χρηματοδότηση και ο δανεισμός αυτών των χωρών δεν θα παρέχεται από διεθνείς οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα ή το ΔΝΤ, αλλά από την Κίνα μέσω της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων ή την Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS, που δημιουργήθηκε το 2014 και τελεί υπό τη διεύθυνση της πρώην προέδρου της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρούσεφ. Η τράπεζα NDB επιτρέπει στις αναδυόμενες χώρες να χρηματοδοτούν έργα χωρίς να πιέζονται από τους όρους του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η NDB έχει ήδη εγκρίνει περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια.

Πριν από τη διεξαγωγή της συνόδου κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ, ο Λευκός Οίκος προσπάθησε να αποτρέψει μάλιστα ορισμένες χώρες να ενταχθούν στους BRICS, με την υπόσχεση ότι θα αποδεσμεύσει «περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια για χώρες φτωχές και μεσαίου εισοδήματος ,μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες». Η Ουάσιγκτον κάλεσε μάλιστα τους Δυτικούς συμμάχους και εταίρους να συνεισφέρουν ώστε το συνολικό ποσό των διαθέσιμων κεφαλαίων να ανέλθει «στα 200 δισεκατομμύρια δολάρια».

Υδρογονάνθρακες και σπάνια μέταλλα

Η διεύρυνση των BRICS, που μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 40 μέλη, θα μπορούσε να εξασφαλίσει στο μπλοκ εξέχουσα θέση στις αγορές υδρογονανθράκων και σπανίων μετάλλων, που είναι απαραίτητα για τη ενεργειακή μετάβαση. Με την ένταξη της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων και στη συνέχεια της Νιγηρία και της Αλγερίας, οι BRICS θα μπορούσαν να ελέγχουν περισσότερο από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής μαύρου χρυσού και 40% της ικανότητας διύλισης. Όσον αφορά τους υπόλοιπους υδρογονάνθρακες, το μπλοκ θα αντιπροσωπεύει πάνω από το 50% της παραγωγής φυσικού αερίου και το 80% του άνθρακα, όπου κυριαρχούν η Κίνα και η Ινδονησία.

Για τα μέταλλα, η συγκέντρωση είναι ακόμη μεγαλύτερη: Πιθανό μέλος η Ινδονησία ,είναι ο πρώτος παραγωγός νικελίου, ενώ η Ρωσία είναι στην Τρίτη θέση. Η Ινδονησία είναι επίσης ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός κοβαλτίου, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου εξορύσσεται από μία άλλη χώρα-υποψήφια των BRICS, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό .

Οι σπάνιες γαίες είναι επίσης πρακτικά ο τομέας της Κίνας, η οποία κυριαρχεί επίσης στη μετατροπή των ορυκτών σε μέταλλα. Η πλατίνα και το παλλάδιο παράγονται κυρίως στη Ρωσία και τη Νότια Αφρική. Η εξάρτηση της ΕΕ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν φυσικά να βασίζονται στη δική τους παραγωγή υδρογονανθράκων και σε κάποιο βαθμό, στα μέταλλα, με τη βοήθεια του Καναδά, αλλά αυτό δεν ισχύει για την Ευρώπη, η οποία θα μπορούσε να αποδυναμωθεί. Η ΕΕ, σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτάται για την ενεργειακή της μετάβαση όλο και περισσότερο από τις μελλοντικές χώρες –μέλη των BRICS, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν μάλιστα, που είχε εκφράσει την επιθυμία να παραστεί στη σύνοδο του Γιοχάνεσμπουργκ , αποκλείστηκε με το πρόσχημα ότι ήταν «πολύ νωρίς».

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) Βέρνερ Χόγιερ προειδοποίησε μάλιστα ότι η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει την εμπιστοσύνη του Παγκόσμιου Νότου . «Θα πρέπει να ανησυχήσουμε καθώς ένας αυξανόμενος αριθμός αναπτυσσόμενων χωρών, ιδιαίτερα στην Αφρική, στρέφεται σε χώρες όπως η Κίνα και άλλες αναδυόμενες οικονομίες για υποστήριξη, αντί στους παραδοσιακούς δυτικούς θεσμούς”, είπε ο Χόγιερ στο Reuters . «Οι πρόσφατες ψηφοφορίες στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών έχουν ήδη καταστήσει σαφές ότι αν δεν κάνουμε περισσότερα και δεν γίνουμε πιο ορατοί εκεί, διατρέχουμε τον κίνδυνο να χάσουμε την εμπιστοσύνη του παγκόσμιου Νότου», είπε ο Χόγιερ.

Πηγή: naftemporiki

Αλήθειες και μύθοι για τη «νέα τάξη πραγμάτων»

Η διεύρυνση της ομάδας των αναδυόμενων οικονομιών των πέντε χωρών, δηλαδή των BRICS, χαρακτηρίστηκε ως «ιστορική» από τον Κινέζο Πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ, αλλά δεν είναι ακόμα σαφές μέχρι πού εκτείνονται τα κοινά συμφέροντα των χωρών.

Η ανάπτυξη των BRICS «θα ενισχύσει περαιτέρω τη δύναμη για την παγκόσμια ειρήνη και ανάπτυξη» δήλωσε ο Κινέζος Πρόεδρος, απευθυνόμενος στους ηγέτες που συγκεντρώθηκαν σε ένα συνεδριακό κέντρο στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής.

Οι χώρες των BRICS, δηλαδή η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα και η Νότια Αφρική, θεωρούνται συχνά ως αντίβαρο στον – υπό δυτική ηγεσία – κόσμο. Οι έξι νέες χώρες, δηλαδή η Αργεντινή, η Αίγυπτος, το Ιράν, η Αιθιοπία, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πρόκειται να ενταχθούν τον Ιανουάριο, όπως επισημαίνει το BBC.

Η Κίνα ήταν το κράτος που πίεζε περισσότερο για την επέκταση της ομάδας ως μέσο αντιμετώπισης της δυτικής κυριαρχίας.

Ο Στιβ Τσανγκ, διευθυντής του Ινστιτούτου SOAS για την Κίνα με έδρα το Λονδίνο, λέει ότι αν και τα μέλη των BRICS δεν έχουν πολλά κοινά επιφανειακά, ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ προσπαθούσε να δείξει στους ομολόγους του ότι όλοι θέλουν ένα παρόμοιο μέλλον: Κανένας τους δεν θέλει να ζήσει σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από τη Δύση.

Χαρακτηριστικά, ο ίδιος δηλώνει: «Αυτό που προσφέρουν οι Κινέζοι είναι μια εναλλακτική παγκόσμια τάξη πραγμάτων για την οποία οι απολυταρχικοί μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς στις χώρες τους. […] Μπορούν να βρουν μια εναλλακτική κατεύθυνση ανάπτυξης χωρίς να χρειάζεται να αποδεχθούν τους όρους που επιβάλλουν οι δημοκρατικές αμερικανικές και ευρωπαϊκές δυνάμεις».

«Οικοδόμηση εταιρικής σχέσης» μεταξύ των BRICS

O Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σιρίλ Ραμαφόζα, ως οικοδεσπότης της Συνόδου Κορυφής των BRICS ανέφερε σχετικά με τη διεύρυνση της ομάδας πως «εκτιμούμε το ενδιαφέρον άλλων χωρών για την οικοδόμηση μιας εταιρικής σχέσης με την ομάδα BRICS». Συνέχισε, μάλιστα, τονίζοντας ότι «περισσότερες χώρες θα ενταχθούν στο μέλλον, αφού τα βασικά έθνη συμφωνήσουν στα κριτήρια ένταξης».

Αυτή τη φορά, όμως, υπήρχαν διχογνωμίες σχετικά με το πόσες χώρες θα πρέπει να επιτραπεί να ενταχθούν και πόσο γρήγορα. Μια συνέντευξη Τύπου των ηγετών είχε προγραμματιστεί για την Τετάρτη (23/08), αφού είχαν κυκλοφορήσει φήμες για την ένταξη πέντε χωρών στην ομάδα των BRICS, αλλά ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή.

Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίζ Ινάσιο Λούλα Ντα Σίλβα, δεν εμφανίστηκε στο δείπνο των ηγετών την Τετάρτη (23/08). Ο λόγος δεν έχει αποκαλυφθεί, αλλά ο ίδιος θα ήθελε τη διατήρηση των δεσμών με τους δυτικούς συμμάχους του και ήταν επιλεκτικός όσον αφορά στην είσοδο νέων μελών στην ομάδα των BRICS.

Στη συνέχεια, το βράδυ της Τετάρτης (23/08), οι δημοσιογράφοι έλαβαν ειδοποίηση για συνέντευξη Τύπου την επόμενη ημέρα, η οποία καθυστέρησε και πάλι κατά δύο ώρες. Αυτά ήταν σημάδια ότι οι συζητήσεις βρίσκονταν σε εξέλιξη μέχρι και την τελευταία στιγμή, καθώς προστέθηκε αιφνιδιαστικά μια έκτη χώρα.

Ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, συμμετείχε μέσω διαδικτύου στη Σύνοδο Κορυφής των BRICS λόγω του κινδύνου να συλληφθεί για φερόμενα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία. Στην ομιλία του, γι’ άλλη μια φορά, έβαλε στο στόχαστρο τις δυτικές δυνάμεις, λέγοντας ότι ο «νεοφιλελευθερισμός» τους αποτελεί απειλή τόσο για τις παραδοσιακές αξίες στις αναπτυσσόμενες χώρες όσο και για την ανάδυση ενός πολυπολικού κόσμου κατά τον οποίο δεν κυριαρχεί μία χώρα ή ένα μπλοκ. Χωρίς να αναφέρει ονόματα, ήταν σαφές για ποιον μιλούσε ο Πρόεδρος Πούτιν – για τις ΗΠΑ.

Παρ’ όλο που η υπερδύναμη των ΗΠΑ δεν συμμετείχε στη συνάντηση, συζητήθηκε αρκετά. Την Τρίτη (22/08), ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, προσπάθησε να υποβαθμίσει τα σχέδια επέκτασης των BRICS, αφού είπε ότι λόγω της απόκλισης των απόψεων των χωρών της ομάδας αυτής σε κρίσιμα ζητήματα, δεν τη βλέπει να «εξελίσσεται σε κάποιου είδους γεωπολιτικό αντίπαλο των ΗΠΑ ή οποιουδήποτε άλλου». Ίσως να έχει και δίκιο.

Από τα έξι νέα μέλη της ομάδας των BRICS, κανένα δεν θεωρείται ως αντιαμερικανικό κράτος, σύμφωνα με τον Σαράνγκ Σιντόρ, διευθυντή του προγράμματος Global South στο Ινστιτούτο Quincy στην Ουάσινγκτον. «Νομίζω ότι το μήνυμα είναι πως πρόκειται για ένα ποικιλόμορφο σύνολο χωρών, καμία από αυτές δεν είναι στενός σύμμαχος των ΗΠΑ, επίσημοι σύμμαχοι, δύο ή τρεις από αυτές θα είναι αντίπαλοι των ΗΠΑ. Ευρύτερα, όμως, δεν πρόκειται για μια ομάδα αντιαμερικανικών κρατών» δήλωσε ο ίδιος στο BBC.

«Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να θέσουν όλους τους κανόνες»

Παρ’ όλα αυτά, η επέκταση των BRICS αντιπροσωπεύει μια αλλαγή. «Δεν είναι πλέον ένας κόσμος, στον οποίο οι ΗΠΑ μπορούν να θέτουν όλους τους κανόνες ή να καθοδηγούν όλους τους θεσμούς. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό. Πρόκειται περί αντικατάστασης; Όχι, θα έλεγα πολύ περισσότερο μια συμπληρωματικότητα παρά μια αντικατάσταση που διαφαίνεται στον ορίζοντα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σαράνγκ Σιντόρ.

Έτσι, για μια ομάδα που λέει ότι όλοι εκτιμούν και σέβονται τις απόψεις του άλλου, ίσως κανείς δεν κέρδισε ούτε όμως και έχασε. Στην πραγματικότητα, ήταν απλώς μια διπλωματική συγκέντρωση με κάποια δούναι και λαβείν. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν συνελήφθη και, χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία, η Ρωσία εκπροσωπήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής. Η Κίνα πήρε το μεγάλο της σχέδιο για την επέκταση των μελών της ομάδας. Η πίεση της Βραζιλίας για ένα κοινό νόμισμα λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Η Ινδία θεωρήθηκε ότι προσπαθεί να εξισορροπήσει τη φιλία της με την Αμερική. Η Νότια Αφρική, τέλος, φιλοξένησε μια επιτυχημένη συνάντηση χωρίς δημόσιες επιπτώσεις.

Πηγή: Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος, ieidiseis 

Πηγές: naftemporiki/ Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος, ieidiseis