50 χρόνια ΠΑΣΟΚ: 10+4 σταθμοί στην ιστορία του κινήματος που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου

Το ΠΑΣΟΚ για πολλούς  δεν είναι ένα απλό πολιτικό κόμμα.

Στο μυαλό πολλών ψηφοφόρων υπήρξε μια ελπίδα, μια σανίδα σωτηρίας, έπειτα από μια βαθιά τραυματική επταετία (χούντα), αλλά και νωρίτερα, ενός κράτους με βαθιά δεξιά χαρακτηριστικά.

Γεννήθηκε ως ένα κίνημα με τρία βασικά στοιχεία, όπως τα προσδιόρισε ο ιδρυτής και ηγέτης του, Ανδρέας Παπανδρέου, αλλά και η κομματική του ταυτότητα: Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση.

Το πράσινο θα προσδιοριζόταν ως το χρώμα του λαού, που περίμενε την εφαρμογή του σοσιαλιστικού μοντέλου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο ιδρυτής του κόμματος, μνημονεύεται μέχρι και σήμερα με το μικρό του όνομα ως ο άνθρωπος που έδωσε όραμα σε εκατομμύρια Έλληνες.

Φέτος, γιορτάζεται η επέτειος 50 χρόνων από την ίδρυση του κόμματος (1974-2024) και ακολουθεί μια ειδική ιστορική αναδρομή, με πάνω από δέκα ιστορικούς σταθμούς για το κίνημα που πέρασε από «χίλια κύματα», ειδικά τα τελευταία χρόνια, στη μνημονιακή Ελλάδα.

Ίδρυση

Τον Αύγουστο 1974, λίγες ημέρες μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, ο Ανδρέας Παπανδρέου επέστρεψε στην Ελλάδα και παρ’ όλη την έλλειψη μέτρων ασφαλείας κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο “Ελληνικό”, χιλιάδες πολίτες και μέλη του Αντιδικτατορικού Αγώνα, τον υποδέχτηκαν και τον συνόδευσαν μέχρι το σπίτι του στο Καστρί.  Η ανακοίνωση για την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος , έγινε από τον ίδιο τον επόμενο μήνα, ενώ σύμφωνα με την “Διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου” σκοπός του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ήταν να επιφέρει στη χώρα:  εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση και δημοκρατική διαδικασία. 

Καταλυτικό ρόλο στην ίδρυση του κόμματος έπαιξε και η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου, η οποία «υπέδειξε» στον Ανδρέα Παπανδρέου την “κενή θέση” που υπήρχε στο πολιτικό σκηνικό και την έλλειψη δυναμικής και προστατευτικής εξουσίας. Ο ίδιος επιθυμεί να διαχωρίσει τη θέση του από την αμερικανική επιρροή, από την οποία πολλοί παρασύρθηκαν, προτείνει παραδειγματική τιμωρία στους εγκληματίες της επταετίας και επιδιώκει την σοσιαλιστική μεταρρύθμιση της ελληνικής οικονομίας και την υπεράσπιση των “μη προνομιούχων ” πολιτών της κοινωνίας.

Όσα είπε ο Ανδρέας Παπανδρέου για το κυπριακό, 13 χρόνια μετά την εισβολή

Το έμβλημα

Το χαρακτηριστικό έμβλημα του κόμματος , ο ήλιος σε πράσινο φόντο, ήταν αποτέλεσμα κοινής απόφασης, μεταξύ του Ανδρέα Παπανδρέου, του Αντώνη Λιβάνη και του Γιώργου Κίσσωνα. Προτάθηκαν και άλλες ιδέες, όπως το σπαθί ή και η φλόγα ως σύμβολα, όμως επικράτησε ο ήλιος, έπειτα από πρωτοβουλία του Παπανδρέου. Συζήτηση υπήρξε και όσον αφορά τον αριθμό των ακτινών, ο οποίος λόγω συμμετρίας είχε εν τέλει εννιά ακτίνες, ενώ το πράσινο χρώμα επιλέχθηκε για να απεικονίζει την ελπίδα.

Τα πρώτα χρόνια 

Οι πρώτες εθνικές εκλογές στις οποίες συμμετείχε το ΠΑ.ΣΟ.Κ, ήταν αυτές του 1974, από τις οποίες απέσπασε το ενθαρρυντικό ποσοστό του 13,58%, το οποίο ανέδειξε συνολικά 12 βουλευτές.

Η ομιλία του Α. Παπανδρέου στη Λάρισα

Το ποσοστό αυτό διπλασιάστηκε στις βουλευτικές εκλογές του 1977, με το κόμμα να εκλέγει 93 βουλευτές και καταλαμβάνοντας την καίρια θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Από το πρώτο διάστημα παρουσίας του ΠΑ.ΣΟ.Κ στο πολιτικό προσκήνιο, απέδειξε ότι έχει χαρακτηριστικά κόμματος εξουσίας.

Τον Οκτώβριο του 1981 και έπειτα από μια κλονισμένη προεκλογική περίοδο για το κόμμα, με συνθήματα όπως ” Αλλαγή” και ” Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες”, το ΠΑ.ΣΟ.Κ κατάφερε να κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές εκείνης της χρονιάς. Συνέλεξε ποσοστό της τάξης του 48% και απέκτησε κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 172 βουλευτές, σχηματίζοντας την πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση της χώρας, με πρωθυπουργό τον Αντρέα Παπανδρέου. Την ίδια μέρα διεξήχθησαν και ευρωεκλογές, τις οποίες το κόμμα ξανακέρδισε, με ποσοστό 40,12% , που μεταφράστηκε στην αποστολή δέκα ευρωβουλευτών.

“Τσοβόλα δώσ’ τα όλα!”

Το σύνθημα αυτό από τη στιγμή που ακούστηκε πρώτη φορά, έμεινε χαραγμένο στη μνήμη και τη συνείδηση εκατομμυρίων Ελλήνων. Ήταν ένα αυθόρμητο, όπως λέγεται, σύνθημα του προέδρου το οποίο είπε πρώτη φορά σε ομιλία του, στα πλαίσια προεκλογικών συγκεντρώσεων, στο Περιστέρι Αττικής, το 1989. Ο αναφερόμενος, ήταν ο τότε Υπουργός Οικονομικών, Δημήτρης Τσοβόλας και το σύνθημα αυτό προμήνυε την λήξη των προγραμμάτων λιτότητας που είχε υποστεί η ελληνική κοινωνία, σηματοδοτώντας μια νέα πιο ανθηρή εποχή στην οικονομία της Ελλάδας.

Το σκάνδαλο Κοσκωτά

Το “Σκάνδαλο Κοσκωτά” ήταν μεγάλο πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο το οποίο κυριάρχησε στην ελληνική πολιτική σκηνή κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 1990. Παράλληλα σηματοδότησε, κυρίως, τον αγώνα για τον έλεγχο των Μ.Μ.Ε. και των τραπεζών. Κεντρικό πρόσωπο του σκανδάλου υπήρξε ο τραπεζίτης Γιώργος Κοσκωτάς, πλην όμως ενεπλάκησαν σ΄ αυτό και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη της τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Παραπέμφθηκαν σε δίκη ο Ανδρέας Παπανδρέου, πρώην Πρωθυπουργός, ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης, τέως Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, ο Μένιος Κουτσόγιωργας, πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης, ο Δημήτρης Τσοβόλας, πρώην Υπουργός Οικονομικών και ο Γιώργος Πέτσος, πρώην Υφυπουργός Βιομηχανίας, Έρευνας και Τεχνολογίας.

Από αυτούς, ο Ανδρέας Παπανδρέου κρίθηκε αθώος σε όλες τις κατηγορίες, ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης δεν δικάστηκε γιατί είχε ήδη εκλεγεί Ευρωβουλευτής και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αρνήθηκε να άρει την ασυλία του, ενώ ο Μένιος Κουτσόγιωργας πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της δίκης. Ο Δημήτρης Τσοβόλας και ο Γιώργος Πέτσος κρίθηκαν ένοχοι για παράβαση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Οι ποινές τους ήταν 2,5 χρόνια (εξαγοράσιμη) για τον πρώτο και 10 μήνες με αναστολή για τον δεύτερο, με αφαίρεση των πολιτικών δικαιωμάτων και των δύο, για τρία και δύο χρόνια αντίστοιχα.

Τα ευρήματα του επιτρόπου Σπύρου Παπαδάτου ήταν κόλαφος για τον Κοσκωτά. Αποκαλύφθηκε ότι ο Κοσκωτάς (που πλέον αποκτά το προσωνύμιο «Μεγαλοαπατεώνας») είχε κάνει συνολική υπεξαίρεση από την Τράπεζα Κρήτης του ποσού των 33,5 δισεκατομμυρίων δραχμών. Η υπεξαίρεση των καταθέσεων είχε ξεκινήσει από την εποχή ακόμα που ήταν υπάλληλος στην Τράπεζα. Με τα χρήματα αυτά αγόρασε όλες τις επιχειρήσεις του αλλά και δωροδοκούσε δημόσια πρόσωπα.

Το ιστορικό νεύμα στη Λιάνη

Ήταν 22 Οκτωβρίου 1988, όταν επέστρεφε ο Ανδρέας Παπανδρέου από το Χέρφιλντ της Αγγλίας, όπου είχε μεταβεί για να υποβληθεί σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Πλήθος κόσμου και ψηφοφόρων είχε συγκεντρωθεί στο αεροδρόμιο “Ελληνικό” περιμένοντας τον Αντρέα και όχι τον πολιτικό αρχηγό, μόνο που δεν γνώριζαν πως θα γίνονταν μάρτυρες μιας εκ των ιστορικότερων πολιτικών νευμάτων.

Όταν ο ίδιος εμφανίστηκε στην πόρτα του αεροσκάφους ξεκίνησε να χαιρετά τον κόσμο και να του χαμογελά. Αφού κατέβηκε δύο – τρία σκαλοπάτια , γύρισε την πλάτη του και έκανε νεύμα στην μετέπειτα σύζυγό του , Δήμητρα Λιάνη-Παπανδρέου, να τον συνοδεύσει στην κάθοδό τους από την σκάλα του αεροπλάνου. Έτσι επισημοποίησε τη σχέση τους, μπροστά στα μάτια όλης της Ελλάδας.

Το πρόβλημα υγείας του Ανδρέα

Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο του Δημήτρη Κρεμαστινού, Αντιπρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων:

Τέλη Αυγούστου του 1988 κλήθηκα από την ομάδα των ιατρών που παρακολουθούσε τον Ανδρέα Παπανδρέου να τον εξετάσω καρδιολογικά. Το ιατρικό του πρόβλημα εθεωρείτο από τους θεράποντες γιατρούς του κατά βάση παθολογικό πρόβλημα και για τον λόγο αυτό υποβάλλετο μυστικά σε διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις. Όταν μου εζητήθη να τον επισκεφθώ στο σπίτι του, αντιπρότεινα ότι θα πρέπει ο ίδιος να έλθει στο Καρδιολογικό Τμήμα του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών, στο οποίο ήμουν Διευθυντής και τούτο γιατί πίστευα ότι χρειαζόταν η απαραίτητη εργαστηριακή υποδομή προκειμένου να τεθεί η σωστή διάγνωση.

Πριν από μερικούς μήνες ο Πρωθυπουργός είχε επισκεφθεί και εξεταστεί στο Πανεπιστημιακό Κέντρο του Βισμπάντεν στην Γερμανία, όπου ετέθη η διάγνωση της περιοριστικής μυοκαρδιοπάθειας, δηλαδή μια διάγνωση που δεν άφηνε περιθώρια για καμία ουσιαστική θεραπεία, με προσδόκιμο επιβίωσης λίγων μηνών. Η διάγνωση αυτή κρατήθηκε ιατρικά απόρρητη γεγονός το οποίο άφησε ανοιχτά διάφορα σενάρια συνωμοσιολογίας. Δεν την εγνώριζε ούτε ο ίδιος. Όμως η πραγματική διάγνωση ήταν σοβαρού βαθμού στένωση της αορτής με ελάττωση της ελαστικότητας (διατασιμότητας) του μυοκαρδίου και καρδιακή κάμψη.

Η παραμελημένη αντιμετώπιση της στένωσης της αορτής είχε οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια σχεδόν τελικού σταδίου, η οποία συγκάλυπτε την εικόνα της βαρύτητας της στένωσης της αορτής. Το γεγονός αυτό είχε οδηγήσει σε διαγνωστικό λάθος τους συναδέλφους στην Γερμανία, οι οποίοι υποεκτίμησαν την στένωση της αορτής. Η περαιτέρω διερεύνηση του ασθενούς με στεφανιογραφία, έδειξε την συνύπαρξη σιωπηρής στεφανιαίας νόσου, με πιθανό σιωπηρό έμφραγμα της δεξιάς κοιλίας, το οποίο ουδέποτε είχε αντιληφθεί ούτε ο ίδιος ο ασθενής. Η κάμψη της δεξιάς κοιλίας ήταν η πρόσθετη παράμετρος που είχε παραπλανήσει τους γιατρούς της Γερμανίας, οι οποίοι έθεσαν τη διάγνωση της μυοκαρδιοπάθειας.

Επακολούθησε άμεση μετάβαση στην Αγγλία, στην αρχή στο νοσοκομείο St. Thomas και εν συνεχεία στο Harefield όπου χειρουργήθηκε από τον Magdi Yacoub με αντικατάσταση της βαλβίδας της αορτής με ανθρώπινη βαλβίδα και παράλληλα bypass.

Ο θάνατος του προέδρου και το ύστατο χαίρε

Στις 21 Ιουνίου 1995 εισήχθη εσπευσμένα στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Ένα χρόνο αργότερα υπέγραψε την παραίτησή του λέγοντας χαρακτηριστικά ” Τα προβλήματα της χώρας δεν μπορούν να περιμένουν“.

Έπειτα από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο, ο “ηγέτης” Ανδρέας, άφησε την τελευταία του πνοή στο σπίτι του στην Εκάλη, στις 23 Ιουνίου 1996. Η δυσάρεστη είδηση μαθεύτηκε εν ριπή οφθαλμού σε όλο τον κόσμο, με το CNN, να του αφιερώνει ένα πλήρως αντιπροσωπευτικό για τον ίδιο, ρεπορτάζ.

Ο θάνατος του Αντρέα δεν ξάφνιασε τον περισσότερο κόσμο, μιας και η πλειοψηφία είχε γίνει μάρτυρας των αλλεπάλληλων περιπετειών με την υγεία του, η οποία μέρα με τη μέρα χειροτέρευε. Το κυριότερο συναίσθημα ήταν η θλίψη και ο απεριόριστος σεβασμός των περισσότερων Ελλήνων προς το πρόσωπό του. Θλίψη, γιατί είχε έρθει η ώρα να αποχαιρετήσουν ένα ιστορικό πολιτικό πρόσωπο του 21ου αιώνα για την Ελλάδα.

Η επόμενη μέρα και η ανάληψη της προεδρίας από τον Κώστα Σημίτη

Λίγε ημέρες αργότερα, διοργανώθηκε το 4ο Συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ, το οποίο αποσκοπούσε στην εκλογή και ανάδειξη του νέου προέδρου του κόμματος. Υποψήφιοι ήταν ο Κώστας Σημίτης και ο Άκης Τσοχατζόπουλος. Τελικά πρόεδρος εξελέγη ο Κώστας Σημίτης με 53,77% έναντι 46,23% του Άκη Τσοχατζόπουλου. Στην Κεντρική Επιτροπή πρώτευσε σε σταυρούς ο Γιώργος Παπανδρέου, ενώ γραμματέας εξελέγη ο Κώστας Σκανδαλίδης. Με πρόεδρο τον Κώστα Σημίτη, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. νίκησε στις εθνικές εκλογές του 1996 και σχηματίστηκε εκ νέου αυτοδύναμη κυβέρνηση.

(στιγμιότυπο από την ομιλία του Κώστα Σημίτη στο 4ο συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ)

Παραίτηση Σημίτη- Ανάληψη προεδρίας από Γιώργο Παπανδρέου

Τον Ιανουάριο του 2004, ο Κώστας Σημίτης παραιτήθηκε από την ηγεσία του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και μοναδικός υποψήφιος για τη θέση είναι ο γιος του Ανδρέα Παπανδρέου, Γιώργος. Ο Γιώργος Παπανδρέου, εκλέχθηκε πρόεδρος του κόμματος με πανελλαδική ψηφοφορία, διαδικασία που συνέβη για πρώτη φορά, στην οποία ψήφισαν περισσότεροι από 1.000.000 μέλη και φίλοι του κόμματος.

Η ήττα στις εκλογές του 2007 : “Σφήνα” Βενιζέλου – Επανεκλογή Παπανδρέου

Τον Μάιο του 2007 διοργανώθηκε Προγραμματικό Συνέδριο, με σκοπό τον καθορισμό και την εξειδίκευση του προγράμματος του κόμματος. Ωστόσο, στις πρόωρες εκλογές που διεξήχθησαν στις 16 Σεπτεμβρίου 2007, το κίνημα δεν μπόρεσε να τις κερδίσει. Στις εκλογές αυτές έλαβε το 38,1% των ψήφων και 102 έδρες. Μετά το αρνητικό αποτέλεσμα, ο πρόεδρός του, Γιώργος Παπανδρέου, ζήτησε την ανανέωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανακοίνωσε την ίδια ημέρα την υποψηφιότητά του για τη θέση του προέδρου. Επίσης υποψήφιος στις εκλογές ανάδειξης προέδρου του κόμματος, που διεξήχθησαν στις 11 Νοεμβρίου, ήταν και ο Κώστας Σκανδαλίδης. Επανεξελέγη ο Γιώργος Παπανδρέου με ποσοστό 55% έναντι 38% του Ευάγγελου Βενιζέλου.

(Ο Ευάγγελος Βενιζέλος)

2009: Ο πρώτος δανεισμός από το Δ.Ν.Τ.

Το ΠΑ.ΣΟ.Κ, ως κυβερνών κόμμα, το 2009, στην προσπάθεια να βρεθεί μια λύση για την δυσμενή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, προέβη σε δανεισμό από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η συγκεκριμένη κίνηση είχε ως αποτέλεσμα, την αναγκαιότητα για λήψη μέτρων λιτότητας, τα οποία είχαν σοβαρό αντίκτυπο στην κοινωνία.

2011: Δεύτερο Μνημόνιο

Τον Νοέμβριο του 2011, η κυβέρνηση Παπανδρέου έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης. Αργότερα, ωστόσο, λίγες ημέρες αργότερα, ο Γιώργος Παπανδρέου σε συνάντηση με τον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Σαμαρά υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, αποφάσισαν το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας υπό το Λουκά Παπαδήμο, για την εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας.

Η νέα κυβέρνηση, συμφώνησε στη σύναψη νέας δανειακής σύμβασης (2ο Μνημόνιο). Αρκετοί βουλευτές του κόμματος παραιτήθηκαν από την έδρα τους εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά τους για την οικονομική πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση, ενώ την ημέρα της ψηφοφορίας στη Βουλή, 22 βουλευτές καταψήφισαν το νομοσχέδιο, με αποτέλεσμα να διαγραφούν. Μεταξύ των βουλευτών που διεγράφησαν ήταν και κορυφαία στελέχη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και των κυβερνήσεων Παπανδρέου, όπως η Λούκα Κατσέλη και ο Χάρης Καστανίδης, οι οποίοι μαζί με άλλους πέντε βουλευτές ίδρυσαν την Κοινωνική Συμφωνία, η Βάσω Παπανδρέου και η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, ενώ άλλοι πέντε από τους διαγραφέντες, προσχώρησαν στη Δημοκρατική Αριστερά.

Μετά την παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου από τη θέση του Πρωθυπουργού, ξεκίνησαν οι διαδικασίες και για την αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. Υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματος κατέθεσαν ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο Χρήστος Παπουτσής και ο Στέφανος Τζουμάκας. Στην Εθνική Συνδιάσκεψη του ΠΑ.ΣΟ.Κ., στις 12 Μαρτίου του 2012, ανακηρύχθηκε υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος ο Ευάγγελος Βενιζέλος, καθώς ήταν ο μοναδικός ο οποίος κατάφερε να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό υπογραφών. Στις 18 Μαρτίου πραγματοποιήθηκαν οι εσωκομματικές εκλογές, οι οποίες ανέδειξαν τον Βενιζέλο, τέταρτο πρόεδρο του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Η διάλυση της Βουλής, τον Απρίλιο του 2012, και η προκήρυξη εκλογών βρήκε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. με 129 βουλευτές, αποδυναμωμένο και αποψιλωμένο από στελέχη. Τον ίδιο μήνα, σε πανελλήνια δημοσκόπηση, λάμβανε ποσοστό της τάξης μόλις του 12,5%.

2012-2015: Συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-Νέα Δημοκρατία

Τον Ιούνιο 2012, το ΠΑ.ΣΟ.Κ συμφώνησε συγκυβέρνηση με την Νέα Δημοκρατία βάσει προγραμματικής συμφωνίας, για επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου (το οποίο είχε υπογράψει η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ.) και απάλυνση των δυσβάσταχτων όρων που υπεβλήθησαν. Πρωθυπουργός ορκίστηκε ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνης Σαμαράς.

2015: Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Φώφη Γεννηματά

Σε πολιτικό φορέα της κεντροαριστεράς μεταμορφώνεται το ΠΑ.ΣΟ.Κ, τον Ιούνιο του 2015, στο 10ο Συνέδριο του Κόμματος. Υποψηφιότητα για προεδρία κατέθεσαν, η Φώφη Γεννηματά, ο Ανδρέας Λοβέρδος και ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, όμως η ψηφοφορία εξέλεξε την Φώφη Γεννηματά, με το συντριπτικό ποσοστό του 51,69%.

2017-2022 : Μετονομασία του κόμματος σε “ΚΙΝ.ΑΛ.”- Θάνατος Φώφης Γεννηματά

Τον Ιούλιο 2017, η πρόεδρος Φώφη Γεννηματά, ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου κεντροαριστερού φορέα στη χώρα, με εκλογή προέδρου από τη βάση. Νικήτρια της εκλογικής διαδικασίας αναδείχθηκε η ίδια, επικρατώντας του ευρωβουλευτή Νίκου Ανδρουλάκη, με ποσοστό 56,75, στο δεύτερο γύρο. Το νεοσύστατο κόμμα ονομάστηκε “Κίνημα Αλλαγής” και ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με το ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Στις εκλογικές διαδικασίες, που είχαν ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 2021, για ανάδειξη προέδρου, τόσο στο ΚΙΝ.ΑΛ, όσο και στο ΠΑ.ΣΟ.Κ, οι υποψήφιοι ήταν τρεις : Η Φώφη Γεννηματά, ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο Αντρέας Λοβέρδος. Η Φώφη Γεννηματά ,ωστόσο, απέσυρε την υποψηφιότητά της, για λόγους υγείας, ενώ λίγους μήνες αργότερα απεβίωσε, νικημένη από τον καρκίνο.

Στο δεύτερο γύρο των εκλογών, επικράτησε ο Νίκος Ανδρουλάκης ως πρόεδρος με το καθαριστικό ποσοστό  67,60%.

2022: Ο ήλιος ανέτειλε και πάλι

Σε εσωκομματικό δημοψήφισμα, τον Μάιο 2022, αποφασίστηκε η μετονομασία του κόμματος σε “ΠΑ.ΣΟ.Κ- ΚΙΝ.ΑΛ“, με την επαναφορά του πράσινου ήλιου να δίνει τη χαρακτηριστική του συμβολή στο νέο πολιτικό ξεκίνημα του κόμματος, υπενθυμίζοντας στον ελληνικό λαό, την βαθιά ιστορική σημασία του εμβληματικού συμβόλου.

πηγή:Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα – Βικιπαίδεια (wikipedia.org)