Σοβαρά ερωτηματικά για έρευνα – βιτρίνα του ΓΕΣ μέσα σε σχολεία

Πανελλαδική έρευνα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη (μέχρι και τις 4 Μαϊου) από το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ) σε σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με στόχο — όπως επισήμως δηλώνεται — τη «χαρτογράφηση των επαγγελματικών φιλοδοξιών των μαθητών».

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια καλά σχεδιασμένη παρέμβαση στις σχολικές αίθουσες, με κρυφή στόχευση την επικοινωνιακή διάσωση της εικόνας του Στρατού και τη δημιουργία νέας γενιάς στρατολογικών προοπτικών.

Η έρευνα, που πραγματοποιείται με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, απευθύνεται σε μαθητές Γ’ Γυμνασίου έως και Γ’ Λυκείου και συνοδεύεται από επίσημη επιστολή ενημέρωσης και φόρμα γονικής συγκατάθεσης. Σύμφωνα με αυτά, η έρευνα εντάσσεται στο πλαίσιο του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού, αλλά στην πράξη στοχεύει άμεσα στη διερεύνηση των αιτίων της υποστελέχωσης των Ενόπλων Δυνάμεων και στη χάραξη «κατάλληλων στρατηγικών ενημέρωσης» των νέων.

Η ιστοσελίδα Armyvoice.gr αποκαλύπτει τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, η οποία υλοποιείται εντός σχολικού προγράμματος, με τη συνεργασία διευθυντών σχολικών μονάδων, παρουσία εκπαιδευτικών και με τη χρήση υποδομών πληροφορικής των σχολείων. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου είναι ηλεκτρονική, διαρκεί περίπου δέκα λεπτά και πραγματοποιείται μέσω της πλατφόρμας KoboToolbox.

Το ερωτηματολόγιο του ΓΕΣ στους μαθητές

Οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου δεν αφήνουν περιθώριο παρερμηνείας. Οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν εάν τους ελκύει το «κύρος», η «σταθερότητα», η «προσφορά στην πατρίδα», οι «ευκαιρίες ταξιδιών» και άλλες ωραιοποιημένες εκδοχές του στρατιωτικού επαγγέλματος. Ενδεικτικά, τίθενται ερωτήματα όπως:

• «Τι συναισθήματα σου προκαλεί η προοπτική μιας καριέρας στις Ένοπλες Δυνάμεις;»
• «Θα σκεφτόσουν να ακολουθήσεις καριέρα στις Ένοπλες Δυνάμεις αν υπήρχε δυνατότητα να εργαστείς σε έναν τομέα που σε ενδιαφέρει;»
• «Ποια θεωρείς ότι είναι τα πλεονεκτήματα ενός επαγγέλματος στις Ένοπλες Δυνάμεις;»

Αντίστοιχα, παραλείπονται εντελώς ερωτήσεις όπως:

• «Ποιοι είναι οι λόγοι που θα σε απέτρεπαν από μια στρατιωτική καριέρα;»
• «Γνωρίζεις περιστατικά κακομεταχείρισης, εκφοβισμού ή παραβίασης δικαιωμάτων σε στρατιωτικές μονάδες;»
• «Πιστεύεις ότι ο στρατός σέβεται τις αρχές της ισότητας, της διαφορετικότητας και των ατομικών δικαιωμάτων;»

Πουθενά δεν τίθεται το ερώτημα γιατί κάποιος απορρίπτει τη σταδιοδρομία στις Ένοπλες Δυνάμεις. Πουθενά δεν γίνεται αναφορά στις συνθήκες καταπίεσης, στην απουσία ελευθερίας, στις ψυχολογικές πιέσεις, στη σεξουαλική παρενόχληση ή στον θεσμικό αυταρχισμό που βιώνουν χιλιάδες στρατεύσιμοι κάθε χρόνο.

Αντί να ζητηθεί ειλικρινής και πολύπλευρη γνώμη, οι μαθητές οδηγούνται βήμα προς βήμα να επιλέξουν μέσα από θετικά διατυπωμένες παραδοχές. Η συμμετοχή γίνεται κατά τη διάρκεια του ωρολογίου προγράμματος, εντός του σχολείου, με την παρουσία εκπαιδευτικών και μεσολαβητών. Ακόμη και αν η συμμετοχή είναι τυπικά «εθελοντική» και με τη συγκατάθεση των γονέων, η ψυχολογική πίεση που ασκείται σε έναν μαθητή να ενταχθεί στην πλειοψηφία της τάξης είναι υπαρκτή και ισχυρή.

Ποιος έχει πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα ανηλίκων

Επιπλέον, η διαβεβαίωση για ανωνυμία δεν αίρει τις ανησυχίες. Το ερωτηματολόγιο ζητά ηλικία, φύλο, περιφέρεια, οικογενειακό εισόδημα και τάξη φοίτησης. Σε μικρές σχολικές κοινότητες, αυτά τα στοιχεία αρκούν για να καταστούν οι απαντήσεις εντοπίσιμες. Η εμπιστοσύνη προς τον στρατό ως διαχειριστή προσωπικών δεδομένων ανηλίκων είναι εύλογα περιορισμένη.

Η πιο κραυγαλέα έλλειψη ωστόσο είναι η απουσία οποιασδήποτε ερώτησης που θα επέτρεπε σε έναν μαθητή να ασκήσει κριτική στον στρατό. Η έρευνα δεν αναζητά τα «γιατί δεν». Δεν επιχειρεί να κατανοήσει την απόσταση της νεολαίας από τα στρατιωτικά πρότυπα. Αντιθέτως, επιχειρεί να τη γεφυρώσει τεχνητά, μεταφέροντας την ευθύνη στην έλλειψη πληροφόρησης, προβολής και εξοικείωσης.

Η συγκεκριμένη δράση του ΓΕΣ δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική, όχι με όρους διαφάνειας ή μεταρρυθμίσεων, αλλά μέσω εξωραϊσμένων αφηγημάτων και επικοινωνιακών τεχνασμάτων.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν επιδιώκουν να ακούσουν τους νέους. Επιχειρούν να τους διαμορφώσουν, να τους προσεγγίσουν ως μελλοντικό ανθρώπινο δυναμικό που οφείλει να προσαρμοστεί στις ανάγκες τους.

Και το κάνουν αυτό μέσα στις σχολικές αίθουσες, με τη συναίνεση του Υπουργείου Παιδείας, υπό το πέπλο της επιστημονικής έρευνας.

Η νεολαία δεν απομακρύνεται από τον στρατό επειδή δεν τον καταλαβαίνει. Τον απορρίπτει ακριβώς επειδή τον καταλαβαίνει.

Και αν οι Ένοπλες Δυνάμεις θέλουν να ανακτήσουν το χαμένο έρεισμα, θα πρέπει να αναζητήσουν τις απαντήσεις όχι στους αριθμούς, αλλά στα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια, την αξιοκρατία και την ελευθερία που η νέα γενιά απαιτεί ως αυτονόητα. Όχι με ερωτηματολόγια-κράχτες, αλλά με αλήθεια.

Πηγή: armyvoice.gr / Ιωάννα Ηλιάδη