Τι είναι τα κρυπτονομίσματα και πόσο ασφαλή είναι για τους καταναλωτές

Το Νέο Ινστιτούτο Καταναλωτών παρουσιάζει με απλά λόγια τι είναι τα κρυπτονομίσματα και ποιοι είναι οι βασικοί κίνδυνοι και κανόνες ασφαλείας για τους πολίτες που σκέφτονται να τα χρησιμοποιήσουν.

Αναλυτικά όσα αναφέρει στην ανακοίνωσή του:

Τα κρυπτονομίσματα είναι ψηφιακά “νομίσματα” που λειτουργούν σε δίκτυα υπολογιστών, γνωστά ως blockchain. Δεν υπάρχει κεντρική τράπεζα: οι συναλλαγές καταγράφονται δημόσια, κρυπτογραφούνται και επιβεβαιώνονται από πολλούς υπολογιστές ταυτόχρονα. Τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι το Bitcoin και το Ethereum. Ο καταναλωτής συνήθως τα αγοράζει από μια πλατφόρμα (exchange) και τα αποθηκεύει σε ένα “πορτοφόλι” (wallet).

Είναι ασφαλή;

Η τεχνολογία είναι ισχυρή, αλλά “ασφαλές” δεν σημαίνει “χωρίς ρίσκο”. Η χρήση και η επένδυση σε κρυπτονομίσματα συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις:

• Μεγάλη μεταβλητότητα τιμών: Η αξία μπορεί να ανέβει ή να πέσει πολύ μέσα σε λίγες ώρες.
• Κίνδυνος παρόχου (exchange): Πλατφόρμες έχουν χακαριστεί ή καταρρεύσει· σε περίπτωση χρεοκοπίας, ο καταναλωτής ίσως δεν πάρει πίσω τα χρήματά του.
• Φύλαξη κλειδιών: Αν χαθεί ο κωδικός ή το ιδιωτικό κλειδί του πορτοφολιού, τα χρήματα χάνονται οριστικά.
• Απάτες και πιέσεις για “γρήγορο κέρδος”: Phishing, ψεύτικες αποδόσεις, “σύμβουλοι” και ψευδο-τεχνική υποστήριξη είναι συχνά φαινόμενα.
• Περιορισμένη ρυθμιστική κάλυψη: Υπάρχουν κανόνες (ιδίως στην ΕΕ), αλλά δεν ισχύουν εγγυήσεις όπως στις τραπεζικές καταθέσεις.
• Τεχνικοί κίνδυνοι: Λάθος διεύθυνση αποστολής σημαίνει μη αναστρέψιμη συναλλαγή, ενώ κακόβουλες εφαρμογές μπορούν να κλέψουν κεφάλαια.

Πότε μπορεί να έχει νόημα;

• Για μεταφορές αξίας όταν δεν λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα ή όταν στέλνουμε χρήματα σε άλλη χώρα.
• Ως επένδυση υψηλού ρίσκου για ένα μικρό μέρος του χαρτοφυλακίου — μόνο αν κατανοούμε πλήρως τους κινδύνους.

Βασικοί κανόνες ασφάλειας για καταναλωτές

1. Μην επενδύετε χρήματα που δεν αντέχετε να χάσετε.
2. Επιλέξτε ρυθμιζόμενες πλατφόρμες με άδεια στη χώρα σας. Διαβάστε προσεκτικά όρους, προμήθειες και πολιτικές φύλαξης.
3. Ενεργοποιήστε ισχυρή ασφάλεια: Διπλός έλεγχος ταυτότητας (2FA με εφαρμογή, όχι SMS) και μοναδικοί κωδικοί μέσω password manager.
4. Σωστή φύλαξη πορτοφολιού: Για μεγαλύτερα ποσά, προτιμήστε “hardware wallet”. Κρατήστε τα seed phrases γραπτά, offline. Μην τα φωτογραφίζετε ή στέλνετε ηλεκτρονικά.
5. Προσοχή στις απάτες: Καμία “εγγυημένη απόδοση”. Μην εγκαθιστάτε απομακρυσμένο έλεγχο σε κινητό/υπολογιστή. Ελέγχετε τη διεύθυνση ιστότοπου και κατεβάζετε εφαρμογές μόνο από επίσημα καταστήματα.
6. Ξεκινήστε μικρά: Δοκιμάστε πρώτα μια πολύ μικρή αποστολή για να μάθετε τη διαδικασία.
7. Κρατήστε αρχείο συναλλαγών για φόρους και δηλώσεις.
8. Στήριξη ηλικιωμένων: Όποιος δεν έχει εμπειρία, να ζητά βοήθεια από έμπιστο πρόσωπο πριν από οποιαδήποτε αγορά.

Ως τεχνολογία, τα κρυπτονομίσματα είναι καινοτόμα και ανθεκτικά. Ως προϊόν για τον καταναλωτή, έχουν υψηλό ρίσκο και περιορισμένη προστασία σε σχέση με τις κλασικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Αν αποφασίσετε να ασχοληθείτε, κάντε το προσεκτικά, με μικρά ποσά, μέσω ρυθμιζόμενων παρόχων και με αυστηρή προσωπική ασφάλεια.

Στόχος μας είναι ο καταναλωτής  να έχει καθαρή εικόνα: ευκαιρίες υπάρχουν, αλλά η προστασία και η ενημέρωση προηγούνται