Πέρασε από το ΚΑΣ η μελέτη τεμαχισμού-απόσπασης και επανατοποθέτησης

Με ομόφωνη απόφαση, πέρασε στις πέντε τα ξημερώματα από το ΚΑΣ η μελέτη Κορέ για τον τεμαχισμό και απόσπαση των αρχαιοτήτων της οδού Εγνατίας. Δεν βρέθηκε ούτε ένα μέλος του να διαφωνήσει με τη βούληση της υπουργού. 

Η συζήτηση για το επίμαχο θέμα ξεκίνησε περίπου στις επτάμιση το απόγευμα. Ο κ. Κορρές, αδελφός του μέλους του ΚΑΣ Εμμανουήλ Κορρέ, παρουσίασε τη μελέτη της αποξήλωσης ενημερώνοντας ότι μέχρι σήμερα έχει ξηλώσει συνολικά 1400 τόνους αρχαιολογικών ευρημάτων από τις ανασκαφές σε όλο τον άξονα της Εγνατίας.

O κ. Κορρές είπε ότι πρόκειται να μετακινήσει τα υφιστάμενα κτίρια πάνω σε ράβδους και πλέγματα ώστε να μετακινηθούν απαλά…Με την εφαρμογή μιας νέας μεθόδου που θα δοκιμαστεί για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη και εφαρμόζεται όπως ισχυρίστηκε σε κτίρια με μεγάλο εμβαδόν και ανάμεσα στα άλλα περιλαμβάνει την τοποθέτηση λαμών κάτω και γύρω από τοίχους. Ο κ. Κορρές υποστήριξε ότι η απόσπαση των αρχαίων θα διαρκέσει περίπου πέντε μήνες.

Η αρχαιολόγος Κρηνώ Κωνσταντινίδου παρουσίασε τα ευρήματα του σταθμού της Βενιζέλου. Η Αττικό Μετρό παρουσίασε τις θέσεις της στις 2 τη νύχτα.

Στις 8:45 το όργανο αποφάσισε να συνεχίσει κεκλεισμένων των θυρών και χωρίς την παρουσία δημοσιογράφων στην παρακολούθηση. 

Ακολούθησε μια ολονύκτια συζήτηση επί του θέματος κατά τη διάρκεια της οποίας τα μέλη του πείστηκαν, όπως ήταν αναμενόμενο να ψηφίσουν υπέρ.

Μόνη διαφορετική φωνή η φωνή των Ελλήνων Αρχαιολόγων που μέσω του συλλόγου τους στην συνεδρίαση του ΚΑΣ υποστήριξαν τα παρακάτω:

Παρέμβαση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στο ΚΑΣ της 23/9/2020 για το θέμα της απόσπασης των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου

Λίγες μέρες μετά την συνεδρίαση του ΚΑΣ της 18/12/2019, στις 27/12/2020 ο Πρόεδρος της Αττικό Μετρό κ. Ν. Ταχιάος έδωσε στη δημοσιότητα 8 βήματα για την ολοκλήρωση του έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης τον Απρίλιο του 2023. Από το χρονοδιάγραμμα που ο ίδιος έδινε τότε, και επιβεβαίωνε ο Υπουργός Μεταφορών Κ. Καραμανλής κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο 2020, προκύπτουν οι καθυστερήσεις που ήδη έχουν “φορτωθεί” στο έργο λόγω της εμμονής στην απόσπαση των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου. Από τα 8 βήματα που ανακοίνωσε τότε ο κ. Ταχιάος, μόνο η απομάκρυνση των σάκκων της άμμου με τους οποίους είχαν σκεπαστεί οι αρχαιότητες προκειμένου να προφυλαχθούν ολοκληρώθηκε στην ώρα της (6-8 μήνες), καθώς υλοποιήθηκε στη συνέχεια του προηγούμενου σχεδιασμού της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιοτήτων και δεν είχε καμία σχέση με τον ανασχεδιασμό του Σταθμού. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι από τα άλλα βήματα που ανακοίνωσε ο κ. Ταχιάος, η μεν Υπουργική Απόφαση έκανε 3 μήνες να εκδοθεί (εκδόθηκε τον Μάρτιο 2020, ενώ το ΚΑΣ είχε γνωμοδοτήσει τον Δεκέμβριο 2019!), η τελική μορφή της μελέτης απόσπασης κατατέθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2020, δηλαδή 9 μήνες μετά, ενώ ο κ. Ταχιάος είχε ανακοινώσει ότι θα είναι έτοιμη εντός 3 μηνών.  Η ίδια η Μελέτη Απόσπασης ορίζει ως ορίζοντα ολοκλήρωσης τις 21 εβδομάδες.

Ακόμη κι αν πάρουμε τα χρονοδιαγράμματα της Αττικό Μετρό, και μάλιστα τα πλέον αισιόδοξα (στην πραγματικότητα η απόσπαση, επειδή περιλαμβάνει και ανασκαφή, θα κρατήσει περισσότερο από 5 μήνες): Ακόμη κι αν υπολογίζει η Αττικό Μετρό ότι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, που θα συνεδριάσει στις 5 Νοεμβρίου, θα είναι θετική για την απόσπαση και θα εκδοθεί έως το τέλος του 2020 και τον Ιανουάριο 2021 θα ξεκινήσουν τις εργασίες απόσπασης των αρχαιοτήτων. Αν το έργο της απόσπασης χρειάζεται 5 μήνες για να ολοκληρωθεί (με τα πλέον αισιόδοξα σενάρια), οι ανασκαφές στα υποκείμενα στρώματα χρειάζονται ένα χρόνο με βάση τα χρονοδιαγράμματα που δίνει η Αττικό Μετρό (τα οποία βέβαια δεν συνυπολογίζουν καν τις νέες συνεδριάσεις του ΚΑΣ που θα χρειαστούν, τις νέες αποσπάσεις αρχαιοτήτων, τον υδράργυρο κλπ) και τους 18 μήνες για την κατασκευή του σταθμού, όπως η ίδια η Αττικό Μετρό έχει ανακοινώσει, φτάνουμε στο Δεκέμβρη 2023, χωρίς καν να έχει γίνει η δοκιμαστική λειτουργία των συρμών!

Κατόπιν όλων αυτών, προφανώς δεν μπορούμε να πιστέψουμε τα μεγάλα λόγια του κ. Ταχιάου τον Δεκέμβριο 2019 ότι το μετρό θα δοθεί σε λειτουργία  αφού ολοκληρωθεί η επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων. Αντιθέτως, από την ίδια τη Μελέτη επανατοποθέτησης, που περιορίζεται σε μόλις 11 σελίδες, είναι σαφές ότι η έμφαση είναι στην απομάκρυνση των αρχαιοτήτων και όχι στην επιστροφή τους. Ειναι εξαιρετικά αμφίβολο αν, μετά την απόσπασή τους, αυτές οι αρχαιότητες θα ξαναγυρίσουν ποτέ στον Σταθμό.

Το χρονοδιάγραμμα που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός το Σεπτέμβρη 2019, ο Ν. Ταχιάος το Δεκέμβριο 2019 και ο Κ. Καραμανλής τον Μάιο 2020, για την παράδοση όλων των σταθμών του Μετρό Θεσσαλονίκης τον Απρίλιο του 2023, είναι ήδη στον αέρα!

Η υποβληθείσα “Αναμορφωμένη Μελέτη απόσπασης, προσωρινής αποθήκευσης και επανατοποθέτησης των αρχαιολογικών ευρημάτων στον Σταθμό Βενιζέλου” του σχήματος ΑΚΤΩΡ-Korres Engineering, στο βαθμό που ήταν δυνατό να διαβαστεί μέσα σε ελάχιστες ώρες από την ώρα που επεδόθη στους ενδιαφερόμενους φορείς με εισαγγελική παραγγελία -αφού το ΥΠΠΟΑ δεν θέλησε να την δώσει- παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά προμελέτης. Όποιος την διατρέξει διαπιστώνει ξεκάθαρα ότι δεν είναι αυτό που ορίζει η σχετική Υπουργική Απόφαση στον όρο 2, δηλαδή «οριστική μελέτη εφαρμογής για την απόσπαση και την επανατοποθέτηση στην αυτή θέση των αρχαιοτήτων, η οποία θα εκπονηθεί βάσει τρισδιάστατης αποτύπωσης, προκειμένου να εισαχθεί στο ΚΑΣ για την κατά νόμο γνωμοδότηση».

Είναι αλήθεια ότι η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών πάνω σε πάσης φύσεως τεχνικά έργα έχει οδηγήσει στην διασφάλιση της προόδου και επιτυχούς ολοκλήρωσης ενός έργου μέσα από μελέτες με βαθμό ωρίμανσης. Για παράδειγμα, το Π.Δ. 696/1974, άρθρο 223 προέβλεπε τέσσερα στάδια στη μελέτη κτηρίων: την προκαταρκτική, την προμελέτη, την οριστική μελέτη και την μελέτη εφαρμογής. Ακόμη και για τον Ν. 3028/2002 υπάρχει από το 2019 (ΦΕΚ 2837, Β΄ 05.07.2019) πρόνοια για τη ρύθμιση θεμάτων που σχετίζονται με το άρθρο 40, δηλαδή θέματα που αφορούν στα στάδια εκπόνησης μελετών για την εκτέλεση εργασιών σε ακίνητα μνημεία.

Αυτό όμως δεν ισχύει σε ό,τι αφορά το άρθρο 42 του Ν.3028/2002 (μεταφορά ακίνητων μνημείων), το οποίο προβλέπει ότι η μεταφορά επιτρέπεται μόνο εφόσον διασφαλίζονται οι απαραίτητες εγγυήσεις. Θα ανέμενε κανείς ότι η Αττικό Μετρό, εάν ενδιαφερόταν πραγματικά να πείσει όλους για ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα υλοποίησης του έργου, θα κατέθετε την προκείμενη μελέτη στο ΚΑΣ του Δεκεμβρίου, όπως ορίζει το άρθρο 42.

Θα επαναλάβουμε την θέση του Συλλόγου ότι η πρόσφατη Υ.Α. παραβιάζει το πνεύμα του συγκεκριμένου άρθρου, καθώς η τεχνική της διάτρησης (μέθοδος ΝΑΤΜ) που εγγυόταν την κατασκευή του Σταθμού με την κατά χώραν διατήρηση του αρχαιολογικού τοπίου δεν αποδείχθηκε ότι ήταν ανέφικτη λύση. Εξάλλου, η συγκεκριμένη λύση παρουσιάστηκε πρόσφατα και στην επιστημονική κοινότητα από τον μελετητή στον οποίο ανετέθη το 2017.

Η εξεταζόμενη μελέτη δεν παρουσιάζει χαρακτηριστικά ακρίβειας. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη μεθοδολογία απόσπασης για κάθε τμήμα που θα αποσπαστεί, μεταφερθεί και επανατοποθετηθεί. Δεν εφαρμόζεται σε καμία περίπτωση αυτό που ορίζει η ίδια η Υπουργική Απόφαση για την τρισδιάστατη αποτύπωση. Αντιθέτως, στην μελέτη απλά παρουσιάζεται η χωροθέτηση των υπό απόσπαση αρχαιοτήτων σε ένα τοπογραφικό σχέδιο.

Άλλο χαρακτηριστικό της έλλειψης ακρίβειας βρίσκεται στη σελ. 11/56: «Εν συνεχεία κατασκευάζεται ο νάρθηκας απόσπασης και ο νάρθηκας προστασίας, εφ’ όσον ο δεύτερος κριθεί απαραίτητος από τον μελετητή». Δεν καθορίζεται ποια θα γίνουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Σελ. 10/56: «Η παραπάνω ομαδοποίηση, όσον αφορά την επιλογή της μεθόδου, δεν είναι δεσμευτική, αλλά μπορεί να τροποποιηθεί αναλόγως των τελικών διαστάσεων και της θεμελίωσης των ευρημάτων, όπως αυτά θα προσδιοριστούν κατά την πλήρη αποκάλυψη τους μετά την περιμετρική ανασκαφή.» Αυτό θα έπρεπε να καθορίζεται επακριβώς σε μια μελέτη, αν αυτή είχε πραγματοποιηθεί όντως με τρισδιάστατη αποτύπωση και στόχευε στο να παρουσιάσει την απόσπαση κάθε χωριστού τμήματος του αρχαιολογικού χώρου.

Στις κατηγοριοποιήσεις των αποσπάσεων δεν περιέχεται μία σημαντική κατηγορία: «Λιθοδομές εδραζόμενες επί προγενέστερων», ακόμη και αν αυτό το ενδεχόμενο το γνωρίζει καλά το μελετητής: «Κατά την ανασκαφή εντοπίζεται η στάθμη θεμελίωσης ή έδρασης σε υποκείμενη κατασκευή» (Τεχνική Έκθεση Απόσπασης Αρχαιοτήτων, σ. 7/56). Και εδώ θέτουμε το ερώτημα: υπάρχει άλλο παράδειγμα στον κόσμο αρχαιολογικό τοπίο (όχι μεμονωμένο μνημείο) να αποσπάται και να μεταφέρεται όχι σε παρακείμενη ή άλλη θέση παρθένα αρχαιολογικά, αλλά στην ίδια στάθμη μίας βαθιάς στρωματογραφίας, όπως αυτή της Θεσσαλονίκης, που μπορεί να αγγίζει ή να περιλαμβάνει την εποχή ίδρυσής της, τοποθετημένο όμως πλέον πάνω σε μια πλάκα μπετόν; Σε 120 σελίδες παρουσίασης του έργου των αποσπάσεων πανελλαδικά, δεν υπάρχει ούτε ένα τέτοιο παράδειγμα. Αντιθέτως, υπάρχει η μεταφορά και τοποθέτηση σε άλλη θέση μεμονωμένων κτιρίων ή κτιριακών συμπλεγμάτων, ποτέ όμως ενός ολόκληρου αρχαιολογικού χώρου.

Επίσης σε καμία άλλη περίπτωση δεν είχε προκύψει η ανάγκη διάλυσης/διαμελισμού των μνημείων για να εξαχθούν από οπές συγκεκριμένων διαστάσεων, όπως προκύπτει τώρα: Λόγω της αλλαγής του σχεδιασμού, ο αρχαιολογικός χώρος πρέπει να διαμελιστεί για να εξαχθεί από τα ανοίγματα που βρίσκονται στα φρεάτια, διαστάσεων 6,50Χ9,68 και 5Χ7,18. Ο διαμελισμός των αρχαιοτήτων δεν θα ακολουθήσει τις κατασκευαστικές τους ιδιαιτερότητες, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσει τα κατασκευαστικα χαρακτηριστικά του τεχνικού έργου, και μάλιστα χαρακτηριστικά που εξυπηρετούσαν άλλους σκοπούς κι όχι την απόσπαση των αρχαιοτήτων!

Να σημειώσουμε ότι οι απαραίτητες ανασκαφικές εργασίες που θα συμπληρώσουν την απόσπαση καθιστούν το όλο έργο πολύπλοκο και αδιέξοδο. Πιστεύουμε ότι η οικονομία του έργου πρέπει να συντονίζεται με την οικονομία της επιστήμης. Έτσι, πρέπει να παραμείνουμε στον ιστορικό ορίζοντα του 4^ου αι. μ.Χ., όπως προβλέπει η τεχνική λύση της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιτήτων, και να μην υπάρξουν κι άλλες πολλαπλές καταστροφές αρχαιοτήτων. Άλλωστε, έχουν περάσει πολλές δεκαετίες από την εποχή που οι βυζαντινές αρχαιότητες θεωρούνταν “δευτερεύουσες” και θυσιάζονταν στο όνομα του να αποκαλυφθεί το κλέος της κλασικής αρχαιότητας.

Από τη μελέτη δεν μπορεί να διακριβωθεί τι συγκεκριμένα θα γίνει σε κάθε κομμάτι που θα αποσπασθεί και δεν μπορεί επίσης να γίνει ακριβής -έστω και με αποδεκτή απόκλιση- υπολογισμός κόστους/χρόνου. Υπάρχει μόνο μια ρήτρα (στη σ. 7/49 του ίδιου Τεύχους) η οποία ουσιαστικά θέτει όλο το έργο υπό την αίρεση του χρόνου: «Κατόπιν αυτών καθορίζεται το σχήμα και ο όγκος των αποσπώμενων αρχαιοτήτων έχοντας υπόψη τους περιορισμούς των διαστάσεων των φρεατίων, του διαθέσιμου χρόνου περαίωσης του έργου και της ασφάλειας των εργαζομένων».

Και ενώ τη συζήτηση μονοπωλεί το θέμα της απόσπασης, εκείνο της επανατοποθέτησης θεωρείται μάλλον δευτερεύον. Το τεύχος της μελέτης επανατοποθέτησης (μόλις 11 σελίδων)  παρουσιάζει την όλη διαδικασία απλά ως μία αντίστροφη πράξη της απόσπασης. Ωστόσο, από αυτό απουσιάζει η παρουσίαση και ανάλυση βασικών δεδομένων, όπως π.χ. το ζήτημα της στατικής μελέτης ή του χρονοδιαγράμματος. Αυτή η απλούστευση μας φαίνεται απόλυτα ανησυχητική, καθώς υπονομεύεται ξεκάθαρα η επανατοποθέτηση ως αναπόσπαστο μέρος ενός έργου, για το οποίο προωθείται συστηματικά η αρχή του, δηλαδή η απομάκρυνση των αρχαιοτήτων, ενώ η συνέχειά του παραμένει εντελώς έωλη. Την ίδια εμπειρία άλλωστε έχουμε από πολλά άλλα παραδείγματα, από το Ζάγανι μέχρι τον σταθμό Αγίας Σοφίας, από όπου αποσπάσθηκε τμήμα του decumanus maximus με υποσχέσεις για την επιστροφή του, χωρίς όμως να υπάρξει πρόνοια για το από πού θα μπουν οι αρχαιότητες στο σταθμό, με αποτέλεσμα σήμερα να μη μπορεί να επανατοποθετηθεί εντός του Σταθμού το αποσπασμένο Τμήμα. Αντιθέτως, στον Σταθμό Αγ. Σοφία, σε άλλη περίπτωση, υπήρξε ανασχεδιασμός της μίας εισόδου για να παραμείνουν αρχαιότητες in situ κι αυτό είναι θετικό παράδειγμα.

Οι πρόνοιες προστασίας των αρχαιοτήτων στο πλαίσιο μεγάλων τεχνικών έργων υπόκεινται αναπόφευκτα στους χρονικούς περιορισμούς, που σημαίνει παίρνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του έργου, ότι θα γίνουν τελικά αβαρίες στη διαδικασία, κυρίως στη φάση της επανατοποθέτησης. Εάν συνυπολογίσουμε και τον κίνδυνο να καθυστερήσουν συνολικά τα χρονοδιαγράμματα του έργου, η στιγμή που η επανατοποθέτηση θα θυσιαστεί για λόγους “ανωτέρας βίας”, έλλειψης κονδυλίων ή ανάγκης να τελειώσει το έργο του Μετρό, δεν φαίνεται καθόλου μακρινή. Πόσο μάλλον που στη Μελέτη Επανατοποθέτησης δεν ορίζεται καν πόσος είναι ο χρόνος ή το κόστος αυτής.

Εάν τελικά ο στόχος του έργου είναι, όπως σημειώνει ο κ. Κορρές στη μελέτη, «οι αρχαιότητες μετά την επαναφορά στην αρχική τους θέση να αποδίδουν απόλυτα την εικόνα της ανασκαφής» (Τεύχος, σ. 4/49), τότε έστω και αυτός ο στόχος  κινδυνεύει να μην πραγματοποιηθεί, για λόγους, που δεν αναλύονται στη  μελέτη. Και σημειωτέον ότι αυτός ο στόχος επικεντρώνεται στην εντύπωση (την απόδοση της εικόνας) και όχι στη διατήρηση της αυθεντικής ιστορικής πραγματικότητας, όπως απαιτούν οι διεθνείς συμβάσεις προστασίας.

Εξαρχής ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, όπως και όλοι οι φορείς που αγωνίζονται για τις αρχαιότητες του σταθμού Βενιζέλου, τονίζαμε ότι η απόσπαση των αρχαιοτήτων δεν αποτελεί λύση που συμβάλλει στην ολοκλήρωση του έργου. Αντιθέτως, η λύση της κατά χώραν διατήρησης, χωρίς νές ανασκαφές και χωρίς νέες αποδομήσεις και καταστροφές αρχαιοτήτων, ήταν η επιστημονικά, χρονικά και οικονομικά ενδεδειγμένη.

Αν συνεχίσουν σε αυτή την καταστροφική πορεία, το μόνο που θα καταφέρουν είναι και να ξηλώσουν το σημαντικό τμήμα της βυζαντινής Θεσσαλονίκης και να μην παραδοθεί το Μετρό της Θεσσαλονίκης ούτε καν στο τέλος του 2023! Είναι εντελώς αμφίβολο, δε, αν θα επανατοποθετηθούν ποτέ οι αρχαιότητες στη θέση τους.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΚΟΜΗ ΧΡΟΝΟΣ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΑΥΤΗ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ: να συνεχίσει να υλοποιείται η τεχνική λύση της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου και να αποσυνδεθεί ο σταθμός Βενιζέλου από την παράδοση των υπολοίπων 12 σταθμών.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δεν έχει κανέναν λόγο να συνεχίσει στην εκβιαστική πορεία που χαράχτηκε με τα διλήμματα που έθεσε η Αττικό Μετρό τον Δεκέμβριο του 2019, όταν είναι εμφανές ότι αυτή η πορεία δεν οδηγεί πουθενά. Στις 6 Νοεμβρίου εκδικάζονται στο ΣτΕ οι προσφυγές του Συλλόγου μας και άλλων φορέων ενάντια στην Υπουργική απόφαση που άλλαξε τον σχεδιασμό της κατά χώραν διατήρησης και σταμάτησε ουσιαστικά το έργο. Είναι προφανές ότι κανείς δεν μπορεί να αποσπάσει τις αρχαιότητες μέχρι να βγει η απόφαση του ΣτΕ. Ως εκ τούτου, υπάρχει χρόνος για αυτό που ορίζει η ίδια η λειτουργία του Συμβουλίου:  “Το Συμβούλιο δύναται να αναβάλλει τη γνωμοδότησή του, οσάκις κρίνει ότι απαιτείται επιτόπια εξέταση του θέματος (αυτοψία)”. Η αυτοψία καθίσταται πλέον απαραίτητη, τόσο για να δουν με τα μάτια τους τα μέλη του ΚΑΣ για ποιον αρχαιολογικό χώρο πρόκειται, όσο και για να κατανοήσουν πόσο καταστροφική για την αυθεντικότητά του θα είναι η εφαρμογή της υπό συζήτηση μελέτης απόσπασης.

Το ΚΑΣ κλήθηκε να γνωμοδοτήσει και να αποφασίσει μέσω τηλεδιάσκεψης για ένα από τα σπουδαιότερα ζητήματα της ιστορίας της Θεσσαλονίκης.

Η σύνθεση του ΚΑΣ που αποφάσισε

Τακτικά Μέλη

Όπως κατήγγειλαν υπάλληλοι του ΥΠΠΟ 

Τα μέλη του ΚΑΣ θα κληθούν σε μια τηλεδιάσκεψη να αποφασίσουν για το μέλλον του εξαιρετικής σημασίας μνημειακού συνόλου που έχει βρεθεί στις ανασκαφές του σταθμού Βενιζέλου στο μετρό Θεσσαλονίκης.

Θα κληθούν να σχηματίσουν άποψη επί μιας μελέτης που κρατείται ερμητικά μυστική και εκπονήθηκε μετά από ανάθεση της Αττικό Μετρό σε μελετητή, τον οποίο σε προηγούμενη συνεδρίασή του δέχτηκε να ακούσει ως εμπειρογνώμονα, όπως προκύπτει κι από τα πρακτικά της σχετικής συνεδρίασης και ο οποίος δεν είχε καμιά υποτίθεται οικονομική σχέση με την Αττικό Μετρό.

Τα μέλη του ΚΑΣ θα κληθούν να γνωματεύσουν επί ενός θέματος καθοριστικής σημασίας για την τύχη των αρχαιοτήτων, ένα θέμα που έχει ξεσηκώσει σύσσωμη την ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα των βυζαντινολόγων, ενώ εκκρεμούν στο ΣτΕ τρεις προσφυγές για την απόφαση απόσπασης, μια εκ των οποίων συνυπογράφεται και από τον Σύλλογό μας.

Η επίσπευση της διαδικασίας στο ΚΑΣ, ενώ η εκδίκαση των προσφυγών στο ΣτΕ έχει προσδιοριστεί για τις 6 Νοεμβρίου (με νέα επίσπευση και σε αυτό το επίπεδο, καθώς η αρχική ημερομηνία συζήτησης ήταν στις 5 Δεκεμβρίου), δείχνει ξεκάθαρα τις προθέσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ: βιάζεται να προχωρήσει τις σχετικές διαδικασίες πριν η υπόθεση εξεταστεί από το ΣτΕ, επιχειρώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα.

Η ίδια η υπουργός Λίνα Μενδώνη, σε απάντησή της χτες σε επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή, υπεραμύνθηκε των καταστρεπτικών επιλογών της κυβέρνησης για το θέμα, επαναλαμβάνοντας τα γνωστά επιχειρήματα που δεν μπορούν να κρύψουν την αλήθεια. Η απόσπαση και επανατοποθέτηση για την πολιτική ηγεσία ακόμα και σήμερα παρουσιάζεται ως η μοναδική τεχνικά λύση και ότι τάχα δεν υπάρχει άλλη  λύση, παρότι και μελέτη υπάρχει που είχε εγκριθεί από το ΚΑΣ και εφαρμοζόταν ήδη από την Αττικό Μετρό. Επιχείρησε, μάλιστα, να εμπλέξει τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ καθιστώντας τες συνυπεύθυνες για την υλοποίηση μιας λύσης που επέλεξε με πολιτικά κριτήρια η κυβέρνηση Μητσοτάκη, σε καταφανή αντίθεση με τις εισηγήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών!

Καταγγέλλουμε τις μεθοδεύσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ και της Αττικό Μετρό και δηλώνουμε πως ο αγώνας που έχουμε από κοινού με άλλους φορείς, σωματεία και συλλογικότητες αναλάβει για την προστασία και ανάδειξη του βυζαντινού σταυροδρομιού της Θεσσαλονίκης θα συνεχιστεί με πίστη στο δίκαιο του αιτήματος της διάσωσης ενός τόσο σημαντικού μνημειακού συνόλου, όπως αυτό που βρέθηκε στις έρευνες για την κατασκευή του σταθμού μετρό “Βενιζέλου” στην Θεσσαλονίκη.         

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος των μεθοδεύσεων, δίνουμε στην δημοσιότητα το απόσπασμα των Πρακτικών του ΚΑΣ της 18 Δεκεμβρίου 2019 που αναφέρονται στο θέμα.

Για το ΔΣ

Ο Πρόεδρος Ο Γραμματέας                                            

Λιώνης Δέδες Γκότσης Στάθης

Επόμενο βήμα στην ιστορία η συζήτηση στο ΣτΕ τριών προσφυγών που θα γίνει στις 6/11, σε μια συνεδρίαση που επισπεύστηκε έναν ολόκληρο μήνα.

Στο ΣτΕ έχουν προσφύγει η “Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού”, η “Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία”, η “Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς” και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, η Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων, ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού και εποπτευόμενων από αυτό ΝΠΔΔ και Δημοσίων Υπηρεσιών Αττικής, Στερεάς Ελλάδος και νομών Κυκλάδων, Λέσβου, Χίου και Σάμου και ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων.