Ελένη (Έλλη) Χρυσίδου: Ο Πολιτισμός και Πολιτική – Το παράδοξο του ζεύγους

Πολιτισμός είναι ο τρόπος με τον οποίον υπάρχουν και θεωρούν πως υπάρχουν οι κοινωνίες, είναι το υπαρξιακό πεδίο αναφοράς τους, η φαντασιακή θέσμιση τους, για να θυμηθούμε τον Καστοριάδη,  απ΄ όπου προκύπτουν οι συλλογικοί και οι ατομικοί στόχοι και οι προτεραιότητες της καθημερινής ζωής. Οτιδήποτε συμβαίνει στην πολιτική  συνδέεται με την ιδεολογία, τα στερεότυπα, τις νοοτροπίες και την  αισθητική (πολιτισμός/επίπεδο)  και η αναπαραγωγή ή η αλλαγή τους εξαρτάται  από την αυτοσυνειδησία της κοινωνίας,τις αντοχές της, τη σχέση της με την Ιστορία και τις ποικίλες χρήσεις της, τη σχέση της με τους «άλλους».  

Σήμερα, με τον όρο πολιτισμό στη χώρα μας  δυστυχώς  νοηματοδοτήθηκαν  οι «πνευματικές» /«καλλιτεχνικές»  πρακτικές του , ξεκομμένες από την καθημερινή ζωή και από τους συλλογικούς στόχους & ο πολιτικός πολιτισμός,  η αστική ευγένεια του τρόπου διεξαγωγής της συζήτησης. Οι τέχνες και ότι προσδιορίζεται ως «καλλιτεχνικό» δεν αποτελούν παρά εκδηλώσεις του πολιτισμού τη συμπύκνωσή του ή και τρόπο προώθησής του, δεδομένου της «συγκινητικής» ιδιότητας τους. Με τη  συντηρητική οπτική της  «πολιτικής» ο πολιτισμός εκπίπτει σε μια απλή “λογιστική  διαχείριση“ των εκφράσεων του, αποστεωμένος από το πραγματικό νόημα του και αξιοποιείται ως « προιόν» για την αναπαραγωγή της,   οδηγώντας  την πλειοψηφία των ασθενέστερων οικονομικά ομάδων   να μην ενδιαφέρεται ακόμα και για αυτή τη συρρικνωμένη αντίληψη του πολιτισμού  ή να στρέφεται σε μαζικά προιόντα  life style  κουλτούρας. 

Μοιάζει ο “συρρικνωμένος” αυτός πολιτισμός να αφορά συγκεκριμένες ομάδες, ίσως  κάποιες ελίτ, να απέχει από την όντως ζωή. 

Πολιτισμός ωστόσο  με την ουσιαστική του  έννοια   είναι μέχρι και  ο προϋπολογισμός του κράτους,  υπό το πρίσμα ότι καθορίζει, μέσω της αναδιανομής του παραγόμενου  εθνικού πλούτου,  το επίπεδο ζωής του πολίτη, από την δυνατότητα ανταπόκρισης στις καθημερινές ανάγκες, την παιδεία, την υγεία, έως ακόμη τον ελεύθερο του χρόνο και τη ψυχαγωγία του. Καθορίζει μέσω των κάθε φορά  επιλογών της κυβερνητικής πολιτικής το επίπεδο της ζωής των πολιτών. Έτσι μια εύρωστη οικονομία κρίνεται ως πολιτισμένη από το βαθμό που η υπεραξία της ξαναγυρνά στους πολλούς,  και διαμορφώνεται από  τις προτεραιότητες της ζωής των ανθρώπων, των αναγκών τους και των επιθυμιών τους  και όχι από την ενίσχυση των «ισχυρών» .  

Η ιστορία των κοινωνιών και των συγκρούσεων τους ταυτίζεται με την ιστορία των πολιτισμών. Σήμερα  στη χώρα μας,, σε μια ιστορική συγκυρία, που αποτελεί ευκαιρία, συγκρούονται δύο κοσμοθεωρίες και κοινωνικοπολιτικές  πρακτικές συνάμα: η συντηρητική νεοφιλελεύθερη της Ν.Δ. που έχει στον πυρήνα της την κοινωνική αδικία και μέσο  έκφρασης την αδιαφάνεια (πολιτισμός χωρίς «φως» δεν υφίσταται) και η προοδευτική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ που συμπυκνώνεται στο επίκαιρο σύνθημα δικαιοσύνη παντού, οδηγώντας σε μια διαλεκτική σύζευξη το ζεύγος πολιτική /πολιτισμός. 

*Η Ελένη (Έλλη) Χρυσίδου είναι Εικαστικός, Υποψήφια Βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ.