Παραπομπή της Ελλάδας στο Δικαστήριο της ΕΕ λόγω κακής ποιότητας αέρα στη Θεσσαλονίκη

Η απόφαση της Κομισιόν να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της ΕΕ σχετικά με την κακή ποιότητα του αέρα ,λόγω των υψηλών επιπέδων αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα , με βάση στοιχεία από το 2005 ως το 2019, προκάλεσε την ερώτηση της ευρωβουλευτή της ΝΔ-ΕΛΚ Μαρίας Σπυράκη. Στην ερώτησή της προς την Ευρωπαική Επιτροπή η κ. Σπυράκη ζητά να πληροφορηθεί εάν υπάρχει δυνατότητα η περιοχή της Θεσσαλονίκης, που με βάση την αιτιολογία παραπομπής από την Κομισιόν παρουσιάζει το μεγαλύτερο πρόβλημα, να ενταχθεί σε έργα βελτίωσης της ποιότητας του αέρα χρηματοδοτούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Επίσης η ευρωβουλευτής καλεί την Κομισιόν να υποδείξει τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ερχόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ ,2021-2027, με τα οποία μπορούν  να χρηματοδοτηθούν δράσεις για βελτίωση της ποιότητας του αέρα.

Ολόκληρη η ερώτηση της ευρωβουλευτή Μαρίας Σπυράκη έχει ως εξής:

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την κακή ποιότητα του αέρα λόγω των υψηλών επιπέδων αιωρούμενων σωματιδίων (ΑΣ10). Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία που υπέβαλλε η Ελλάδα στην Κομισιόν, στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, καταγράφηκαν συστηματικές υπερβάσεις των ανωτάτων προβλεπόμενων ορίων για δεκατέσσερα συναπτά έτη από το 2005 (με εξαίρεση το 2013) μέχρι και το 2019. Έχοντας υπόψη ότι: Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι επί του παρόντος ο μεγαλύτερος περιβαλλοντικός κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία στην ΕΕ, με 379.000 πρόωρους θανάτους που οφείλονται στην έκθεση σε σωματίδια, 54.000 σε διοξείδιο του αζώτου και 19.000 σε όζον στο έδαφος. Οι καρδιακές παθήσεις και τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για τον πρόωρο θάνατο που οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ακολουθούμενες από πνευμονικές ασθένειες και καρκίνο του πνεύμονα Ερωτάται η Επιτροπή:

1.Ποιες δυνατότητες έχουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές καθώς και η Ελληνική κυβέρνηση για να εντάξουν την περιοχή της Θεσσαλονίκης σε δράσεις για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας; 2.Υπάρχουν διαθέσιμα Ευρωπαϊκά κονδύλια για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στο τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και τι κονδύλια προβλέπονται για τη νέα προγραμματική περίοδο από τα ευρωπαϊκά ταμεία για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε σήμερα να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την κακή ποιότητα του αέρα λόγω των υψηλών επιπέδων αιωρούμενων σωματιδίων (ΑΣ₁₀).

Όταν σημειώνεται υπέρβαση των οριακών τιμών που καθορίζονται από τη νομοθεσία της ΕΕ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα (οδηγία 2008/50/ΕΚ), τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εγκρίνουν σχέδια για την ποιότητα του αέρα και να διασφαλίζουν ότι λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ώστε η διάρκεια της περιόδου υπέρβασης να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.

Η Ελλάδα δεν τήρησε τις ημερήσιες οριακές τιμές για τις συγκεντρώσεις ΑΣ₁₀, οι οποίες είναι νομικά δεσμευτικές από το 2005. Η Ελλάδα παρέβη τις υποχρεώσεις της να κρατήσει την περίοδο υπέρβασης όσο το δυνατόν συντομότερη και δεν έχει λάβει επαρκή μέτρα για τη μείωση των συγκεντρώσεων ΑΣ₁₀ στον οικισμό Θεσσαλονίκης. Τα στοιχεία που υπέβαλε η Ελλάδα επιβεβαιώνουν τις συστηματικές υπερβάσεις στον οικισμό Θεσσαλονίκης για δεκατέσσερα έτη από το 2005 (για όλα τα έτη με εξαίρεση το 2013). Το 2019, τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν επί του παρόντος διαθέσιμα δεδομένα, οι ημέρες κατά τις οποίες σημειώθηκαν υπερβάσεις των οριακών τιμών ήταν 67. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι προσπάθειες των ελληνικών αρχών μέχρι σήμερα δεν ήταν ικανοποιητικές και επαρκείς. 

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που έχει στόχο να κατευθύνει την ΕΕ προς τη φιλοδοξία μηδενικής ρύπανσης, δίνει έμφαση στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία συγκαταλέγεται στους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία. Η πλήρης εφαρμογή των προτύπων ποιότητας του αέρα που κατοχυρώνονται στη νομοθεσία της ΕΕ είναι καίριας σημασίας για την αποτελεσματική προστασία της ανθρώπινης υγείας και τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος.

Ιστορικό

Βάσει της αρχής της επικουρικότητας, η νομοθεσία της ΕΕ για τον ατμοσφαιρικό αέρα αφήνει στα κράτη μέλη την επιλογή των μέσων για τη συμμόρφωση με τις οριακές τιμές που καθορίζονται από τη νομοθεσία της ΕΕ. Παρά την υποχρέωση των κρατών μελών να εξασφαλίζουν καλή ποιότητα του αέρα για τους πολίτες τους, η ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει πρόβλημα σε πολλά μέρη, ενώ η κατάσταση είναι ιδιαίτερα σοβαρή στις αστικές περιοχές.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση εξακολουθεί να αποτελεί στην ΕΕ το κυριότερο πρόβλημα υγείας που οφείλεται στο περιβάλλον. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, κάθε χρόνο περίπου 400 000 πρώιμοι θάνατοι στην ΕΕ μπορούν να αποδοθούν στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Αυτό το είδος ρύπανσης είναι η αιτία σοβαρών ασθενειών όπως άσθμα, καρδιαγγειακά προβλήματα και καρκίνος των πνευμόνων.

Τα αιωρούμενα σωματίδια είναι μείγμα στερεών και υγρών σωματιδίων που αιωρούνται στον αέρα. Τα αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ₁₀) εντοπίζονται κυρίως σε εκπομπές από τη βιομηχανία, την κυκλοφορία και την οικιακή θέρμανση, αλλά παράγονται επίσης από εκπομπές της γεωργίας.