Ανακοινώθηκαν τα προγράμματα σπουδών του μαθήματος της Ηθικής για Γυμνάσιο και Λύκειο

Δημοσιεύθηκαν, σήμερα στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης τα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος της Ηθικής για το Γυμνάσιο και Λύκειο, τα οποία θα ισχύσουν από το επόμενο σχολικό έτος 2026-27.

Τα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος της Ηθικής αφορούν τους μαθητές οι οποίοι δεν είναι xριστιανοί oρθόδοξοι (δηλαδή αλλόθρησκοι, ετερόδοξοι, άθρησκοι, άθεοι, αγνωστικιστές), και μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να απαλλαγούν από την υποχρέωση παρακολούθησης του μαθήματος των Θρησκευτικών, υποβάλλοντας σχετική αίτηση στον διευθυντή της σχολικής μονάδας στην οποία θα αναφέρεται το εξής: “Λόγοι θρησκευτικής συνείδησης δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή (μου ή του παιδιού μου) στο μάθημα των Θρησκευτικών”.

Το μάθημα Ηθικής:

Θα διδάσκεται, αντίστοιχα, τις ώρες των Θρησκευτικών από την Γ΄ Δημοτικού έως την Γ΄ Λυκείου.

Προϋπόθεση δημιουργίας τμήματος στο οποίο θα διδάσκεται το μάθημα της Ηθικής , αποτελεί ο αριθμός των μαθητών, ο οποίος θα πρέπει να είναι πάνω από δέκα.

Οταν οι μαθητές που έλαβαν απαλλαγή από το μάθημα Θρησκευτικών είναι λιγότεροι από 10, τότε αυτοί θα παρακολουθούν άλλο μάθημα σε άλλο τμήμα της ίδιας τάξης ή θα κάνουν κάποια εκπαιδευτική εργασία.

Οι εκπαιδευτικοί

Για να λειτουργήσει σωστά η διδασκαλία και η αξιολόγηση στο Γυμνάσιο, σύμφωνα με το Πρ’ογραμμα Σπουδών, πρέπει οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να απαντήσουν με σαφήνεια στα εξής ερωτήματα:

Α) Πού θέλω να πάω; Β) Πώς θα πάω; Γ) Πώς θα ξέρω ότι έφτασα; Α) Πού θέλω να πάω;

Αφορά στους γενικότερους σκοπούς του μαθήματος της Ηθικής. Στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα Σπουδών πρόκειται για τους γενικούς σκοπούς που αναφέρθηκαν στο πρώτο μέρος αλλά και για τους ειδικούς στόχους κάθε θεματικής ενότητας.

Β) Πώς θα πάω;

Ο τρόπος και η διαδικασία αξιολόγησης του μαθήματος είναι αναπόσπαστο μέρος της διδασκαλίας του. Η αξιολόγηση και ο έλεγχος των μαθησιακών στόχων που τέθηκαν στην αρχή της διδασκαλίας δεν θα ακολουθεί μόνο μετά το πέρας κάθε Θεματικού Πεδίου, αλλά και κάθε επιμέρους θεματικής ενότητας, εφόσον προκύπτει από τις απορίες, τα ενδιαφέροντα και τα ερωτήματα μέσα από την ενεργητική «εμπλοκή» των μαθητών/ τριων στον διάλογο. Η διαπίστωση των στοιχείων αυτών είναι κριτήριο της διδακτικής επιτυχίας του μαθήματος. Ειδικότερα η αξιολόγηση κάθε Θεματικού Πεδίου πρέπει να γίνεται με ερωτήσεις και ασκήσεις φιλοσοφικής επιχειρηματολογίας, με τις οποίες θα ελέγχεται κατά πόσο οι μαθητές/τριες:

α) Κατανόησαν τη διδαχθείσα ύλη.

β) Είναι σε θέση να την αξιοποιήσουν κριτικά, προκειμένου να εμβαθύνουν περισσότερο στο συζητούμενο θέμα.

γ) Να διατυπώσουν πάνω σ’ αυτό σκέψεις που υποστηρίζουν μία θέση ή την αντικρούουν, ασκώντας αιτιολογημένη κριτική.

Στον εκπαιδευτικό ορίζοντα, που συνάδει με τη μεθοδολογική προσέγγιση του παρόντος Προγράμματος Σπουδών, θα πρέπει να επιδιώκεται συχνά η επαφή των μαθητών/τριών με τον πρωτότυπο φιλοσοφικό λόγο και η εξοικείωσή τους με τις πρωτογενείς πηγές του φιλοσοφικού στοχασμού. Είναι παιδαγωγικά σκόπιμο τα σύγχρονα κείμενα που θα επιλέγονται προς κατανόηση και ερμηνεία από τους/τις μαθητές/μαθήτριες, και που θα υπηρετούν ένα γενικό όραμα ανθρωπιστικής παιδείας, να συνδιαλέγονται με ποικίλους τρόπους με τα κείμενα φιλοσόφων προηγούμενων αιώνων, ή και άλλων πολιτισμικών παραδόσεων, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υλικό συγκριτικής εξέτασης και δια- λόγου των διαφορετικών εποχών μέχρι το συγχρονικό του παρόν.

Κατηγορίες προτεινόμενων δραστηριοτήτων αξιολόγησης:

Κατανόηση (Μετατροπή): Με τον όρο μετατροπή νοείται η ανάπτυξη της ικανότητας του/της μαθητή/τριας να μεταφέρει ένα πρόβλημα ή μια θεωρία από μια Α σε μια Β μορφή χωρίς να χάνει την ουσία του/της. Τέτοιες μπορούν να είναι: α) Η μετατροπή ενός αφηρημένου θέματος σε κάτι συγκεκριμένο -να δώσει, π.χ., ο/η μαθητής/τρια παραδείγματα που να δείχνουν ότι κατανοεί κάποια αφηρημένη έννοια ή επιχειρηματολογική δομή, β) η αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο διατυπώνεται κάτι χωρίς να μεταβάλλεται το νόημά του -να πει π.χ., ο/η μαθητής/τρια αυτό που διάβασε με δικά του λόγια, και γ) η σύμπτυξη ή η ανάπτυξη ενός θέματος -να εκφράσει, π.χ. περιληπτικά ο/η μαθητής/τρια αυτό που αναφέρεται σε πολλές σειρές ή αντίθετα να αναπτύξει περισσότερο μια περιληπτική έκφραση ενός θέματος. (π.χ. σημειώστε περιληπτικά σε τι συνίσταται η συνεισφορά του Καντ στη Ηθική).

Ερμηνεία: Για να καταλάβει ένας αναγνώστης ένα κείμενο πρέπει καταρχήν να μετατρέψει τα σύμβολα, τις λέξεις και τις φράσεις σε νοήματα και στη συνέχεια να συλλάβει τη σχέση που υφίσταται ανάμεσα σ’ αυτά. Κατά την εξέταση του βαθμού στον οποίο έχει επιτευχθεί αυτός ο στόχος, ζητείται από τον/την μαθητή/ήτρια να αναφέρει τα κύρια συμπεράσματα που προκύπτουν από ένα κείμενο, από εικόνες κ.λπ.

Προέκταση ή επέκταση: Αναφέρεται στην ικανότητα του μαθητικού κοινού να εξάγει συμπεράσματα και να προσδιορίζει τα όρια ισχύος τους και τους γενικότερους περιορισμούς τους, να διατυπώνει νέες υποθέσεις με βάση δεδομένα στοιχεία, να συμπληρώνει τα στοιχεία, τα οποία λείπουν από τα δεδομένα που διαθέτει, να προσδιορίζει τον βαθμό πιθανότητας εμφάνισης των διαφόρων συνεπειών ή εξελίξεων που πρόκειται να ακολουθήσουν, αν ισχύουν ορισμένες προϋποθέσεις κ.λπ. Κατά την εξέταση, ο έλεγχος της επίτευξης του στόχου αυτού της ανάπτυξης, δηλαδή της ικανότητας του/της μαθητή/τριας να προβαίνει σε λογικές προεκτάσεις γίνε- ται συνήθως μαζί με τον έλεγχο επίτευξης και των άλλων υποστόχων της κατηγορίας της κατανόησης. Οι ερωτήσεις που αναφέρονται στην προέκταση αποσκοπούν στο να καθορίσουν αν ο/η μαθητής/τρια είναι ικανός/ή να προχωρήσει πέρα από τα συγκεκριμένα δεδομένα και τις συγκεκριμένες πληροφορίες και αν οι προεκτάσεις του αυτές είναι ορθές, αν μπορεί να γενικεύει ή αντίθετα να εξειδικεύει.

Τα φιλοσοφικά κείμενα που θα χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση καλό θα είναι να προάγουν τον διακαλλιτεχνικό διάλογο, να επιτρέπουν τη σύνδεσή τους και με τη λογοτεχνία και τις άλλες καλές τέχνες (ζωγραφική, θέατρο, μουσική, κινηματογράφος, κ.λπ.). Συνολικά το περιεχόμενό τους να βρίσκεται σε συμβατότητα με τις αρχές της σύγχρονης διδακτικής, να περιλαμβάνει δη- λαδή συγκεφαλαιωτικές ασκήσεις που προϋποθέτουν τη συνδυαστική προσέγγιση των πληροφοριών και να αξιοποιεί τις άμεσες εμπειρίες των μαθητών/τριών.

Γενικά στην αξιολόγηση των μαθητών/τριών πρέπει να προτιμώνται ασκήσεις ανακεφαλαίωσης και εργασίες εμπέδωσης που να προωθούν την κριτική σκέψη και δημιουργικότητα, σε συνδυασμό με την εμβάθυνση, σύνθεση και επέκταση των γνωστικών στοιχείων. Η ύπαρξη ασκήσεων και εργασιών στο τέλος της ενότητας ή του θεματικού πεδίου συμβάλλει στην αύξηση του βαθμού ανατροφοδότησης, που αποσκοπεί στο να καταστήσει τη μάθηση ισχυρή και συνεχώς διαθέσιμη στον/στην μαθητή/τρια. Η εσωτερική σύνδεση και συνοχή στα γνωστικά αντικείμενα κάθε πεδίου βοηθά ώστε στα επόμενα θεματικά πεδία να χρησιμοποιούνται οι ήδη αποκτημένες γνώσεις από τους/τις μαθητές/τριες.

Γ) Πώς θα ξέρω ότι έφτασα;

Σε αυτή την κατεύθυνση δείχνουν τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα (ΠΜΑ) μετά από κάθε διδασκαλία ενός θεματικού πεδίου ή μετά το σύνολο της διδασκαλίας της Ηθικής. Το τι περιμένουμε να έχουν κατακτήσει οι μαθητές/τριες σε επίπεδο γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων, έξεων και αξιών.

Η αξιολόγηση στο μάθημα της Ηθικής έχει τους κάτωθι στόχους:

α. Να παρέχονται πολλαπλές επιλογές μαθησιακών δραστηριοτήτων και ποικίλα ερεθίσματα που μπορούν να υποστηρίξουν την αξιολόγηση των μαθητών/τριών ανάλογα με τις διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές ανάγκες τους.

β. Να ελέγχεται κατά πόσο επιτεύχθηκαν τόσο τα ΠΜΑ που ορίστηκαν ως προοργανωτές στην αρχή κάθε ενότητας, όσο και οι γενικοί σκοποί του μαθήματος.

γ. Κάθε ενότητα να ολοκληρώνεται με σύντομη αναστοχαστική διαδικασία (ως αποτιμητή) που δίνει στους/ στις μαθητές/τριες τη δυνατότητα αυτοαξιολόγησης της προόδου τους με σημείο αναφοράς τα ΠΜΑ.

Ορισμένες από τις μορφές που μπορεί να έχει η αξιολόγηση είναι δυνατόν να ενταχθούν στις κάτωθι πρακτικές:

1. Προφορική εξέταση

2. Συνθετικές γραπτές εργασίες (ομαδικές ή ατομικές)

3. Ωριαία διαγωνίσματα

Αναλυτικά το πρόγραμμα σπουδών για το μάθημα της Ηθικής στο Γυμνάσιο ΕΔΩ

Αναλυτικά το πρόγραμμα σπουδών για το μάθημα της Ηθικής στο Λύκειο ΕΔΩ

Πηγή: esos.gr