Διανοητικές και Ρητορικές Διαμάχες γύρω από την Παλαιστίνη

Η ιστορία του συνεδρίου που συνδιοργανώνει το Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, μαζί με επτά ακόμη διεθνείς ακαδημαϊκούς και επιστημονικούς φορείς, είναι πολυκύμαντη – όπως και το ίδιο το θέμα που πραγματεύεται.

Η αφετηρία δόθηκε την άνοιξη του 2023, με αφορμή άρθρο του επίκουρου καθηγητή του Τμήματος και ειδικού σε ζητήματα Μέσης Ανατολής και Αραβικού κόσμου, Πάνου Κουργιώτη, ενός εκ των γραφόντων του παρόντος κειμένου, με τίτλο From Nasser to Arafat and Ibn Salman? The Greek pro-Arabism revisited.

Το κείμενο τέθηκε υπόψη των συναδέλφων πολιτικών επιστημόνων, Νίκου Μαραντζίδη και Λεωνίδα Καρακατσάνη, και η αρχική ιδέα ήταν η διοργάνωση ενός ευρωπαϊκού συνεδρίου για τη στάση διαφορετικών πολιτικών χώρων (π.χ. ακροδεξιά, χριστιανοδημοκράτες, σοσιαλδημοκράτες, αριστερά) και περιοχών (ευρωπαϊκός Νότος, πρώην κομμουνιστικές χώρες, αποικιοκρατικές δυνάμεις) απέναντι στο Παλαιστινιακό και τη μεσανατολική πολιτική.

Ωστόσο, οι εξελίξεις αποδείχθηκαν ταχύτερες από τους αρχικούς σχεδιασμούς.

Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, με χιλιάδες θύματα και εκατοντάδες ομήρους, και η δυσανάλογη απάντηση της ισραηλινής κυβέρνησης, που εξελίχθηκε σε γενοκτονικό πόλεμο κατά του πληθυσμού της Γάζας, άλλαξαν ριζικά τα δεδομένα.

Το Παλαιστινιακό βρέθηκε ξαφνικά στο κέντρο της διεθνούς δημόσιας ατζέντας, προκαλώντας σκληρές αντιπαραθέσεις γύρω από το «δίκαιο» και το «άδικο». Ταυτόχρονα, φαινόμενα λογοκρισίας, αποσιώπησης φωνών έως και απολύσεων συναδέλφων που άσκησαν κριτική στην ασυμμετρία της ισραηλινής απάντησης –κυρίως στις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία– δημιούργησαν ένα νέο τοπίο και έθεσαν καίρια ερωτήματα για τον ρόλο των διανοουμένων, του πανεπιστημίου και του δημόσιου λόγου.

Με τη συνδρομή και τη συναίνεση και άλλων συναδέλφων του Τμήματος, γνωστών για την ακαδημαϊκή τους συμβολή και τις δημόσιες παρεμβάσεις τους –της ανθρωπολόγου Φωτεινής Τσιμπιρίδου, του ιστορικού Γιάννη Καρρά και του νομικού Κωνσταντίνου Τσιτσελίκη– αποφασίσαμε να εστιάσουμε σε αυτά τα διλήμματα. Παρακάμψαμε έτσι την «κλασική» διεθνολογική, διπλωματική ή ιστορική προσέγγιση, που έχει ήδη αναδειχθεί σε άλλα συνέδρια στην Ελλάδα και διεθνώς.

Στόχος μας έγινε η μελέτη του απόηχου του Παλαιστινιακού στον δημόσιο λόγο και των πολιτικών, ιδεολογικών, ακαδημαϊκών και διανοητικών αντανακλάσεων εντός και εκτός Δύσης. Γι’ αυτόν τον λόγο, από την αρχή επιδιώξαμε τη συμμετοχή συναδέλφων, ερευνητών και διανοητών από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Τουρκία, τη Μέση Ανατολή, αλλά και από τα ίδια τα παλαιστινιακά εδάφη και το Ισραήλ.

Έτσι καταλήξαμε και στον τίτλο Intellectual and Discursive Battles over Palestine («Διανοητικές και Ρητορικές Διαμάχες γύρω από την Παλαιστίνη»), θεωρώντας ότι αποτυπώνει τις συγκρούσεις και τα διλήμματα που αναδείχθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια: αν είναι θεμιτό να τίθενται όρια στην ακαδημαϊκή ελευθερία με πρόσχημα τον αντισημιτισμό· αν οι διαμαρτυρίες κατά ισραηλινών πολιτών και θεσμικών παραγόντων συνιστούν δικαιολογημένες πράξεις αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό λαό ή όχι· ή αν είναι νομικά και ηθικά δόκιμο οι κοινωνικοί επιστήμονες να χρησιμοποιούν όρους όπως «γενοκτονία» για την περιγραφή των γεγονότων στη Γάζα.

Όταν λάβαμε την απόφαση και δημοσιεύσαμε την πρόσκληση συμμετοχής, ενάμιση χρόνο πριν, ελπίζαμε ότι το συνέδριο θα γινόταν σε μια μετα-συγκρουσιακή συνθήκη, που θα επέτρεπε μια πιο νηφάλια συζήτηση.

Δυστυχώς, πραγματοποιείται υπό το βάρος δεκάδων χιλιάδων νεκρών και εκατομμυρίων εκτοπισμένων στη Γάζα, αλλά και υπό τη σκιά σχεδίων «επίλυσης» που, με έναν σχεδόν δυστοπικό τρόπο, επαναφέρουν φαντάσματα του παρελθόντος, όπως η αποικιοκρατία.

• Λίγα λόγια για το συνέδριο «Intellectual and Discursive Battles over Palestine» («Διανοητικές και Ρητορικές Διαμάχες γύρω από την Παλαιστίνη»)

Εκ των διοργανωτών,

Πάνος Κουργιώτης και Λεωνίδας Καρακατσάνης

Η επίσημη ενημέρωση για το Συνέδριο

Το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με την υποστήριξη των ερευνητικών εργαστηρίων (POLIS, Culture-Borders-Gender/LAB, Eastern and Southeastern Europe History Lab) σας προσκαλεί στο διεθνές συνέδριο Intellectual and Discursive Battles over Palestine, το οποίο συνδιοργανώνει από κοινού με τους παρακάτω ακαδημαϊκούς και επιστημονικούς φορείς:

Τhe American University of Iraq – Baghdad Centre for the Study of Conflict, Emotion and Social Justice (CESJ) Bournemouth University DESIRE – Center for the study of democracy, signification and resistance The Civil Wars Study Group The Department of Political Science and International Relations at Baskent University, Ankara, Turkey The Institute of Research and Study on the Arab and Islamic Worlds at the University of Marseille, France The Leiden Institute of Area Studies (Leiden University), The Netherlands

Το συνέδριο θα διεξαχθεί 4-5 Οκτωβρίου, στην Αίθουσα Συνεδρίων Καθηγητή Ηλία Ι. Κουσκουβέλη, στον χώρο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Κεντρικό θέμα του συνεδρίου είναι ο απόηχος και Παλαιστινιακού ζητήματος στο δημόσιο λόγο καθώς και οι αντιπαραθέσεις που πυροδοτεί διεθνώς σε επίπεδο πολιτικό-ιδεολογικό, νομικό, ακαδημαϊκό και καλλιτεχνικό.

Το συνέδριο επιδιώκει πρωτίστως να προάγει και να υπερασπιστεί το δικαίωμα της κριτικής, και να αντιμετωπίσει πρακτικές που θέτουν σε κίνδυνο την ακαδημαϊκή ελευθερία και την κριτική σκέψη γύρω από την εξουσία, την ηγεμονία, τον πόλεμο, τα πολιτικά δικαιώματα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Η είσοδος στο κοινό είναι ελεύθερη ωστόσο απαιτείται ηλεκτρονική προεγγραφή:

https://sites.google.com/uom.edu.gr/clashing-rocks-conference/registration

Περισσότερες πληροφορίες και το αναλυτικό πρόγραμμα στον κάτωθι σύνδεσμο:

https://sites.google.com/uom.edu.gr/clashing-rocks-conference/home