Ουκρανία-Ρωσία: Ένας πόλεμος δι' αντιπροσώπων;

Βρισκόμαστε στον δεύτερο μήνα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και ο καθηγητής Iστορίας, Γιώργος Μαργαρίτης μιλάει στη Parallaxi για την κόντρα των δύο κρατών, τις σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας, τον ρόλο της Τουρκίας ως μεσάζοντα, καθώς σχολιάζει και την στάση της ΕΕ απέναντι στην Ρωσία.

Όπως εξηγεί ο κ. Μαργαρίτης αν ο πόλεμος αφορούσε αυτά τα δύο κράτη, τα πράγματα θα ήταν σχετικά απλά.

«Στην ουσία αυτή τη στιγμή γίνεται κάτι που μπορούμε να περιγράψουμε σαν πόλεμος δι‘ αντιπροσώπων ανάμεσα σε δύο συνασπισμούς, που έχουν οικουμενική εμβέλεια και φιλοδοξίες. Από την μία πλευρά είναι ο δυτικός κόσμος, με την δυτική Ευρώπη, σκιά του παλιού της εαυτού με με ηγέτιδα τις ΗΠΑ και από την άλλη είναι το σύμπλεγμα της Ευρασίας, των ανερχόμενων δυνάμεων, επικεφαλής του οποίου είναι η Κίνα και έτερος συγκυριακός η Ρωσία. 

Όλη η ιστορία της διερεύνησης του ΝΑΤΟ στην Ανατολή αποσκοπούσε να στερήσει την Κίνα από έναν πολύ σημαντικό σύμμαχο στον Βορρά, με τον οποίο η Κίνα έχει πολλές χιλιάδες κοινά χιλιόμετρα σύνορα και που αποτελεί ενεργειακή δεξαμενή για την χώρα και πηγή τεχνολογίας σε στρατιωτικούς τομείς. Στην ουσία όλη αυτή η διεύρυνση που κατέληξε στον παρόντα πόλεμο είναι μία σύγκρουση των δύο συνασπισμών δι‘ αντιπροσώπων. 

Γι’ αυτό δεν είναι ζητήματα που μπορούν να λυθούν, είναι πολύ ευρύτερα. Γι’ αυτό δεν παρουσιάζεται μπροστά μας κάποια λύση που να αφορά συμφωνία Ρωσίας-Ουκρανία. Ο μεν δυτικός κόσμος δεν εμπλέκεται άμεσα για να μην έχει το κίνδυνο πυρηνικού πολέμου, τροφοδοτεί την Ουκρανία για να παρατείνει τον πόλεμο, ελπίζοντας ότι η Ρωσία θα εξαντληθεί οικονομικά, θα εξαντληθεί το κύρος της κυβέρνησης της πολιτικά. Γι΄αυτό πρόκειται για έναν πόλεμο, που δεν μπορεί να τελειώσει γιατί προς το παρόν κανένας από τους στόχους των κύριων παιχτών δεν έχει εκπληρωθεί»

Σχετικά με το εάν θα επηρεαστούν οι σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας καθώς η χώρα μας έδειξε έμπρακτα την στήριξη της προς την Ουκρανία ο καθηγητής επισημαίνει πως:

«Υποθέτω πως αν πολεμάς με κάποιον και μία τρίτη χώρα δίνει σε αυτόν όπλα για να σκοτώσει τους στρατιώτες σου, απαγορεύει τις πτήσεις των δικών σου αεροσκαφών από το εναέριο χώρο, ότι μετέχει ενεργά σε όλο αυτό το κλίμα αντιρωσικής υστερίας με φυλετικά χαρακτηριστικά, το οποίο απαγορεύει την ρωσική μουσική, λογοτεχνία, τους Ρώσους καλλιτέχνες, κινηματογραφιστές, τότε ναι θεωρώ ότι η Ρωσία θα το θυμάται. Αν έκαναν κάτι τέτοιο στη χώρα μας, σίγουρα η Ελλάδα θα το θυμόταν. Εύχομαι να το ξεχάσει, αλλά είναι πολύ πιθανό η Ρωσία να το θυμάται μελλοντικά. 

Η γεωγραφία είναι αμείλικτη, η Ρωσία είναι εκεί που είναι και δεν πρόκειται να μετακινηθεί στο χάρτη, το ίδιο συμβαίνει και με την Τουρκία. Και στις δύο αυτές χώρες είμαστε πάρα πολύ κοντά. Η στοιχειώδης λογική θα έλεγε μην προκαλείς δύο ισχυρούς αντιπάλους ταυτόχρονα. Η Ελλάδα είναι αμείλικτη απέναντι στη Ρωσία. Το ΥΠΕΞ κάθεται και ασχολείται με το να αλληλοβρίζεται με την Ρωσική πρεσβεία στην Ελλάδα. Δεν θεωρώ πως αυτό είναι έξυπνη στρατηγική. Ήδη έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τον μεγάλο γείτονα από την Ανατολή, δεν χρειάζεται να προσθέσουμε και άλλον εχθρικό γείτονα στα βορειανατολικά της χώρας μας»

Μιλώντας για τον ρόλο της Τουρκίας που μπήκε σε ρόλο μεσάζοντας μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανία και αν αυτό την ενισχύει διπλωματικά, ο κ. Μαργαρίτης τονίζει:

«Τι ενισχύει διπλωματικά την Τουρκία είναι ένα μεγάλο ζήτημα που δεν έχει να κάνει με δημόσιες σχέσεις. Αυτά τα πιστεύουν οι Έλληνες πολιτικοί που νομίζουν ότι αν ρίξουν ένα ζεμπέκικο και κάνουν μία κουμπαριά λύνουν τα διεθνή προβλήματα. Η Τουρκία είναι μία χώρα 90 εκατ. κατοίκων, μία από τις παραγωγικότερες χώρες του κόσμου με μία οικονομία που αναπτύσσεται χρόνο με το χρόνο. Σήμερα είναι σε πάρα πολλούς τομείς μία βιομηχανική χώρα, της οποίας τα προϊόντα είναι απαραίτητα για την Δύση. Δεν χρειάζεται υπερβολική προσπάθεια σε διπλωματία για μία τέτοια χώρα τέτοιου μεγέθους για να έχει κύρος, το κατακτά από τον όγκο της και από τις επιδόσεις της. Φυσικά μας εντυπωσιάζει πως η Τουρκία κάνει τον μεσάζοντα σήμερα και ίσως τον εγγυητή μεθαύριο. Η Ουκρανία επιζητά την Τουρκία σαν εγγυητή. Οι όροι της Ουκρανίας είναι να μπει στην ενέργεια το Α5 του ΝΑΤΟ, χωρίς να είναι μέλος του. Έτσι έχει ανάγκη την Τουρκία γι’ αυτό»

Στάση της ΕΕ προς την Ρωσία

«Η ΕΕ δεν κουράζεται να μας υπενθυμίζει πως αυτό που ήταν κάποτε το λίκνο του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος είναι όχι σε κατάσταση παρακμής, αλλά πλέον σε κατάσταση βαθιάς σήψης. Δεν έχει δική της πολιτική, δεν μπορεί να προασπίσει τα συμφέροντα της, πλέον ακολουθεί πιστά και χωρίς αντιρρήσεις τις ΗΠΑ. Αντί να έχει ενεργό ρόλο συγκράτησης των εντάσεων που υπάρχουν στα ανατολικά της που την ενδιαφέρουν άμεσα καθώς από εκεί προμηθεύεται ενέργεια και πάρα πολλές σημαντικές για την Ευρώπη πρώτες ύλες. Όταν ακολουθεί αυτή την όξυνση τυφλά, όταν δεν μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες για να δώσει μία λύση που θα την συμφέρει στην ουσία καταδικάζεται. Είναι μεγάλο θύμα σ’ αυτή την υπόθεση διότι καταδικάζεται να αγοράζει την ενέργεια με βάση την οποία θα συντηρήσει όποια βιομηχανία και όποια παραγωγικότητα έχει ακόμα. Θα την αγοράζει με μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου, όπως στις ΗΠΑ σε τιμές πολύ μεγαλύτερες απ’ ότι η σημερινή (του Ρωσικού αερίου) και μάλιστα με ανεπάρκεια πόρων. Να θυμίσω ότι η Γερμανία δεν έχει ένα κέντρο υποδοχής υγροποιημένου αερίου για να το εξαερώσει, να το μετατρέψει σε αέριο και να το βάλει στους αγωγούς διανομής. Μέχρι να φτιαχτούν αυτοί οι μηχανισμοί θέλουν 1,5-2 χρόνια. Στο μεταξύ διάστημα πως θα δουλεύει; 

Διάβασα σήμερα σε αρκετές εφημερίδες και όλες συμφωνούν στο γεγονός πως ευτυχώς τελειώνει ο χειμώνας γιατί αν αυτό συνέβαινε Δεκέμβριο θα πέθαιναν και από το κρύο οι Ευρωπαίοι. Αυτό δείχνει πως άγεται και φέρεται η Ευρωπαϊκή Ένωση με την ταχύτητα που μερικές χώρες σπεύδουν να διαχωρίσουν την θέση τους (Σλοβενία, Σλοβακία), ανακοίνωσαν πως θα πληρώνουν το φυσικό αέριο τους, όπως ακριβώς το επιθυμεί η Ρωσία. Νομίζω πως η τελευταία χώρα που θα παραμείνει πιστή στις Βρυξέλλες θα είναι δυστυχώς η Ελλάδα. Η δική μας χώρα χωρίς να εξετάσει παραμέτρους και καταστάσεις έσπευσε να πει πως απορρίπτουμε το Ρωσικό τελεσίγραφο. Και λοιπόν; Θα περιμένουμε το EastMed; Μάλλον θα αναμένουμε αρκετά χρόνια – νομίζω θα είναι μία περιπέτεια πιο πολύχρονη και από το μετρό της Θεσσαλονίκης», καταλήγει.